Ο άνθρωπος στον οποίο απευθύνεται η σημερινή επιστολή είναι ένας φίλος από τα φοιτητικά χρόνια που ζει καιρό στο εξωτερικό. Απόφοιτος του Πολυτεχνείου, προοδευτικός, που κάποια στιγμή –πριν από την κρίση– πήρε των ομματιών του κι έφυγε, απογοητευμένος από τη συνολική κατάσταση στη χώρα μας…
Τα λέμε συχνά από τηλεφώνου. Αλλά τώρα αισθάνθηκα την ανάγκη να ακολουθήσω τον παλιό, καλό τρόπο της επιστολιμαίας επικοινωνίας για να του μεταφέρω κάτι αισιόδοξο από την πατρίδα.
Αγαπητέ Περικλή,
Η νεοφυής επιχειρηματικότητα μπορεί να αποτελέσει μοχλό νέας, ελπιδοφόρας παραγωγικής εποχής για τη χώρα μας
Για πρώτη φορά εδώ και χρόνια είδα στον ορίζοντα αχτίδα αισιοδοξίας για την οικονομία της χώρας. Όχι. Δεν ήταν η μείωση της ανεργίας, η αξιολόγηση της Moody’s και το δεκαετές που με έκαναν να αναθαρρήσω. Δεν τα υποτιμώ. Αλλά εκείνο που με εγκαρδίωσε και έδειξε πειστικά ότι «κάτι γίνεται» ήταν ένα ρεπορτάζ του ΑΠΕ-ΜΠΕ για τη νεοφυή επιχειρηματικότητα.
Ξέρω. Ποτέ δεν έδινε ιδιαίτερη σημασία στο επιχειρείν η Αριστερά. Έβλεπε –και δικαίως– να πρυτανεύει η κερδώα πτυχή του, να κυριαρχεί η ασυδοσία (π.χ. στο θέμα του περιβάλλοντος), να απωθούνται στο περιθώριο οι εργαζόμενοι και βαθμηδόν να περιστέλλονται τα δικαιώματά τους. Γι’ αυτό και υπήρξε πάντοτε καχύποπτη και αρνητική απέναντι στην επιχειρηματικότητα.
Όμως όταν «ήρθε στα πράγματα» άρχισε να καταλαβαίνει ότι είναι ζόρικη, δύσμορφη και πολύπλοκη η οικονομική πραγματικότητα – κι όχι μονάχα αυτή. Ότι η διαχείρισή της δεν σηκώνει ιδεοληπτικές εμμονές και επίφοβους πειραματισμούς, ειδικά σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης όπως η σημερινή.
Κατάλαβε, δηλαδή, ότι το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, οι περιώνυμες αγορές και τα συμπαρομαρτούντα του σημερινού καπιταλισμού δεν είναι παίξε γέλασε. Είναι γιαπωνέζικο σπαθί που σου παίρνει το κεφάλι σε χρόνο dt. Αν συνυπολογίσεις το ιλιγγιώδες της τεχνολογικής επανάστασης –καμία σχέση με τον βατό χαρακτήρα της βιομηχανικής τοιαύτης–, τότε προκύπτει σαφής η ανάγκη για δραστικό αναπροσανατολισμό, τουλάχιστον στον καίριο τομέα της ανάπτυξης.
Εδώ είμαστε. Μπορεί η νεοφυής επιχειρηματικότητα να αποτελέσει μοχλό νέας παραγωγικής εποχής για τη χώρα μας; Από αυτά που διάβασα στο ρεπορτάζ του ΑΠΕ, ναι, μπορεί. Το λένε οι ιδέες, οι καινοτομίες και το ευφάνταστο νέων ανθρώπων που συμμετείχαν σε μια κλαδική έκθεση της Helexpo, στη Θεσσαλονίκη, για λύσεις και εφαρμογές στον αγροδιατροφικό τομέα.
Είδα «πράματα και θάματα» στο ρεπορτάζ αυτό. Αλλά προτού σου αναφέρω ορισμένα από αυτά, άκου τι είπε ένας ιθύνων της Helexpo. Έχουν σημασία τα λόγια του. Δεν είναι κούφιες πολιτικάντικες ρητορείες. Δίνουν το στίγμα του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα, με όπλο την πρωτογενή παραγωγή της στον κλάδο των τροφίμων και των ποτών. Άκου:
«Όμως τα εξαιρετικά προϊόντα της ελληνικής γης εξάγονται ανά τον κόσμο, συχνά χωρίς επεξεργασία, χωρίς τυποποίηση, χωρίς branding. Ο συνδυασμός τους με τις νέες ιδέες, την καινοτομία, τη φρέσκια ματιά των νέων Ελλήνων επιστημόνων των startups θα δώσει στη χώρα μας τη δυνατότητα να φέρει το μεγαλύτερο μέρος της προστιθέμενης αξίας πίσω στον τόπο μας».
Μιλάμε όντως για φρέσκες ιδέες, φίλε μου: κάψουλες με ελληνικά βότανα που μπαίνουν σε συσκευές καφέ εσπρέσο (συνεργασία ιδιώτη με το ΕΒΕΑ και την Περιφέρεια Αττικής)… Χρήση του DNA για ιχνηλάτηση της αλυσίδας παραγωγής, ώστε να προστατεύονται τα προϊόντα από νοθείες… Αξιοποίηση ορισμένων συστατικών από τα υπολείμματα του καφέ που λειτουργούν ως φυσικά συντηρητικά σε τρόφιμα και καλλυντικά.
Υπάρχουν κι άλλες αξιοζήλευτες ιδέες. Αλλά το καλύτερο το άφησα για το τέλος: όλοι αυτοί οι δημιουργοί δεν είναι μόνοι τους. Εχουν την αμέριστη υποστήριξη του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής. Κι αν αυτό το θεωρείς αυτονόητο, επειδή ζεις χρόνια στο εξωτερικό και βλέπεις τι γίνεται εκεί, σε πληροφορώ ότι για τα δεδομένα της χώρας μας δεν είναι.
Τέλος πάντων, ελπίζω κάποια στιγμή να επιστρέψεις στην πατρίδα, φίλε μου. Και τότε να αντικρίσεις μια Ελλάδα διαφορετική – αν όλα πάνε καλά…