Ανήκω στον εσμό των γραφέων που από μικροί ασπάστηκαν την άποψη του Ουίλιαμ Μπάροουζ και του Μπράιον Γκάιζιν ότι τα εικαστικά είναι πενήντα χρόνια μπροστά από τη λογοτεχνία, άποψη διατυπωμένη με κάποια δόση ειρωνικής υπερβολής, φυσικά, αλλά στο ζουμί της ορθή.
Συνηθίζουμε, λοιπόν, εικαστικοί και λογοτέχνες να συναντιόμαστε και να συνομιλούμε, να ανταλλάσσουμε ιδέες και να συνεργαζόμαστε σε συλλογικά εγχειρήματα, καθώς και να κάνουμε τακτικά «γκαλερότσαρκες» που εμπλουτίζουν τη θεωρητική και πρακτική σκευή μας. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία εικαστικών έργων που ενέχουν κείμενα και η εκπόνηση λογοτεχνημάτων που διατηρούν τη δομή εγκαταστάσεων ή μοιάζουν με επιτελέσεις.
Τούτη την εβδομάδα εικαστικοί και συγγραφείς, αδελφωμένοι, περιπλανήθηκαν σε χώρους τέχνης και εν συνεχεία, συμποσιαζόμενοι, ανέλυσαν γόνιμα τα όσα είδαν.
Μια πρώτη, ευοίωνη διαπίστωση είναι ότι νεότατοι καλλιτέχνες δεικνύουν έναν θαυμαστό δυναμισμό στις δημιουργίες τους, μπολιασμένο με στέρεες θεωρητικές γνώσεις και με μια εμβριθή γνώση της παράδοσης. Μια δεύτερη είναι ότι πεπειραμένοι και πολλαχώς καθιερωμένοι καλλιτέχνες δεικνύουν νεανικότατη τόλμη, πειραματιζόμενοι με νέους τρόπους, ενδεχομένως αντλώντας ενθάρρυνση από τους δυναμικούς νεαρούς.
Ο Δημήτρης Παπαδόπουλος, με την ενότητα έργων «Φρόνηση & Πάθος», που παρουσιάζει στο Κέντρο Τεχνών Μετς, καταβυθίζεται στοχαστικά στο παρελθόν της τέχνης, στα όσα πρόσφεραν ο Ρέμπραντ, ο Ντύρερ, ο Ντα Βίντσι, και θαρραλέα αναπλάθει τα επιτεύγματα της Αναγέννησης φέρνοντάς τα στο παρόν. Συνάμα αντιμετωπίζει διαλεκτικά τη σχέση της φθαρτότητας με την αντίσταση στην αδυσώπητη ροή του πανδαμάτορος χρόνου, συνθέτοντας ένα εικαστικό δοκίμιο, όπου ο χρωστήρας συνδιαλέγεται με την πένα. Την επιμέλεια της εξόχως συνεκτικής έκθεσης υπογράφει η Νιόβη Κρητικού.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 οι καταστασιακοί πρότειναν τολμηρά να γίνονται εκθέσεις έργων τέχνης σε ποτοπωλεία και καπηλειά. Σήμερα συμβαίνει αυτό κατά κόρον μάλιστα. Στο πανέμορφο μπιζουδάκι Οινοφιλία, στην οδό Πρόκλου, στο Παγκράτι, τέσσερις εικαστικοί της νεότατης γενιάς παρουσιάζουν, ανάμεσα σε φιάλες οίνου και νταμιτζάνες τσίπουρου, την έκθεση «Emerging Echoes».
Κι εδώ συναντάμε τον διάλογο ανάμεσα στο ταχύρρυθμο παρόν και στον πλούτο του παρελθόντος. Η Δήμητρα Σταυροπούλου (γεν. 1995), ο Θανάσης Μυλωνάς (γεν. 1996), η Μυρτώ Πατραμάνη (γεν. 1998), και η Μαριλένα Κρανιώτη (γεν. 1997) εξερευνούν τη σχέση με την παράδοση, τη μνήμη και το συλλογικό ασυνείδητο μέσα από τη χρήση βιομηχανικών υλικών, πηλού και μετάλλων. Κατασκευάζουν βιβλία χειροποίητα, εμμένοντας κι αυτοί δημιουργικά στη διαλεκτική εικόνας και λόγου.
Η έμπειρη και λίαν επινοητική Κατερίνα Ζαφειροπούλου παρουσιάζει στον Εικαστικό Κύκλο ΔΛ την ενότητα «Objectivity», έντεκα επιτοίχια έργα που συμπυκνώνουν τους προβληματισμούς και τις θεωρήσεις της σχετικά με τις ατμόσφαιρες των πόλεων, την καθημερινή ζωή στον μεταβιομηχανικό πολιτισμό και τις αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στη ζωγραφική, την αρχιτεκτονική και τη σύγχρονη ψυχονοητική ιδιοσυστασία.
Η Ζαφειροπούλου δημιουργεί επικολλήσεις από εικόνες της μεταμοντέρνας αστικής ζωής, από κτίσματα, διαφημίσεις οικιακών σκευών, εμβληματικά μνημεία, καταναλωτικά αγαθά, αυτοκίνητα, και κατόπιν, με τη χρήση πλεγμάτων που χαράσσει σε γυαλί, αλλοιώνει τα σύμβολα αυτά και το νόημά τους, καλώντας μας να στοχαστούμε σε τι κόσμο ζούμε και να υιοθετήσουμε μια λοξή ματιά αποδόμησης και αναδόμησης απέναντι σε όσα μας περιβάλλουν.
Τη Βιβλιοθήκη της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, και όχι μια γκαλερί, επέλεξε ο Κώστας Τσώλης προκειμένου να δείξει την ενότητα έργων «Τσώλης / Βιβλία», που απαρτίζεται από καμωμένα ιδιοχείρως βιβλία με τα οποία επανεξετάζει κρίσιμα γεγονότα της Ιστορίας αλλά και καθημερινές μικροϊστορίες.
Είναι γνωστό ότι ο Τσώλης εμφορείται από ένα ισχυρό πάθος για την Ιστορία καθώς και για τη δημιουργική αναδιαπραγμάτευση της καθημερινής ζωής. Μέρος της καλλιτεχνικής του δραστηριότητας είναι η κατασκευή νέων βιβλίων από παλαιά υλικά.
Ασκεί έντονη κριτική στα κακώς κείμενα της Ιστορίας και της αλλοτρίωσης, δίχως να γίνεται διδακτικός ή προπαγανδιστής, φυσικά, και μεριμνώντας πάντα για ένα άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα που κινητοποιεί αρχικά το γούστο του θεατή και εν συνεχεία τον ωθεί να στοχαστεί.
Face Control
Ανήκει στην άτυπη Κεντρική Επιτροπή του άτυπου Κόμματος Εικαστικοί & Λογοτέχνες που συνεδριάζει άτυπα σε φιλόξενα σπίτια και στέκια της Κυψέλης μέσα σε καπνούς και αναθυμιάσεις αλκοόλ συζητώντας δημιουργικά και γόνιμα για τις σχέσεις ανάμεσα στις τέχνες και τη φιλοσοφία, μαζί με τον λίαν εκλεκτό αδελφό της, τον δημιουργό και δάσκαλο Θεόδωρο Ζαφειρόπουλο, τον Κώστα Τσώλη, την Ευφροσύνη Μυτιληναίου, την αφεντιά μου, και άλλους, και διακρίνεται, η Κατερίνα Ζαφειροπούλου, για την οξύνοια, την πρωτότυπη σκέψη της και μια πάντα χαμογελαστή σεμνότητα, ενώ δημιουργεί σταθερά ενότητες έργων που φανερώνουν την ευαισθησία και τη στοχαστικότητά της, καθόσον συμπλέκουν την καλλιτεχνική οπτική με μια θεωρητική προσέγγιση κρυστάλλινης διαύγειας.