Η Σαουδική Αραβία και το Ιράν σημειώνουν περαιτέρω πρόοδο στην αποκατάσταση των διπλωματικών δεσμών τους, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν μετά τη συνάντηση με τον ομόλογό του στο Ριάντ την Πέμπτη, καθώς οι δύο περιφερειακές δυνάμεις επιδιώκουν να ξεπεράσουν την εχθρότητα του παρελθόντος και να ενισχύσουν τη συνεργασία.
«Οι σχέσεις μεταξύ Τεχεράνης και Ριάντ βρίσκονται στο σωστό δρόμο και βλέπουμε πρόοδο», σημείωσε ο ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Σαουδάραβα ομόλογό του πρίγκιπα Φαϊζάλ μπιν Φαρχάν Αλ Σαούντ την Πέμπτη, προσθέτοντας ότι «οι συνομιλίες ήταν επιτυχείς».
Η επίσκεψή του στο βασίλειο έρχεται μερικούς μήνες αφότου ο πρίγκιπας Φαϊζάλ συναντήθηκε με αξιωματούχους από το Ιράν στην Τεχεράνη τον Ιούνιο στο πρώτο του ταξίδι στη χώρα μετά τη συμφωνία – υπό την αιγίδα της Κίνας, τον περασμένο Μάρτιο.
Η συμφωνία εκείνη προέβλεπε ότι η Τεχεράνη και το Ριάντ θα τερματίσουν τη διπλωματική ρήξη που είχε επέλθει και να αποκαταστήσουν τις διπλωματικές σχέσεις μετά από χρόνια εχθρότητας, που έθεσε σε κίνδυνο την περιφερειακή σταθερότητα στον Κόλπο, καθώς και στην Υεμένη, τη Συρία και τον Λίβανο. Η Σαουδική Αραβία διέκοψε τους δεσμούς της με το Ιράν το 2016 μετά την επίθεση διαδηλωτών στην πρεσβεία της στην Τεχεράνη μετά την εκτέλεση από το Ριάντ του εξέχοντος σιίτη κληρικού Νιμρ αλ Νιμρ.
Τον Ιούνιο, το Ιράν άνοιξε ξανά επίσημα την πρεσβεία του στη Σαουδική Αραβία και τα ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν νωρίτερα αυτόν τον μήνα ότι η πρεσβεία του βασιλείου στην Τεχεράνη άρχισε να λειτουργεί ξανά. Ο πρίγκιπας Φαϊζάλ επιβεβαίωσε επίσης ότι η πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας στην Τεχεράνη άρχισε να λειτουργεί εκ νέου, κάτι που χαρακτήρισε «ένα ακόμη βήμα στην ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών».
Θέματα βαθιά ριζωμένα
Οι επισκέψεις και το άνοιγμα των πρεσβειών αντιπροσωπεύουν «σημαντικά μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης», εκτιμούν δυτικοί αναλυτές. Η προσέγγιση Σαουδικής Αραβίας-Ιράν βρίσκεται ακόμη στα πρώτα της στάδια και είναι ακόμα πολύ ασαφές πώς οι δύο πλευρές θα αντιμετωπίσουν τα πολλά σημεία τριβής τους.
Το Ιράν και η Σαουδική Αραβία υποστηρίζουν τις αντίπαλες πλευρές σε ζώνες συγκρούσεων σε όλη τη Μέση Ανατολή εδώ και χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της Υεμένης, όπου το 2015 το Ριάντ κινητοποίησε διεθνή συνασπισμό ενάντια στους υποστηριζόμενους από το Ιράν αντάρτες Χούθι που είχαν ανατρέψει τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση τον προηγούμενο χρόνο.
Από τη συμφωνία του Μαρτίου, η Σαουδική Αραβία έχει εντείνει τις πιέσεις για ειρήνη στην Υεμένη, πραγματοποιώντας απευθείας συνομιλίες με τους ηγέτες των Χούθι τον Απρίλιο στην πρωτεύουσα της Υεμένης, Σαναά.
Υποστήριξε επίσης την επιστροφή της βασικής συμμάχου του Ιράν, Συρίας, στον Αραβικό Σύνδεσμο, σε σύνοδο κορυφής τον Μάιο. Την Τετάρτη, ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι Ιρανοί και Σαουδάραβες στρατιωτικοί αξιωματούχοι συναντήθηκαν στη Μόσχα στο περιθώριο μιας διάσκεψης για την ασφάλεια, δίνοντας ακόμα ένα δείγμα γραφής ότι οι δύο πλευρές βρίσκονται σε τροχιά επαναπροσδιορισμού των σχέσεών τους παρά τις θρησκευτικές τους διαφορές, στη βάση των κοινών οικονομικών συμφερόντων. Υπενθυμίζεται ότι το Ιράν και η Σαουδική Αραβία δεν ήταν πάντα εχθρικές μεταξύ τους, αφού υπήρξαν δύο εκ των ιδρυτικών μελών του ΟΠΕΚ.
Σημείο τριβής
Παρόλα αυτά, οι δύο πλευρές αντάλλαξαν αντίθετες δηλώσεις για ένα αμφισβητούμενο κοίτασμα φυσικού αερίου που η Σαουδική Αραβία σχεδιάζει να αναπτύξει από κοινού με το Κουβέιτ. Το Ιράν θέλει επίσης να εξερευνήσει και να εκμεταλλευτεί το πεδίο, γνωστό ως Arash στο Ιράν και Dorra στο Κουβέιτ και τη Σαουδική Αραβία, το οποίο εδώ και καιρό αποτελεί σημείο διαμάχης μεταξύ των τριών χωρών.
Το Ριάντ εμπλέκεται επίσης σε διαπραγματεύσεις για μια πιθανή συμφωνία –η οποία θεωρείται ακόμα πολύ απίθανη– που θα το έβλεπε να αναγνωρίσει το Ισραήλ με αντάλλαγμα διάφορους όρους, όπως εγγυήσεις ασφαλείας από τις Ηνωμένες Πολιτείες και παραχωρήσεις από το Ισραήλ για την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση. Υπενθυμίζεται ότι η Σαουδική Αραβία έπαιξε πολύ ενεργό ρόλο στα λεγόμενα «σύμφωνα του Αβραάμ», μια σειρά από αποκαταστάσεις διπλωματικών σχέσεων αραβικών χωρών με το Τελ Αβίβ.
Στεκόμενος δίπλα στον πρίγκιπα Φαϊζάλ την Πέμπτη, ο Αμίρ-Αμπντολαχιάν περιέγραψε τη σύγκρουση στη Δυτική Όχθη ως «το πιο σημαντικό ζήτημα στον ισλαμικό κόσμο», προσθέτοντας: «Συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε την Παλαιστίνη».