Οι Ζαπατίστας ιδρύουν νέες κοινότητες, αντιδρούν στην πολιτική παροχών της κυβέρνησης του Μεξικού και ανοίγονται ξανά στον κόσμο.
Στα μέσα Αυγούστου ο υποδιοικητής Γκαλεάνο (άλλοτε γνωστός ως υποδιοικητής Μάρκος, μέχρι τον συμβολικό «θάνατό» του τον Μάιο του 2014) του Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού των Ζαπατίστας (EZLN) δημοσίευσε τέσσερα ανακοινωθέντα. «Οι κοινότητες των Ζαπατίστας (επαν)εμφανίζονται» ανήγγειλε. Οπως φάνηκε έκτοτε, εννοούσε στο προσκήνιο των μίντια, καθώς στο παρασκήνιο οι διεργασίες «έβραζαν» εδώ και καιρό. Κατέληξαν στην ίδρυση έντεκα νέων αυτόνομων κέντρων: επτά caracoles (σημαίνει «σαλιγκάρια» στα ισπανικά) και τεσσάρων δήμων (marez), ορισμένα από τα οποία επεκτείνουν την εδαφική επικράτεια του κινήματος.
Η νέα πρωτοβουλία «σηματοδοτεί την πλέον σημαντική ιστορικά στιγμή για τους Ζαπατίστας από το 2003, όταν είχε ανακοινωθεί ο σχηματισμός των πέντε υφιστάμενων caracoles. Η διεύρυνση συνιστά επίσης εντυπωσιακή αναβάθμιση της οργανωτικής ικανότητας του κινήματος, η οποία οδήγησε στην τωρινή δημιουργία αυτών των νέων κέντρων των Ζαπατίστας. Είναι η κοινωνική και εδαφική επέκταση του κινήματος που δημιούργησε την ανάγκη για περισσότερα caracoles και marez» εξηγεί σε άρθρο του στο βρετανικό «Roar Magazine» ο δρ Λεωνίδας Οικονομάκης, μέλος του ραπ συγκροτήματος Social Waste και συγγραφέας του βιβλίου «Political strategies and social movements in Latin America: The Zapatistas and Bolivian Cocaleros» (Palgrave Macmillan, 2019), η ελληνική μετάφραση του οποίου αναμένεται μέσα στο 2020.
Και τώρα; Τώρα πλησιάζει η στιγμή της ενίσχυσης των κοινωνικών δομών, καθώς οι Ζαπατίστας θα ανοίξουν ξανά κάποιες κοινότητες σε ξένους υποστηρικτές, εθελοντές, καλλιτέχνες και δημοσιογράφους. Το πώς και πότε δεν το έχουν ανακοινώσει ακόμη.
Η νέα φάση εξωστρέφειας του σημαντικότερου αυτονομιστικού κινήματος των τελευταίων 40 ετών μόλις ξεκίνησε. Εχει απέναντί της την κυβερνητική πολιτική «ανάπτυξης» και παροχών του κεντροαριστερού προέδρου του Μεξικού Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραντόρ ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία από τον Δεκέμβριο του 2018. Ο AMLO (από τα αρχικά του ονόματός του) έχει δρομολογήσει τρία megaprojects: το «τρένο Μάγια», το «τρένο του ισθμού» και το πρόγραμμα «φυτεύοντας ζωή».
Τα δύο πρώτα είναι νέες σιδηροδρομικές γραμμές που απειλούν το περιβάλλον και συνδέονται με τεράστια κατασκευαστικά, εμπορικά και τουριστικά συμφέροντα. Το τρίτο είναι πρόγραμμα παροχών σε 12.000 αγρότες σε τέσσερις πολιτείες, μεταξύ των οποίων και η Τσιάπας, με χρηματοδότηση από «ευνοούμενη», κατά τους Ζαπατίστας, τράπεζα.