Η πανδημία αναμένεται να πλήξει δυσανάλογα τις γυναίκες, αν και δεν θα αφήσει, ίσως, κανέναν αλώβητο.
Αυτό προκύπτει από τα συμπεράσματα έρευνας του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, για τις επιπτώσεις του COVID-19 στην καθημερινότητα και την εργασία.
Η έρευνα φωτίζει τη γυναίκα στο επίκεντρο της μη αμειβόμενης και μη αναγνωριζόμενης εργασίας στο σπίτι. Επίσης, οι προσδοκίες τοποθετούν τη γυναίκα ως πιο άμεσα πληττόμενη επαγγελματικά από τις συνέπειες της πανδημίας.
Η πανδημία, όπως υπογραμμίζεται, αφορά όλους τους Έλληνες, και θα επιδράσει, πιθανόν καταλυτικά, στις ζωές όλων των Ελλήνων, αλλά ταυτόχρονα, η ανάκαμψη από την πανδημία οφείλει να μας οδηγήσει σε νέες πρακτικές που συνυπολογίζουν αυτούς που προβλέπεται να πληγούν περισσότερο.
Όπως σημειώνεται, θα πρέπει να γίνουν καίρια βήματα για την ενδυνάμωση, την ενίσχυση και την ενθάρρυνση της γυναικείας απασχόλησης. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να γίνουν βήματα ώστε η ενασχόληση της γυναίκας με τη μη αμειβόμενη εργασία στο σπίτι, με τη φροντίδα των παιδιών και των ηλικιωμένων, να μην γίνεται τροχοπέδη στη δική της επαγγελματική και προσωπική εξέλιξη.
Προτείνεται προβληματισμός πάνω στους εξής 4 τομείς:
ΑΓΩΓΗ: Να επανεξεταστούν τα πρότυπα των δύο φύλων όπως αποτυπώνονται στη διδακτική ύλη, σε όλες τις βαθμίδες τις εκπαίδευσης, και να διασφαλιστεί ότι οι μαθητές εκτίθενται στο σχολείο τους σε δημιουργικά πρότυπα που εμπνέουν, τόσο σε σχέση με τη γυναίκα όσο και σε σχέση με τον άνδρα.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: Είναι σημαντικό όλες οι γυναίκες να έχουν πρόσβαση στην επανεκπαίδευση και τον εμπλουτισμό των προσόντων τους, έτσι ώστε να είναι μάχιμες στην αγορά εργασίας, αλλά και σε προοπτικές αυτo-απασχόλησης και επιχειρηματικότητας.
ΝΟΜΟΘΕΤΗΣΗ: Προτείνεται η επανεξέταση των νομικών πλαισίων που ρυθμίζουν τους όρους εργασίας για μητέρες, μονογονεϊκές οικογένειες, ζευγάρια που φροντίζουν ηλικιωμένους.
ΚΙΝΗΤΡA: Η ανάπτυξη θα βασιστεί και στη γυναικεία επιχειρηματικότητα. Αλλά η εκκίνηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας θα απαιτήσει εκπαίδευση και κίνητρα.
Υποσυνείδητη προκατάληψη
Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι οι άνδρες θεωρούν ότι συνεισφέρουν στο σπίτι σε βαθμό πολλαπλάσιο από ό,τι αναγνωρίζουν οι γυναίκες.
Οι άνδρες ευκολότερα εξισώνουν τη συνεισφορά τους στο σπίτι με αυτήν της γυναίκας, χωρίς αυτό να ισχύει με τα κριτήρια των γυναικών.
Οι άνδρες δείχνει να τείνουν να μεγιστοποιούν τη συνεισφορά τους, κι αυτό επειδή κάθε συμβολή στις δουλειές του σπιτιού εκτρέπεται από το μέχρι τώρα στερεότυπο ότι ο άνδρας δεν ασχολείται με το σπίτι.
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τις απαντήσεις σχετικά με τη φροντίδα του σπιτιού, των παιδιών και των ηλικιωμένων:
Το 27% των ανδρών αναφέρουν ότι περισσότερο η σύζυγος ασχολείται με το διάβασμα των παιδιών. Το 6% των ανδρών αναφέρει ότι ασχολείται περισσότερο από τη σύζυγο με τo διάβασμα των παιδιών. Το 11% των γυναικών μόνο, αναφέρει ότι με το διάβασμα των παιδιών ασχολούνται και οι δύο σύζυγοι.
Το 36% των ανδρών αναφέρουν ότι και οι δύο εξίσου συνεισφέρουν στη δημιουργική απασχόληση των παιδιών. Το 18% των γυναικών αναφέρουν ότι και οι δύο εξίσου συνεισφέρουν.
Το 47% των γυναικών αναφέρουν ότι κάνουν αυτές κυρίως την καθαριότητα του σπιτιού, σε σχέση με το 5% των ανδρών που αντίστοιχα αναφέρουν ότι κάνουν περισσότερο οι ίδιοι την καθαριότητα.
Το 35% των ανδρών αναφέρουν ότι ασχολούνται εξίσου και οι δύο με την καθαριότητα του σπιτιού. Το 21% των γυναικών αναφέρουν ότι ασχολούνται εξίσου και οι δύο με την καθαριότητα του σπιτιού.
Το 38% των ανδρών αναφέρουν ότι ασχολούνται εξίσου και οι δύο με τη φροντίδα των ηλικιωμένων. Το 19% των γυναικών αναφέρουν ότι ασχολούνται εξίσου και οι δύο με την φροντίδα των ηλικιωμένων.
Παραδοσιακοί ρόλοι
Η έρευνα δείχνει ότι σχεδόν μία στις δύο γυναίκες ασχολήθηκε περισσότερο με το σπίτι κατά τη διάρκεια της πανδημίας και του lockdown, πράγμα που ισχύει για δύο στους 10 άνδρες.
Η ένδειξη είναι ότι κάτω από συνθήκες απειλής και παραμονής στο σπίτι, οι γυναίκες συνδέονται ακόμα πιο έντονα με τον «παραδοσιακό» τους ρόλο της φροντίδας του σπιτιού.
Σχετικά με το τι άλλαξε στην πανδημία και κατά τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων:
Το 44% των γυναικών αναφέρουν ότι ασχολήθηκαν περισσότερο με την καθαριότητα του σπιτιού από ό,τι πριν.
Το 9% των γυναικών αναφέρουν ότι ο σύντροφός τους ασχολήθηκε περισσότερο από ό,τι πριν. Το 21% των ανδρών αναφέρουν ότι ασχολήθηκαν περισσότερο με την καθαριότητα από ό,τι πριν.
Το 78% του συνόλου αναφέρει ότι δεν υπάρχει διαφορά στην απασχόληση με το διάβασμα των παιδιών. Το 76% αναφέρει ότι δεν υπάρχει διαφορά με πριν στη δημιουργική απασχόληση των παιδιών.
Το 21% των ανδρών αναφέρουν ότι ασχολούνται περισσότερο με τα παιδιά τους.
Το 74% του συνόλου αναφέρει ότι δεν υπάρχει διαφορά με πριν στη φροντίδα των ηλικιωμένων και το 16% των ανδρών αναφέρουν ότι στην πανδημία ασχολήθηκαν περισσότερο.
Οι προσδοκίες μετά την πανδημία
Οι ερωτώμενοι φαίνεται να πολώνονται στις στάσεις και προσδοκίες τους:
Θεωρούν ότι η πανδημία και τα μέτρα ελέγχου της επέδρασαν θετικά στην επικοινωνία στην οικογένεια, με τον σύντροφο και με τα παιδιά τους.
Θεωρούν όμως ότι επέδρασε λιγότερο θετικά στην ευρύτερη κοινωνική ζωή, στις μελλοντικές προοπτικές και την ψυχική τους διάθεση και ευεξία.
Οι ερωτώμενοι θεωρούν ότι οι πιθανές θετικές ή αρνητικές εξελίξεις από την πανδημία θα πλήξουν σε μεγάλο βαθμό εξίσου και τα δύο φύλα. Ωστόσο, θεωρούν ότι οι συνέπειες της πανδημίας θα πλήξουν σε μεγαλύτερο βαθμό τον προσωπικό χρόνο των γυναικών, από ό,τι των ανδρών, και θα έχουν αρνητικότερες επιπτώσεις στις γυναίκες, σε ό,τι αφορά την απώλεια ή συρρίκνωση της εργασίας, και τις δυνατότητες επαγγελματικής εξέλιξης.