Εφοπλιστές και «σοφοί» οικονομολόγοι πίσω από το Παγκόσμιο Ίδρυμα Πολιτών της νεοφιλελεύθερης οικονομικής ατζέντας.
Θα περίμενε κανείς ότι όταν ένα ίδρυμα με ονομασία Παγκόσμιο Ιδρυμα Πολιτών (Global Institute Foundation) που παραπέμπει στην προστασία των συμφερόντων των πολιτών χρηματοδοτεί μια μελέτη με θέμα «Πώς μπορεί η ελληνική οικονομία να πετύχει βιώσιμη ανάπτυξη» θα έχει στο επίκεντρό της τους πολίτες. Κι όμως…
Στις 30 Ιανουαρίου 2019 πραγματοποιήθηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο του Μουσείου Μπενάκη παρουσίαση μελέτης για τις οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας κατόπιν αίτησης και χρηματοδότησης του Παγκόσμιου Ιδρύματος Πολιτών, η οποία εκπονήθηκε από την IHS Markit. Πέραν του ότι στην εκδήλωση παρουσιάστηκε ένα ακραίο νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το ότι τα περισσότερα μέλη του πάνελ ήταν καθηγητές και οικονομολόγοι που ουσιαστικά έχουν συμβάλει στη διαμόρφωση της ακραίας νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής που έχει υιοθετήσει η ΝΔ. Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι όμως ότι πρόκειται για εκδήλωση με… άρωμα Paradise Papers.
Ο παράδεισος του Θεόφιλου Πριόβολου
Εκ μέρους του ιδρύματος –ως μέλος της εκτελεστικής επιτροπής– παρευρέθηκε στην εκδήλωση ως ομιλητής ο γνωστός εφοπλιστής και οικονομολόγος Θεόφιλος Πριόβολος, ο οποίος υπήρξε και μη εκτελεστικό μέλος στο ΔΣ της Attica Group. Ο κ. Πριόβολος ήταν μεταξύ των Ελλήνων που συμπεριλαμβάνονται στα Paradise Papers. Στο διάγραμμα που τον εμφανίζει στα Paradise Papers ο κ. Πριόβολος συνδέεται με πολλές εταιρείες συμφερόντων της οικογένειάς του. Μια από αυτές είναι και το Παγκόσμιο Ιδρυμα Πολιτών, για το οποίο ως «τελικός πραγματικός δικαιούχος» εμφανίζεται ο Θεόφ. Πριόβολος. Αξίζει να σημειωθεί ότι στα Paradise Papers το επίμαχο ίδρυμα φαίνεται να έχει πραγματοποιήσει τη διαδικασία εγγραφής του στη Νήσο του Μαν, έναν από τους παγκόσμιους φορολογικούς παραδείσους. Το ίδιο ισχύει και για όλες τις υπόλοιπες εταιρείες συμφερόντων της οικογένειας του κ. Πριόβολου τις οποίες τα Paradise Papers συνδέουν με αυτόν.
Ο Θεόφ. Πριόβολος, που χρηματοδοτεί τη συγκεκριμένη μελέτη, είναι ένας ισχυρός εφοπλιστής. Είναι αυτός που το 1997 ίδρυσε τη ναυτιλιακή εταιρεία Niki Shipping Ltd, η οποία διαθέτει πλήθος πλοίων, κυρίως μεταφορικών εμπορευματοκιβωτίων. Η επίμαχη ναυτιλιακή ανήκει στον επιχειρηματικό όμιλο North Star Group, στον οποίο επίσης ανήκουν εταιρείες που ασχολούνται με τον κτηματομεσιτικό τομέα, την πληροφορική, τις μεταφορές, τον τουρισμό και την ενέργεια. Ο όμιλος υποστηρίζει ότι λόγω κοινωνικής ευθύνης χρηματοδοτεί «πολυάριθμους μη κυβερνητικούς οργανισμούς που προωθούν και στηρίζουν μελέτες για την ενδυνάμωση των πολιτών παγκοσμίως…». Με ό,τι δηλαδή καταπιάνεται και το Παγκόσμια Ιδρυμα Πολιτών.
Νεοφιλελεύθερος ριζοσπαστισμός
Το πλέον «ριζοσπαστικό» μέτρο που προκρίνεται βάσει της επίμαχης μελέτης δεν είναι άλλο από «την πλήρη κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών εργοδοτών και εργαζομένων σε συνδυασμό με την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 και τη θέ
σπιση ενιαίας σύνταξης 700 ευρώ για όλους». Πρόκειται για σενάριο που φαντάζει εφιαλτικό, αφού οι ασφαλιστικές εισφορές διασφαλίζουν την υγειονομική περίθαλψη και τη σύνταξη –κύρια και επικουρική– των ασφαλισμένων.
Στην εκδήλωση όμως αναφέρθηκε ότι αυτή η εξέλιξη θα έχει πολλά πλεονεκτήματα: «Αυξάνει άμεσα το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα, ενισχύει την εγχώρια ζήτηση, τονώνει την απασχόληση και παραγωγή, μειώνει το κόστος εργασίας και βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα». Αυτό που ουσιαστικά προκρίνεται από τους οικονομικούς ειδήμονες, αντί για την αύξηση των παροχών προς τους ασφαλισμένους, είναι η στροφή προς την ιδιωτική ασφάλιση. Το κράτος πρόνοιας, λοιπόν, βορά στο καπιταλιστικό κεφάλαιο· και εκμετάλλευση των πολιτών που υποτίθεται επιθυμεί να προστατεύσει το ίδρυμα.
Παρότι «ριζοσπαστικό», πρόκειται για μέτρο ο θετικός αντίκτυπος του οποίου «φθίνει με την πάροδο του χρόνου διότι δεν αλλάζει την παραγωγική δομή της οικονομίας». Πώς θα επιτευχθεί λοιπόν αυτή η πολυπόθητη ανάπτυξη; Μα φυσικά με τις επενδύσεις. Και μάλιστα από το εξωτερικό. Οπως πληροφόρησε τους παρευρισκόμενους της εκδήλωσης μια στεντόρεια φωνή από ένα βίντεο που προβλήθηκε, «ο μόνος δρόμος για την ταχύτερη και μόνιμη ανάπτυξη της οικονομίας μας είναι οι ξένες άμεσες επενδύσεις. Η Ελλάδα πάντα είχε χαμηλή επίδοση στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων, ακόμη και πριν από την κρίση… Οσο περισσότερες ξένες άμεσες επενδύσεις τόσο το καλύτερο. Αυτός είναι ο στόχος για την Ελλάδα». Αυτός είναι ο στόχος για την Ελλάδα που ονειρεύονται. Αφανισμός του κράτους πρόνοιας και επέλαση ξένων επενδύσεων με… ψίχουλα. Ακραίος νεοφιλευθερισμός.
«Μια γενιά ενδεχομένως να αποφασίσει να θυσιαστεί»
Το ζήτημα της προσέλκυσης άμεσων επενδύσεων στη χώρα δεν θα μπορούσε να μην τεθεί και από τον ίδιο τον κ. Πριόβολο, τον επιχειρηματία που αναφέρεται στα Paradise Papers. Κι αυτό γιατί «το πρόβλημα άμεσων επενδύσεων στην Ελλάδα αποτελεί διαχρονικό πρόβλημα. Ολοι το ξέρουμε. […] Η προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων αποτελεί εθνική προτεραιότητα. Η ελληνική κοινωνία έχει αποδείξει κατά το παρελθόν ότι όταν θέτει εθνικές προτεραιότητες, απαλλαγμένες από κομματικά κριτήρια, τότε μπορεί να τις επιτύχει».
Οι πολίτες θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα ευγνώμονες προς το ίδρυμα του Θεόφ. Πριόβολου για τη μελέτη που εκπόνησε, αφού, σύμφωνα με τον ίδιο, «σκοπός του ιδρύματος είναι να αναλαμβάνει μελέτες οι οποίες βοηθούν τους πολίτες σε ολόκληρο τον κόσμο να κατανοήσουν το πώς θα πετύχουν μεγαλύτερη ευημερία. Αρχικά το ίδρυμα αποφάσισε να ασχοληθεί με μελέτες οι οποίες εξηγούν στον πολίτη την προσφορά και ειδικά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες κατά τη διαδικασία παραγωγής αγαθών και περιουσιών και αφετέρου μελέτες που βοηθούν να καταλάβει τη ζήτηση, δηλαδή το πώς οι πολίτες αποφασίζουν».
Κι αν όσα ειπώθηκαν δεν αρκούσαν για να ενημερωθούν οι πολίτες για την ανάγκη μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος και της προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων που αποτελούν «εθνική προτεραιότητα», τον λόγο στη συνέχεια έλαβε ο Νίκος Βέττας, γενικός διευθυντής στο Ιδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ηταν ακόμη πιο… ριζοσπαστικός, αφού όχι μόνο συντάχθηκε με την προοπτική της σύνταξης των 700 ευρώ προς όλους, αλλά εστίασε στην αναγκαιότητα να… θυσιαστεί μια γενιά Ελλήνων: «Εγώ θα ήθελα να είμαι από μια γωνιά όταν θα κληθεί ένας δικαστής να κρίνει τη συνταγματικότητα του νόμου που θα μειώνει τη δική του σύνταξη στα 700 ευρώ όταν θα έχει ήδη πληρώσει, πολύ θα ήθελα να τη δω αυτήν τη σκηνή. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να πάει κανείς προς τα εκεί αλλά το θέμα είναι η μετάβαση. Γιατί θα υπάρξουν τουλάχιστον μία δύο γενεές για τις οποίες θα δημιουργηθεί κενό χρηματοδότησης. Κι όταν βρίσκεσαι εκτός αγορών επί της ουσίας δεν μπορείς μακροοικονομικά να χρηματοδοτήσεις και τη μετάβαση στα επιμέρους, άρα υπάρχουν δυσκολίες… Μια γενιά, ενδεχομένως η γενιά των 60άρηδων, να αποφασίσει αν θα θέλει να θυσιάσει ένα μέρος της δικής της ευημερίας ώστε εντέλει η ελληνική οικονομία να μπει σε νέο επίπεδο ανάπτυξης».
«Μεταρρυθμιστική επανάσταση»
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θεόδωρος Φέσσας, αφού εστίασε στο ίδρυμα, «που θέλει πραγματικά το καλό της χώρας», αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα προσέλκυσης επενδύσεων που αποτελεί «μονόδρομο για τη χώρα». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Παναγιώτης Λιαργκόβας, πρώην επικεφαλής στο Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής –αποχώρησε από τη θέση του λίγο καιρό αφότου το εν λόγω γραφείο είχε εκτιμήσει εκτίναξη της πληρωμής των τόκων για το χρέος την εξαετία 2021-26 στα 84,3 δισ. ευρώ–, ο οποίος εστίασε στον «φαύλο κύκλο» της αναπτυξιακής πολιτικής από την τρέχουσα οικονομική πολιτική, εννοώντας προφανώς την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Για να υπάρξει αλλαγή, σύμφωνα με τον Π. Λιαργκόβα, «πρέπει να υπάρχει φιλικό επιχειρηματικό κλίμα. Χρειάζεται μια μεταρρυθμιστική επανάσταση για να μπορέσουμε να προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις».
Κοινά πρόσωπα, κοινές προτάσεις
Αν νομίζετε ότι έχετε ξανακούσει περί «μεταρρυθμιστικής επανάστασης» έχετε δίκιο, αφού είναι έκφραση που χρησιμοποιείται κατά κόρον από τον αρχηγό της ΝΔ Κυριάκο Μητσοτάκη. Μεταρρυθμίσεις με ακραία νεοφιλελεύθερο πρόσημο. Μεταρρυθμίσεις όπως αυτές που πρόκρινε μια άλλη ομάδα σκέψης, το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών «Μάρκος Δραγούμης» (ΚΕΦΙΜ) σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 12 Απριλίου 2019 στην Παλαιά Βουλή. Ο Κυρ. Μητσοτάκης όχι μόνο παρευρέθηκε στην εκδήλωση αλλά πραγματοποίησε την καταληκτική ομιλία.
Οι προτάσεις του ΚΕΦΙΜ, που φαίνεται ότι αποτελούν το οικονομικό πρόγραμμα της ΝΔ, προκαλούν τρόμο. Προτείνεται μεταξύ άλλων ο θεσμός της αιτιολογημένης απόλυσης για μη ικανοποιητική απόδοση εργαζομένου, ανώτατο όριο στις αποζημιώσεις απόλυσης για εργαζόμενους με μεγάλη προϋπηρεσία και μισθό, κυμαινόμενος κατώτατος μισθός, κατάργηση της συνδικαλιστικής άδειας, απόλυση συνδικαλιστή εργαζομένου εφόσον συντρέχει «σπουδαίος λόγος», απαγόρευση στα εργατικά κέντρα να κηρύσσουν απεργίες σε μεμονωμένες επιχειρήσεις, καθώς και η απεργία και η στάση εργασίας να αποφασίζονται με πλειοψηφία επί του συνόλου των εργαζομένων.
Κι αν ο εργασιακός μεσαίωνας δεν έφτανε, το ΚΕΦΙΜ έχει πρόταση και για το ασφαλιστικό στα πρότυπα του Πινοσέτ. Συγκεκριμένα, προτείνεται μετά τα 60 έτη κάθε εργαζόμενος να μπορεί να βγει στη σύνταξη όποτε θέλει, λαμβάνοντας όμως υπόψη ότι όσο νωρίτερα το πράξει τόσο μικρότερο θα είναι το ποσό που θα του επιμεριστεί με βάση το προσδόκιμο ζωής. Αν το προσδόκιμο είναι 80 έτη και κάποιος συνταξιοδοτηθεί στα 60, το ποσό που έχει συγκεντρώσει στον ατομικό λογαριασμό από τις εισφορές θα διαιρεθεί σε ετήσια βάση διά είκοσι.
Η εκδήλωση του ΚΕΦΙΜ, εκτός από το ότι μας ενημέρωσε για το θατσερικό οικονομικό πρόγραμμα που θα υιοθετήσει η ΝΔ εφόσον γίνει κυβέρνηση, είχε ενδιαφέρον και λόγω της σύνδεσής της με την αντίστοιχη του Παγκόσμιου Ιδρύματος Πολιτών. Κι αυτό γιατί παρευρέθηκε και σε αυτήν ως ομιλητής ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ Ν. Βέττας, ενώ μεταξύ των συντακτών της πρότασης ήταν ο Π. Λιαργκόβας αλλά και η Μιράντα Ξαφά, η οποία επίσης έχει συμμετάσχει ως ομιλήτρια σε παλαιότερη εκδήλωση του Παγκόσμιου Ιδρύματος Πολιτών. Ως ομιλητής συμμετείχε και ο Στέφανος Μάνος, με πρωτοβουλία του οποίου συντάχθηκε το εγχειρίδιο «Ενα καινοτόμο σύνταγμα για την Ελλάδα», το οποίο χορηγήθηκε από το Παγκόσμιο Ίδρυμα Πολιτών και προωθήθηκε και από την εφημερίδα «Καθημερινή», η οποία «συνέβαλε ως χορηγός επικοινωνίας στη διάδοση των πορισμάτων» του ιδρύματος. Ολα αυτά βέβαια δεν πρέπει να προκαλούν εντύπωση, αφού η διανόηση της χώρας απλώς προσπαθεί να ενημερώσει τους πολίτες για το καλό τους…