Η γαλλική εφημερίδα δημοσιεύει μια ανακατασκευή των γεγονότων και σχολιάζει δηκτικά τις τραγικές αποφάσεις που οδήγησαν στην τραγωδία του ναυαγίου στα ανοιχτά της Πύλου, που τράβηξε στο βυθό περισσότερες από 500 ψυχές.
Δείτε επίσης: Politico: Η Frontex ανοίγει τον φάκελο του πολύνεκρου ναυαγίου στην Πύλο
Η Monde αναφέρει ότι οι πρόσφυγες που φυλάσσονται στο υψηλής ασφαλείας καμπ της Μαλακάσας έχουν λάβει την εντολή να μην μιλάνε για τις συνθήκες του ναυαγίου. Η γαλλική εφημερίδα βασίζεται στις μαρτυρίες πολλών διασωθέντων και αναφέρει ότι οι ελληνικές αρχές επικαλούνται τη μυστικότητα των ερευνών ώστε να θέσουν ένα πέπλο σιωπής πάνω και γύρω από την έρευνα για το ναυάγιο. Ωστόσο, τα ερωτήματα για την αργοπορία της επέμβασης της ελληνικής ακτοφυλακής και για τη βύθιση του πλοίου.
Μαρτυρίες επιζώντων
Σύμφωνα με τα λεγόμενα ανθρώπων που διασώθηκαν, το ταξίδι ήταν μία κόλαση. «Όταν πήρα το καράβι από τη Λιβύη, δεν ήξερα ότι θα ήμαστε τόσοι πολλοί», ανέφερε ένας από αυτούς. «Στο κατάστρωμα, που βρισκόμουν, ήμαστε περίπου 200 άνθρωποι. Ήμαστε ο ένας πάνω στον άλλο, και μετά από λίγες μέρες δεν είχαμε ούτε φαΐ, ούτε νερό. Δύο άνδρες πέθαναν από τη δίψα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού», συμπλήρωσε, αναδεικνύοντας τις άθλιες συνθήκες στις οποίες αναγκάστηκαν να ζήσουν για αρκετές μέρες πάνω στο πλοίο.
Ο επιζών υπογραμμίζει ότι, μετά την προσέγγιση από δύο εμπορικά, το πλοίο τους παρουσίασε προβλήματα στις μηχανές και δεν προχωρούσε, με αποτέλεσμα να θέλουν τη βοήθεια της ακτοφυλακής, είτε της ελληνικής είτε της ιταλικής…
Η μαρτυρία που δημοσιεύει η Monde συνηγορεί, όπως και άλλες που έχουν δημοσιευτεί, στο γεγονός ότι πετάχτηκαν σχοινιά στο καράβι για να ρυμουλκηθεί. Την πρώτη φορά δεν έπιασε το σχοινί, τη δεύτερη όμως «το πλοίο κινήθηκε δεξιά και αριστερά, κι έπειτα βυθίστηκε, μετά την παρέμβασή τους». Ο επιζών, που προτιμά την ανωνυμία, δεν είναι σίγουρος αν με τα σχοινιά ήθελαν να τους τραβήξουν στην ιταλική περιοχή ευθύνης ή να τους φέρουν σε ασφαλές ελληνικό λιμάνι, όμως από τη συμπεριφορά τους δεν του δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι ο σκοπός της ακτοφυλακής ήταν να τους σώσει. Πολλοί ειδικοί στη θαλάσσια διάσωση αναφέρουν στην εφημερίδα ότι η ρυμούλκηση με σχοινιά δεν είναι μια δόκιμη πρακτική διάσωσης…
Ανακατασκευή των γεγονότων
Η εφημερίδα προσπαθεί να παρουσιάσει τα γεγονότα της προηγούμενης μέρας του ναυαγίου, που οδήγησαν στην τραγωδία.
Στις 7:30 π.μ. της 13ης Ιουνίου, την παρουσία του σκάφους στη Μεσόγειο αποκάλυψε η ιταλομαροκινή ακτιβίστρια Ναβάλ Σούφι. «Διαχειρίζομαι το SOS ενός σκάφους 750 ατόμων που έρχεται από τη Λιβύη (…) . Οι άνθρωποι στο πλοίο (…) δεν έχουν άλλο νερό μετά από τέσσερις ημέρες πλοήγησης», έγραψε στα κοινωνικά δίκτυα. Γύρω στις 08:15 δημοσίευσε τις συντεταγμένες του πλοίου, που ελήφθησαν μέσω δορυφορικού τηλεφώνου, και διευκρίνισε: «Δραματική κατάσταση στο πλοίο. Χρειάζονται άμεση βοήθεια»
Ταυτόχρονα, οι Έλληνες δηλώνουν ότι ενημερώνονται για την κατάσταση μέσω του Κέντρου Συντονισμού Διάσωσης (MRCC) στη Ρώμη.
Στις 9:45 π.μ., αεροσκάφος της ευρωπαϊκής υπηρεσίας συνοριοφυλακής Frontex πέταξε πάνω από το πλοίο των προσφύγων και μετέδωσε αμέσως εικόνες και πληροφορίες στους Έλληνες, ενώ «το πλοίο ήταν γεμάτο και έπλεε με χαμηλή ταχύτητα».
Αντιφάσεις
Ωστόσο, μόλις στις 10:50, σχεδόν τρεις ώρες μετά την αναφορά ύπαρξης του σκάφους, ένα ελικόπτερο της ελληνικής ακτοφυλακής απογειώθηκε από το νησί της Λέσβου, σχεδόν 600 χιλιόμετρα μακριά. Χρειάζεται τουλάχιστον 1 ώρα και 45 λεπτά για να φτάσει στην τράτα. Φτάνοντας στην περιοχή, το πλήρωμα του ελικοπτέρου σημειώνει ότι το πλοίο έχει «έναν αρκετά μεγάλο αριθμό ανθρώπων στη γέφυρα», αλλά «κανονική πορεία και ταχύτητα».
Επίσης, σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, τα εμπορικά σκάφη που δραστηριοποιούνται στην περιοχή «ενημερώθηκαν αμέσως (…) και τους ζητήθηκε να αλλάξουν πορεία» για να προσεγγίσουν τη μηχανότρατα. Το πρώτο, το Lucky-Sailor, επιβεβαιώνει ότι έλαβε αυτές τις οδηγίες, αλλά στις 2:10 μ.μ., δηλαδή περίπου μιάμιση ώρα μετά την ώρα που υποδεικνύουν οι αρχές.
Το τάνκερ έφτασε κοντά στην τράτα γύρω στις 2:50 μ.μ. και είπε ότι συμμορφώθηκε με το αίτημα του ελληνικού συντονιστικού κέντρου επιχειρήσεων (MRCC), δηλαδή «να παρέχει τροφή και νερό». Το δεύτερο δεξαμενόπλοιο που κινητοποιήθηκε, το Faithful-Warrior, έλαβε παρόμοιες οδηγίες, σύμφωνα με αναφορά από τον καπετάνιο του που δημοσιεύτηκε στον ελληνικό Τύπο: «πλησιάστε το σκάφος για να παράσχετε τροφή, νερό και καύσιμα».
Ο ειδικός απεσταλμένος του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες στην Κεντρική Μεσόγειο, Βενσάν Κοστέλ, καταγγέλλει μια «ευρεία πρακτική μεταξύ των παράκτιων κρατών όπως η Ελλάδα, η οποία συνίσταται στη συνοδεία σκαφών στην ιταλική ζώνη διάσωσης, ακόμη και αν σημαίνει ότι τους παρέχεται καύσιμα, σωσίβια ή τρόφιμα». Σύμφωνα με τις συντεταγμένες που λήφθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, η μπλε τράτα προχωρούσε με μέση ταχύτητα 5-6 χιλιομέτρων την ώρα, και ήθελε τέσσερις μέρες για να φτάσει στην Ιταλία.
Για σχεδόν πέντε ώρες, το Lucky-Sailor στη συνέχεια ο Faithful-Warrior έκανε ελιγμούς για να προσπαθήσει να ανεφοδιάσει το σκάφος με καύσιμα. «Μερικοί [από τους επιβάτες] ήταν απρόθυμοι να λάβουν βοήθεια, έκαναν χειρονομίες για να μας πουν να φύγουμε και είπαν ότι ήθελαν να πάνε στην Ιταλία, κατέθεσε το Lucky-Sailor. Τελικά συμφώνησαν να λάβουν φαγητό και νερό. Ο καπετάνιος του περιγράφει την «αρνητική στάση του καπετάνιου της τράτας και την άρνησή του να συνεργαστεί για βοήθεια». Οι επιβάτες λέγεται επίσης ότι πέταξαν τρόφιμα που μόλις είχαν παρασχεθεί στο νερό.
Η Ελληνική Ακτοφυλακή ισχυρίζεται επίσης ότι είχε, «μεταξύ 12:30 μ.μ. και 6 μ.μ.», «επαναλαμβανόμενες επικοινωνίες με τη μηχανότρατα μέσω δορυφορικού τηλεφώνου». Επαναλάμβαναν συνεχώς ότι ήθελαν να ταξιδέψουν στην Ιταλία και δεν ήθελαν βοήθεια από την Ελλάδα. Μια ιστορία που έρχεται σε αντίθεση με τον λογαριασμό της πλατφόρμας ακτιβιστών Alarm Phone και εκείνον της Ναβάλ Σούφι, η οποία είχε σειρά από τηλεφωνικές επαφές με τους επιβαίνοντες της τράτας μεταξύ 7 π.μ. και 10 μ.μ. Σύμφωνα με τους ίδιους, οι τελευταίοι δήλωσαν «σε μεγάλη αγωνία» και ζήτησαν «άμεση βοήθεια». Τουλάχιστον τέσσερις φορές, οι επιβαίνοντες του σκάφους τους κοινοποίησαν τον γεωεντοπισμό τους.
Γύρω στις 6:30 μ.μ., το Lucky-Sailor έλαβε εξουσιοδότηση από το ελληνικό MRCC να συνεχίσει το ταξίδι του. Δεκαπέντε λεπτά αργότερα, το Faithful-Warrior διαβεβαιώνει ότι «ο καπετάνιος του ενημέρωσε το κέντρο διάσωσης ότι το σκάφος ήταν επικίνδυνα μπλοκαρισμένο, λόγω συνωστισμού σε όλα τα καταστρώματα». Σε ένα βίντεο που τραβήχτηκε από το Lucky-Sailor στο τέλος του απογεύματος, γίνεται αντιληπτό ότι η μηχανότρατα πλέει ήδη επικίνδυνα. Έπειτα, το Faithful-Warrior καλείται να περιμένει ενώ απομακρύνεται περίπου δέκα χιλιόμετρα από την τράτα. Σύμφωνα με τον κυβερνήτη του, «την ίδια ώρα έφτασε κοντά και ένα σκάφος της ελληνικής ακτοφυλακής».
Μόνο το Λιμενικό γνωρίζει
Στις 9.18 μ.μ., το δεξαμενόπλοιο απελευθερώθηκε επίσης από το MRCC και συνέχισε το ταξίδι του. Ως εκ τούτου, μόνο το ελληνικό λιμενικό παραμένει παρόν. Κανένας άλλος παρατηρητής ή κανένα στοιχείο θαλάσσιας παρακολούθησης δεν μπορεί να δώσει πληροφορίες για τη μιάμιση ώρα που μεσολάβησε μέχρι την ανατροπή του σκάφους, γύρω στις 11 μ.μ.
Γύρω στις 11:30 μ.μ., τα θαλάσσια δεδομένα παρακολούθησης έδειξαν ότι οκτώ εμπορικά πλοία άλλαζαν πορεία και συγκλίνουν προς τη βύθιση. Θα προσπαθήσουν, για δώδεκα ώρες, να σώσουν μετανάστες που έχουν πέσει στο νερό. Οκτώ ημέρες αργότερα, η ελληνική ακτοφυλακή και το πολεμικό ναυτικό συνέχισαν τις έρευνες στην περιοχή, έχοντας διασώσει 104 ανθρώπους και ανέσυρε 82 πτώματα. Περισσότεροι από 500 αναζητούνται ακόμη.