Η σύντομη επίθεση του Αζερμπαϊτζάν και η γρήγορη νίκη του έφερε στο προσκήνιο την ανθρώπινη διάσταση του πολέμου στην διεκδικούμενη περιοχή. Υπολογίζεται ότι 10.000 άνθρωποι αναζητούν καταφύγιο από τις συγκρούσεις χαμηλής έντασης που συνεχίζονται χωρίς βασικές συνθήκες διαβίωσης σε υπόγεια, ενώ άλλοι έχουν συγκεντρωθεί στο αεροδρόμιο στην πρωτεύουσα, Στεπανακέρτ, με την ελπίδα να διαφύγουν στην Αρμενία. Σύμβουλος της ηγεσίας του Ναγκόρνο Κάραμπαχ δήλωσε το πρωί της Παρασκευής ότι επετεύχθη συμφωνία για να περάσει ανθρωπιστικό κονβόι από την Αρμενία προς το κρατίδιο μέσω του διαδρόμου του Λατσίν.
Σε απάντηση στην εξελισσόμενη ανθρωπιστική κρίση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινητοποιεί 500.000 ευρώ σε ανθρωπιστική βοήθεια για να στηρίξει τους πληθυσμούς που πλήττονται από την κλιμάκωση των εχθροπραξιών στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. «Αυτή η έκτακτη χρηματοδότηση έρχεται επιπλέον της ανθρωπιστικής βοήθειας 1,17 εκατομμυρίων ευρώ που διέθεσε η ΕΕ για την κρίση του Ναγκόρνο Κάραμπαχ νωρίτερα αυτό το έτος», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Κομισιόν.
Συνέχεια συνομιλιών
Οι συνομιλίες την Πέμπτη μεταξύ Αρμενίων από το Ναγκόρνο Κάραμπαχ και το Αζερμπαϊτζάν ολοκληρώθηκαν χωρίς τελική συμφωνία, μετέδωσε το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA, επικαλούμενο τον εκπρόσωπο της αρμενικής αντιπροσωπείας. Περαιτέρω συνομιλίες αναμένεται να γίνουν στο άμεσο μέλλον.
Παράλληλα, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγεφ δήλωσε σε ομιλία την Τετάρτη ότι «το Κάραμπαχ είναι Αζερμπαϊτζάν», λέγοντας ότι η στρατιωτική επιχείρηση πέτυχε με «σιδηρά πυγμή».
Η Αρμενία, η οποία συνήθως αντιμετωπίζει τη Ρωσία ως εγγυητή της ασφάλειας, είπε ότι η στρατιωτική επιχείρηση του Αζερμπαϊτζάν ήταν μια προσπάθεια εθνοκάθαρσης του Ναγκόρνο Κάραμπαχ, μια κατηγορία που το Μπακού αρνήθηκε. Οι αρμενικές αρχές στον αυτόνομο θύλακα κατηγόρησαν το Αζερμπαϊτζάν για παραβίαση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, με το Reuters να αναφέρει ότι πυροβολισμοί ακούστηκαν στην πρωτεύουσα της περιοχής την Πέμπτη. Το Μπακού έχει απορρίψει αυτόν τον ισχυρισμό ως «εντελώς ψευδή».
Αντιδράσεις εναντίον Πασινιάν
Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, ήρθε αντιμέτωπος με σφοδρές αντιδράσεις, αφού οι πολίτες του Γερεβάν βγήκαν στους δρόμους και ζητούσαν με ένταση την παραίτησή του εξαιτίας αυτού που καταλαβαίνουν ως παράδοση των αρχών του Ναγκόρνο Κάραμπαχ.
Protests continue in #Yerevan today
Demonstrations are taking place in front of the government building. #Pashinyan has already been booed there, local media reported.
Protest leaders are calling for a nationwide strike. pic.twitter.com/jYh8lonFE3
— NEXTA (@nexta_tv) September 22, 2023
Η απόφαση του Γερεβάν να παραμείνει στο περιθώριο κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής επιχείρησης ήρθε σε μια στιγμή που οι αρμενικές αρχές δεν είχαν την εξωτερική υποστήριξη να εμπλακούν απευθείας με το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο απολαμβάνει στρατιωτική υπεροχή και έχει ισχυρότερους υποστηρικτές.
Τι μέλλει γενέσθαι;
Το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW), μια αμερικανική δεξαμενή σκέψης, εκτιμά ότι ο ρόλος της Ρωσίας ως εγγυητής της ασφάλειας για την Αρμενία ενδέχεται να αποδυναμώνεται καθώς το Κρεμλίνο συνεχίζει να δίνει προτεραιότητα στην εισβολή στην Ουκρανία, ενώ οι αρχές στο Γερεβάν εξέφραζαν όλο και περισσότερο τη δυσαρέσκειά τους για τη Μόσχα.
Το ISW είπε την Τετάρτη ότι Ρώσοι στρατιωτικοί μπλόγκερ φάνηκαν να δυσαρεστούνται για τη μείωση της επιρροής της Μόσχας στην Αρμενία. Αναλυτές του Eurasia Group, μιας συμβουλευτικής εταιρείας εκτίμησης πολιτικών κινδύνων, ανέφερε ότι το αποτέλεσμα των ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και των αρχών του Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι πιθανό να καθορίσει τι θα συμβεί στη συνέχεια. Θεωρεί πιθανό το ενδεχόμενο να δρομολογηθούν σοβαρές εξελίξεις σε σχέση με την πολιτική καριέρα του Πασινιάν, ενώ η δυτική παρέμβαση στην περιοχή θεωρείται μάλλον απίθανη, αφού η Δύση έχει λίγα επενδεδυμένα συμφέροντα στην περιοχή.
Σχετικά με τις επιλογές που έχουν στη διάθεσή τους οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση, η συμβουλευτική εταιρεία εκτιμά ότι δεν φαίνεται να μπορούν να κάνουν πολλά, εκτός από τις εκκλήσεις για άμεση αποκλιμάκωση και την δημόσια καταδίκη της στρατιωτικής δράσης. Η προοπτική κυρώσεων κατά του Αζερμπαϊτζάν θα πρέπει να θεωρείται «πολύ απίθανη», εξαιτίας του ρόλου του σαν ενεργειακού κόμβου, τις προμήθειες του οποίου έχει απεγνωσμένα ανάγκη η Ευρώπη που προσπαθεί να απεξαρτηθεί από το ρωσικό αέριο και πετρέλαιο.
