«Η ανθρωπότητα έχει μια επιλογή: συνεργαστείτε ή εξαφανιστείτε. Το κενό στον περιορισμό των εκπομπών αερίων είναι αποτέλεσμα ενός κενού πολιτικής ηγεσίας. Ομως οι ηγέτες μπορούν ακόμη να πάρουν την απόφαση για ένα μέλλον πιο φιλικό στο περιβάλλον αντί να αφήσουν την κατάσταση να οδηγηθεί σε μια κλιματική καταστροφή»
Αντ. Γκουτέρες γενικός γραμματέας του ΟΗΕ
Η COP27 (Διακοινοβουλευτική Συνδιάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή), που διεξάχθηκε πρόσφατα στην Αίγυπτο, αποτελεί άλλη μια προσπάθεια της διεθνούς κοινότητας να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και να αντιπαλέψει την πορεία προς ανεπίστρεπτες κλιματικές συνθήκες του πλανήτη, που ενισχύονται από τη διαρκή υπερθέρμανσή του. Ωστόσο τα αποτελέσματα της συνδιάσκεψης ήταν πενιχρά αφού ήταν έντονη η σύγκρουση συμφερόντων διάφορων ενεργειακών λόμπι, εν μέσω εντόνων παρεμβάσεων χωρών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Αποδείχτηκε για άλλη μια φορά η έντονη ταξική διάσταση της κλιματικής αλλαγής, που οξύνει περαιτέρω τις ανισότητες σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η COP27 διεξάχθηκε υπό τη σκιά μιας παγκόσμιας οικονομικής και ενεργειακής κρίσης, η οποία οξύνθηκε με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η Ευρώπη αποδείχτηκε διχασμένη και κατώτερη των περιστάσεων στον χειρισμό της ενεργειακής κρίσης, ενώ αντιμετωπίζει και σοβαρό πρόβλημα ενεργειακής ασφάλειας. Θετικό της συνδιάσκεψης θεωρείται η συμφωνία των χωρών για τη δημιουργία του Ταμείου Απωλειών και Ζημιών, σημειώνοντας ότι πρέπει να εξασφαλιστεί επιπλέον χρηματοδότηση από χώρες και εταιρείες που έχουν τη μεγαλύτερη ευθύνη για την κλιματική κρίση. Να υλοποιηθεί η υπάρχουσα δέσμευση των πλούσιων χωρών για 100 δισ. δολάρια τον χρόνο στις αναπτυσσόμενες και φτωχές χώρες για πολιτικές αντιμετώπισης και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, ενώ ο ΟΗΕ πρότεινε ακόμη και τη φορολόγηση των υπερκερδών ενεργειακών εταιρειών ως επιπλέον πηγή χρηματοδότησης. Το τελικό κείμενο της συνδιάσκεψης, όμως, δεν περιλάμβανε νέες δεσμεύσεις για τα ορυκτά καύσιμα και παραμένουν οι φόβοι πως η αναφορά σε «ενέργεια χαμηλών εκπομπών» ίσως ανοίγει τον δρόμο ώστε να χαρακτηριστεί «πράσινο» το φυσικό αέριο.
Στην Ελλάδα, όμως, η ενεργειακή κρίση είναι κυρίως κρίση ακρίβειας. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αρνείται πεισματικά να πάρει μέτρα ουσιαστικής παρέμβασης στην αγορά ενέργειας, εκεί δηλαδή που διαμορφώνονται οι τιμές, εξυπηρετώντας εμφανώς πλέον καρτέλ στον τομέα της ενέργειας, αρνείται να μειώσει τον ΕΦΚ στα καύσιμα και τον ΦΠΑ στα είδη λαϊκής κατανάλωσης (ευρωπαϊκή πρακτική). Το φάσμα της ενεργειακής φτώχειας επανέρχεται σταθερά, θυμίζοντας εποχές 2012-14. Η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και ο ανταγωνισμός αντί να μειώσουν τις τιμές, όπως διακήρυττε ο κ. Χατζηδάκης όταν «υπερήφανα» ιδιωτικοποιούσε τη ΔΕΗ, έφεραν το αντίθετο αποτέλεσμα. Η αισχροκέρδεια ανθεί, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί αδρανοποιούνται και η κυβέρνηση με την πολιτική της ουσιαστικά επιδοτεί την αισχροκέρδεια. Τα υπερκέρδη –υπερέσοδα κατά τον κ. Μητσοτάκη– των ενεργειακών εταιρειών αυξάνουν και η κυβέρνηση έπειτα από έντονη πίεση της αντιπολίτευσης και κυρίως του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ αναγκάζεται να τα φορολογήσει, υπολογίζοντάς τα μόνο σε 415 εκατ. ευρώ (10/2021-6/2022), τη στιγμή που με στοιχεία των ΡΑΕ και ΑΔΜΗΕ τα υπερκέρδη υπολογίζονται σε 2,2 δισ. ευρώ (7/2021-2022).
Η κυβέρνηση επικαλείται ως συνήθως το ευρωπαϊκό περιβάλλον, αλλά δεν δίνει απαντήσεις γιατί επί μήνες η Ελλάδα ήταν πρωταθλήτρια στην Ευρώπη στη χονδρεμπορική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας και πρωταθλήτρια στην τιμή της βενζίνης.
Η πραγματικότητα είναι σκληρή για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Το ενεργειακό κόστος είναι δυσβάστακτο και ο χειμώνας προβλέπεται «βαρύς».
Η ανάγκη άμεσης πολιτικής αλλαγής είναι πλέον ορατή από την πλειοψηφία της κοινωνίας και γρήγορα θα την επιβάλει ο λαός.
Η Χαρά Καφαντάρη είναι βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Δυτικής Αθήνας, αναπληρώτρια τομεάρχης Πολιτικής Προστασίας και Α΄ αντιπρόεδρος Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής
