Οι περισσότεροι πολίτες ήλπιζαν ότι με το τέλος της πανδημίας θα ερχόταν μια περίοδος ανάτασης και –γιατί όχι;– μια δεκαετία ζωηρής ανάκαμψης. Αρκετοί πολιτικοί παράγοντες προσπάθησαν να εμφυσήσουν αισιοδοξία στα μελλούμενα. Κάποιοι μάλιστα αποτόλμησαν συγκρίσεις με το τέλος της περιώνυμης ισπανικής γρίπης έναν αιώνα πριν και τη δεκαετία του ’20 που ακολούθησε. Τα αποκαλούσαν «τρελά χρόνια», μια δεκαετία οικονομικής ευημερίας όπου τα μεγάλα κέντρα έσφυζαν από δυναμισμό και οι κοινωνικές συνήθειες άλλαζαν ραγδαία. Η κατάληξη γνωστή: κραχ και πόλεμος.
Στα δικά μας χρόνια ούτε η πανδημία έχει λήξει ούτε φαίνεται στον ορίζοντα μια δεκαετία ανάτασης κι ανάκαμψης. Η φετινή χρονιά και οι επόμενες σε τίποτε δεν θυμίζουν «τρελά χρόνια»· μάλλον με τα χρόνια της τρέλας μοιάζουν, όπου στην ημερήσια διάταξη έχουν μπει θέματα όπως για παράδειγμα ένας πυρηνικός πόλεμος!
Εν έτει 2022 ακούγονται και λέγονται αδιανόητα πράγματα. Δέκα χρόνια μετά το αποκορύφωμα της κρίσης χρέους της ευρωζώνης και τη θυσία του ευρωπαϊκού νότου στις επιταγές των κερδοσκόπων ακούμε τον αμετανόητο Σόιμπλε να κανοναρχεί αυτήν τη φορά τους συμπατριώτες του: να τους αποκαλεί «κακομαθημένους» και να τους προτρέπει να φορέσουν διπλό πουλόβερ για να τα βγάλουν πέρα με τον χειμώνα που έρχεται ελλείψει φυσικού αερίου.
Στην καθ’ ημάς ανατολή ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης επισκέπτεται τα Αγραφα κι εκεί ένας δάσκαλος του λέει με τον πλέον ευγενικό τρόπο πως το σχολείο δεν έχει κεντρική θέρμανση και καλό θα ήταν να μπει για να μην κρυώνουν τα παιδιά. Η απόκριση του πρωθυπουργού ήταν πως το σχολείο έχει διαδραστικούς πίνακες και είναι τεχνολογικά προχωρημένοι.
Από τον Σόιμπλε στον Μητσοτάκη η ίδια ιστορία, που την πρώτη φορά επαναλαμβάνεται σαν τραγωδία, και τη δεύτερη σαν φάρσα. Δεν είναι, όμως, για γέλια.
Δεν είναι ούτε άγραφα ούτε ανήκουστα. Ο σχετικός κατάλογος από τάχα σημαντικά λόγια τάχα σπουδαίων ηγετών δεν είναι τωρινός και είναι μακρύς. Και είναι γεμάτος από πομφόλυγες που δεν απαντούν σε κανένα κοινωνικό αίτημα, παρά μόνο αποκαλύπτουν ότι το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα έχει αποφασίσει πως θα περάσει μόνο του στη λεγόμενη σωστή πλευρά της Ιστορίας, χωρίς να πάρει μαζί του τους λαούς και τις κοινωνίες, στων οποίων τη δημοκρατική νομιμοποίηση –υποτίθεται πως– εδράζει την εξουσία του.
Την υγειονομική κρίση διαδέχτηκε η ενεργειακή και πληθωριστική κρίση κι αυτήν μια μείζονα γεωπολιτική κρίση, που εκτυλίσσεται στην καρδιά της ίδιας της Ευρώπης. Ο κυρίαρχος λόγος επιθυμεί να αντιστρέψει –εκτός από τη λογική– και τη σειρά των συμβάντων. Για την ενεργειακή κρίση και την ακρίβεια αποκλειστικά υπεύθυνος είναι ένας αυταρχικός ηγέτης της ανατολής. Τι κι αν η άνοδος των τιμών είχε πάρει την ανιούσα αρκετούς μήνες πριν, τι κι αν οι περισσότεροι αναλυτές συσχέτιζαν την άνοδο των τιμών με τα τετελεσμένα της πανδημίας σε όλες τις αγορές και τις εφοδιαστικές αλυσίδες. Φταίει ο ένας, φταίει ο άλλος, το οικονομικό σύστημα δεν φταίει ποτέ.
Οι καθημερινοί ανώνυμοι πολίτες που για τουλάχιστον δύο δεκαετίες ζουν μες στις αποτυχίες του νεοφιλελευθερισμού δεν θα ακούσουν ούτε αυτήν τη φορά κάτι για καρτέλ ενέργειας, για λομπίστες και περιστρεφόμενες πόρτες στο ευρωπαϊκό σπίτι, για διαφθορά και διαπλοκή. Αλλά θα ακούσουν για πολλοστή φορά ότι δεν γίνεται αλλιώς. Εκλεγμένοι και μη εκλεγμένοι, δυτικοί ή μη, οι αυτοαποκαλούμενοι κυβερνήτες επιλέγουν τον δρόμο της απώλειας, όπου δεν υπάρχει εναλλακτική. Ο πολίτης θα υποφέρει κι ο κυβερνήτης θα του υποδεικνύει εχθρούς. Πολιτική άνευ νοήματος. Η Ιστορία έχει δείξει ότι στο αμέσως επόμενο στάδιο έρχεται ο πλήρης εκφασισμός της κοινωνίας. Το βλέπουμε να συμβαίνει. Γι’ αυτό ποτέ δεν ήταν πιο κρίσιμο απ’ ό,τι σήμερα το αίτημα για ριζική μετατόπιση του πολιτικού προς τ’ αριστερά. Οι κοινωνίες να το πάρουν αλλιώς.
Να ξαναγίνουμε επικράτειες δημοκρατίας και δικαιοσύνης προτού να είναι αργά.
