Βρεθήκαμε στα παρασκήνια της συναυλίας για την ειρήνη που οργάνωσε η πρωτοβουλία Αλληλεγγύη για Ολους στα Προπύλαια
Φωτογραφίες : Θεανώ Μανουδάκη, Αντώνης Μποσκοΐτης, Eurokinissi
Ήµασταν στα Προπύλαια από τις έξι το απόγευµα, δύο ώρες πριν από την επίσηµη έναρξη της συναυλίας. Η Μαργαρίτα Συγγενιώτου, λυρική καλλιτέχνιδα και µέλος της πρωτοβουλίας Αλληλεγγύη για Όλους, εµφανώς αγχωµένη αφού από το χέρι της πέρναγαν όλα, µας µοίρασε τα δηµοσιογραφικά καρτελάκια. Μαζί µε τη συνάδελφο Χρυσούλα Παπαϊωάννου ετοιµάσαµε την κάβα µε τα ποτά και το κέτερινγκ για τους τραγουδιστές και τους µουσικούς – δεν ήταν και λίγοι αυτοί που πέρασαν από το stage.
Μια κυρία ήρθε για να αφήσει τρόφιµα: ρύζι και όσπρια. Θεωρούσε ότι συγκεντρώναµε πράγµατα για τον δοκιµαζόµενο ουκρανικό λαό. Μόλις κατάλαβε τον σκοπό της εκδήλωσης τα πήρε πίσω. Ο σκηνοθέτης Νίκος Σούλης ήταν ήδη στο πόστο του µαζί µε το επιτελείο του. «Εφτακάµερο έχουµε στηµένο» µου είπε όλο ενθουσιασµό. Μπροστά ακριβώς από τη σκηνή µικροπωλητές και σουβλάκια, αλλά και ουκρανικές σηµαίες. Πολλές, όχι λίγες, όπως σχολιάστηκε στα social media από τους γνωστούς πικρόχολους.
Ο Αµλετ της σελήνης πάει στο Σαράγεβο
Μέχρι τις εννέα το βράδυ δεν υπήρχε καλή εικόνα για την προσέλευση του κόσµου. Η αλήθεια είναι ότι αρχίσαµε να απογοητευόµαστε. Το είπε και η Τάνια Τσανακλίδου, που εµφανίστηκε σχετικά νωρίς, ερµηνεύοντας τις «Μοίρες» του Σταµάτη Κραουνάκη και της Λίνας Νικολακοπούλου και τον «Μέρµηγκα» του Μάνου Λοΐζου: «Θα ήθελα να είχε έρθει περισσότερος κόσµος». Λίγο µετά τις εφτάµισι το backstage γέµισε από µουσικούς: η Νατάσσα Μποφίλιου, ο Φοίβος ∆εληβοριάς, η Γιώτα Νέγκα, ο Κώστας Καλδάρας, ο Πάνος Παπαϊωάννου, ο Κώστας Τριανταφυλλίδης, ο Κώστας Θωµαΐδης, η Νεφέλη Φασούλη. Πηγαδάκια και κουβέντες. Η Λίνα Νικολακοπούλου έφτασε κι εκείνη από νωρίς. Χωρίς να βγάλει τη µάσκα της ούτε για µια στιγµή, κάθισε προς την είσοδο του stage, παρακολουθώντας µε στωικότητα τα τεκταινόµενα και συνοµιλώντας µε τους τραγουδιστές, αφού οι περισσότεροι την έχουν τραγουδήσει κιόλας.
Ο Γρηγόρης Ψαριανός άκουσε τα σχολιανά του, όπως ήταν αναµενόµενο άλλωστε, από πρώην ιδεολογικούς συντρόφους του. Η κακόγουστη παραποίηση της αφίσας της συναυλίας από µεριάς του –µε τη ναζιστική σβάστικα και τους χαρακτηρισµούς «φασισταριά» και «υπεραµόρφωτοι» δίπλα από τα ονόµατα της Τσανακλίδου, του Πουλικάκου, του Νταλάρα και τόσων άλλων– µόνο τον γέλωτα µπορούσε να προκαλέσει. Αραγε η πράξη του Ψαριανού απείχε από τη θέση που διατύπωσε στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης ο γιος του πρωθυπουργού Κωνσταντίνος Μητσοτάκης; Σκοπός όλων όσοι ξιφούλκησαν εναντίον τής συναυλίας ήταν η απαξίωσή της, ώστε να περάσει στα σιωπηλά και ο σαφέστατος αντικυβερνητικός χαρακτήρας της.
Η συναυλία ξεκινά λίγο µετά τις οκτώµισι. Η Μαρία Θανασούλια φροντίζει τη ροή και συστήνει σε όλους τους µουσικούς να κατευθυνθούν προς τα αυτοσχέδια καµαρίνια. Κατά τις εννιά η εικόνα του κόσµου είναι τελείως διαφορετική σε σχέση µε µία ώρα πριν. Πλήθη συρρέουν από τους σταθµούς του µετρό Συντάγµατος και Πανεπιστηµίου. Οι ουκρανικές σηµαίες πολλαπλασιάζονται και τα πρόσωπα των νεαρών θεατών κάνουν τη νύχτα µέρα. ∆ίπλα τους οικογενειάρχες µε τα µωρά τους και ζευγάρια που χορεύουν ενόσω ο Χρήστος Θηβαίος επί σκηνής τραγουδάει τον «Αµλετ της σελήνης» του Θάνου Μικρούτσικου και του Μάνου Ελευθερίου. Στο σηµείο αυτό να πούµε ότι ο Θάνος Μικρούτσικος ήταν εν τη φυσική απουσία του ο συνθέτης που πρωταγωνίστησε στη συναυλία. Τον τραγούδησαν ο Μητσιάς, η Μποφίλιου, ο Θηβαίος, ο Νταλάρας και ο Θωµαΐδης. Επόµενοι συνθέτες µε περισσότερα από ένα τραγούδια ήταν ο Γιάννης Μαρκόπουλος και ο Μάνος Λοΐζος, ενώ ακούστηκαν και από ένα κοµµάτι του Μίκη Θεοδωράκη και του Μάνου Χατζιδάκι. Ο µαέστρος Μίλτος Λογιάδης µε τον ακορντεονίστα Χρήστο Ζερµπίνο απέδωσαν το «Βαλς των χαµένων ονείρων» του Χατζιδάκι (µαγική στιγµή) και η Πέγκυ Ζήνα µε την υπέροχη αλφαδιασµένη φωνή της το «Βρέχει στη φτωχογειτονιά» των Μίκη Θεοδωράκη – Τάσου Λειβαδίτη. ∆εν µπορώ να µη µνηµονεύσω ότι αµέσως µετά το τραγούδι της Ζήνα ο κόσµος άρχισε να φωνάζει το γνωστό σύνθηµα «Μητσοτάκη, γαµιέσαι».
Ο µοναδικός αδικηµένος –αναφορικά µε την ώρα που βγήκε στη σκηνή– ήταν ο ∆ηµήτρης Μητσοτάκης. Τον ροκά που τα σπάει µε τα καταγγελτικά του τραγούδια και που τον έχει αγαπήσει πολύς κόσµος τα τελευταία χρόνια για τη στάση του δεν τον βγάζεις στην αρχή του προγράµµατος. Τον κρατάς για το βραδινό σετ, αυτό µε τους Magic de Spell που έπαιξαν το «Σαράγεβο» και κατασυγκίνησαν τα πλήθη και µε τον αειθαλή ∆ηµήτρη Πουλικάκο, ο οποίος συνοδευόταν στη σκηνή από καµιά δεκαριά µουσικούς µε το απίθανο όνοµα για συγκρότηµα Γεια σου Τάκη. Συµβαίνουν αυτά ωστόσο σε τέτοιου είδους µεγάλες συλλογικές συναυλίες όπου οι πολλές συνεννοήσεις είναι αδύνατες εκ των προτέρων.
Στιγµιότυπα που χαράχτηκαν στη µνήµη
Έχω να κρατήσω πολλές συγκινητικές στιγµές από την αντιπολεµική συναυλία της 29ης Μαρτίου. Θα προσπαθήσω να τις σταχυολογήσω εν θερµώ. Η ροκ άποψη της Γιώτας Νέγκα στην «Μπαλάντα του κυρ Μέντιου» του Λουκά Θάνου και του Κώστα Βάρναλη· στους στίχους «Εχει η πλάση κοκκινίσει» το κοινό παραληρούσε. Η υψωµένη γροθιά και η τοποθέτηση της Νατάσσας Μποφίλιου αµέσως µετά το τέλος του «Μικρόκοσµου» του Θάνου Μικρούτσικου και του Ναζίµ Χικµέτ: «∆εν φοβούνται την ειρήνη» είπε η Νατάσσα Μποφίλιου, «αλλά όλα όσα την ακολουθούν: την αλληλεγγύη και την ελευθερία». Η επιλογή του Χριστόφορου Ζαραλίκου να ξεδιπλώσει ένα πανό όπως εκείνο του Γρηγόρη Λαµπράκη και να θυµίσει πως κάποια δυσάρεστα για την κοινωνία πράγµατα δεν αλλάζουν παρά τη φαινοµενική πρόοδο. Η ψυχωµένη ερµηνεία του Γιώργου Νταλάρα στο «Ανεµολόγιο» του Θάνου Μικρούτσικου και του Κώστα Τριπολίτη· τα µάτια πολλών ανθρώπων άρχισαν να δακρύζουν ασυναίσθητα. Το φινάλε µε τη Γλυκερία στο «Της γερακίνας γιος» των Τσιτσάνη – Βίρβου και στο «Τίποτα δεν πάει χαµένο» των Λοΐζου – Ρασούλη· ήταν η στιγµή που όλοι ανεβήκαµε στη σκηνή και το τραγουδήσαµε µαζί της. Και αυτός ο πύρινος λόγος της Λίνας Νικολακοπούλου που σαν να τη διαπέρασε ρεύµα σηκώθηκε από το κάθισµά της και αλώνισε τη σκηνή συνοµιλώντας µε τον κόσµο υπό τους ήχους του «∆υνατά δυνατά» του Αρα Ντινκτζιάν.
Κρατώ επίσης και τη φωτογραφία «εθνικής συµφιλίωσης», όπως χαρακτηρίστηκε, που τράβηξα µε τον Γιώργο Νταλάρα και τον ∆ηµήτρη Πουλικάκο να τα λένε οι δυο τους, µόνοι τους – ποιος ξέρει ύστερα από πόσες δεκαετίες. Για την ιστορία να αναφέρω ότι ο Γ. Νταλάρας ξεκίνησε στα τέλη του 1960 κοντά στον ∆. Πουλικάκο. Εκείνος έπαιζε σε µπουάτ της Πλάκας και στο υπόγειο εµφανιζόταν ο «θείος Νώντας» µε το συγκρότηµα MGC.
Φεύγοντας από τα Προπύλαια που άρχισαν να αδειάζουν λίγο µετά τις 12 τα µεσάνυχτα, κατάφερα να χαιρετηθώ µε πολλούς συναδέλφους και ακόµη πιο πολλούς µουσικούς και τραγουδιστές. Στον δρόµο για το σπίτι θυµήθηκα πως η διαδροµή είναι πάντα η ίδια, είτε επέστρεφα από τη συναυλία του 2008 για τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο είτε από το φεστιβάλ για τους ΧΥΤΑ στην Κερατέα το 2011. Μαζί παραµένουν ίδια και απαράλλαχτα το αίσθηµα της αλληλεγγύης, οι ιδέες του ουµανισµού και η ανάγκη για αγώνα· αγώνα για ζωή και όχι για θάνατο. Όπως ακριβώς το φώναξε η Λίνα Νικολακοπούλου στον κόσµο: «Στην ειρήνη, παιδιά. Να σταµατήσει ο πόλεµος. Σήµερα».
