Εντείνονται οι διαμαρτυρίες για την κυβερνητική επιλογή, που εκφράστηκε δια στόματος του πρωθυπουργού από το βήμα της ΔΕΘ, να αποσπαστεί το μνημειακό σύνολο από τον υπό κατασκευή σταθμό Βενιζέλου για το μετρό της Θεσσαλονίκης.
Είναι ένα ζήτημα που απασχολεί εδώ και μία εξαετία την κοινή γνώμη και την επιστημονική κοινότητα καθώς οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί είναι αντικρουόμενες και έχουν διχάσει. Η πρώτη απόφαση, στην οποία επανέρχεται η νυν κυβέρνηση –άλλωστε πολλά στελέχη της βρίσκονταν και το 2013 θέσεις-κλειδιά της κυβερνητικής μηχανής–, έδινε το πράσινο φως να αποσπαστούν τα βυζαντινά κατάλοιπα και να επανατοποθετηθούν αργότερα. Ήταν μια απόφαση που ελήφθη υπό την πίεση του «δεν υπάρχει άλλη λύση». Οι αρχαιολόγοι και άλλοι φορείς της Θεσσαλονίκης ξεσηκώθηκαν, προσέφυγαν στο ΣτΕ και μετά την αλλαγή της κυβέρνησης, με την καθοριστική συμβολή του δήμου, εκπονήθηκε μελέτη η οποία καθιστούσε εφικτή την κατά χώραν (in situ) διατήρηση των αρχαιοτήτων. Με επιχείρημα ότι οι μελέτες δεν έχουν τις απαραίτητες υπογραφές, η παρούσα κυβέρνηση ο νέος δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας υπαναχώρησε στην προηγούμενη απόφαση παρόλο που αντίκειται στον αρχαιολογικό νόμο.
Μη νόμιμη, καταστροφική για τα αρχαία, πιο χρονοβόρα και πιο ακριβή η λύση
Συμμετέχοντας ενεργά στη διαμόρφωση της κατά χώραν διατήρησης των αρχαιοτήτων, ο Γιάννης Μυλόπουλος, μέχρι πρότινος πρόεδρος της Αττικό Μετρό ΑΕ και πρώην πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, απέστειλε επιστολή προς τον δήμαρχο Κ. Ζέρβα, την οποία και δημοσιοποίησε. Σε αυτήν κατακρίνει την απόφαση της κυβέρνησης χαρακτηρίζοντάς τη καταστροφική και εκθέτει τα επιχειρήματα υπέρ της μη απόσπασης των αρχαιοτήτων.
Η επιστολή
Ολόκληρη η επιστολή έχει ως εξής:
Αξιότιμε κε Δήμαρχε,
Ως ο επί 3,5 χρόνια και μέχρι πριν λίγες μέρες, πρόεδρος της Αττικό Μετρό ΑΕ, επιτρέψτε μου να σας κάνω γνωστά τα εξής:
1. Οι πρόσφατες αποφάσεις της κυβέρνησης για αλλαγή στο σχεδιασμό της κατασκευής του μετρό της Θεσσαλονίκης ανακόπτουν αδικαιολόγητα και χωρίς καμία τεκμηρίωση την πορεία προόδου ενός έργου το οποίο, για πρώτη φορά στην ιστορία του, σημείωσε τα τελευταία χρόνια σημαντική πρόοδο.
2. Σύμφωνα με το σημερινό χρονοδιάγραμμα του έργου, οι 12 στους 13 σταθμούς θα παραδίδονταν στο τέλος του 2020, 2,5 δηλαδή χρόνια νωρίτερα από τη νέα, εξαγγελθείσα από την κυβέρνηση, ημερομηνία. Εντός του 2021 θα παραδίδονταν η γραμμή Καλαμαριάς, ενώ στο τέλος του 2023 θα παραδίδονταν και ο σταθμός Βενιζέλου.
3. Όσοι επικαλούνται επιστολές του εργολάβου για να τεκμηριώσουν μεγάλη, δήθεν, καθυστέρηση στο έργο, υποπίπτουν στο βαρύ ατόπημα της εξυπηρέτησης αλλότριων συμφερόντων, αφού αυτές υπηρετούν τη σκοπιμότητα της διεκδίκησης αποζημιώσεων σε βάρος του δημοσίου.
4. Πρόσφατες είναι, άλλωστε, οι δηλώσεις του Δνοντα Συμβούλου της ΑΚΤΩΡ, ο οποίος τον Φεβρουάριο του 2019, διαβεβαίωνε δημοσίως ότι το χρονοδιάγραμμα τηρείται πιστά και ότι το έργο θα παραδοθεί τέλος του 2020.
5. Αυτό που συνέβη είναι πρωτοφανής παραβίαση κάθε έννοιας επιστημονικής δεοντολογίας. Οι αποφάσεις που ελήφθησαν ήδη για την πορεία του έργου, δυστυχώς με πολιτικές και μόνο εξαγγελίες που βρίθουν ανακριβειών και η τεχνική τεκμηρίωση που έρχεται εκ των υστέρων, για να επιβεβαιώσει τις ήδη ειλημμένες αποφάσεις, εγείρουν ένα πολύ σοβαρό ζήτημα αξιοπιστίας των όσων ανακοινώνονται και θέτουν το έργο σε σοβαρό κίνδυνο.
6. Τα τεχνικά έργα ολοκληρώνονται με μελέτες και τεκμηριωμένα χρονοδιαγράμματα και όχι με πολιτικές εξαγγελίες και φτηνά επικοινωνιακά πυροτεχνήματα τύπου «μουσαμάδες» και «κολοβό μετρό». Θυμάται, αλήθεια, κανείς στην Αθήνα να αποκαλείται το μετρό «κολοβό», επειδή ο κεντρικός σταθμός Μοναστηράκι, καθυστέρησε χρόνια να παραδοθεί, σε σχέση με τους υπόλοιπους σταθμούς;
7. Όσον αφορά την επαναφορά της λύσης της απόσπασης των αρχαιοτήτων στη Βενιζέλου, η οποία και στο παρελθόν είχε προκαλέσει καθυστέρηση στο έργο, αυτή είναι μη νόμιμη και θα πέσει στα αρμόδια δικαστήρια. Σύμφωνα με τον αρχαιολογικό νόμο, η απόσπαση αρχαιοτήτων δεν επιτρέπεται, όσο υπάρχουν επιστημονικές εισηγήσεις ότι υπάρχει άλλη λύση για την παραμονή τους στη θέσης τους. Και σήμερα είναι ευρέως γνωστό και τεκμηριωμένο επιστημονικά, ότι τέτοια λύση υπάρχει και έχει κατατεθεί. Άσχετο αν η σημερινή διοίκηση της Αττικό Μετρό και ο ανάδοχος, για δικούς τους λόγους ο καθένας, δεν επιθυμούν να την εφαρμόσουν.
8. Η απόσπαση των αρχαιοτήτων εκτός από παράνομη, είναι και πολύ κακή λύση, καθώς θέτει σε κίνδυνο την ακεραιότητα του πολύ σημαντικού αρχαιολογικού συγκροτήματος της Βενιζέλου.
9. Είναι όμως και πιο χρονοβόρα, σε σχέση με τη σημερινή, λύση α) επειδή το ανοικτό όρυγμα δεν επιτρέπει τη διέλευση του μετρό από το σταθμό, καθ’ όλη τη διάρκεια της κατασκευής. Με αποτέλεσμα οι 12 υπόλοιποι σταθμοί, ενώ θα είναι έτοιμοι, να περιμένουν να ολοκληρωθεί η Βενιζέλου για να λειτουργήσουν β) γιατί προϋποθέτει επιπλέον την εκπόνηση και έγκριση νέων μελετών, την αποκαθήλωση όσων έργων έγιναν μέχρι σήμερα, την απορρύπανση του εδάφους από τον υδράργυρο, την απόσπαση του συγκροτήματος και τέλος μια πρόσθετη και χρονοβόρα αρχαιολογική ανασκαφή σε βάθος 3,5 μέτρων κάτω από το δάπεδο των αρχαιοτήτων, που θα καθυστερήσουν το έργο 1-2 χρόνια αργότερα από τον εξαγγελθέντα χρόνο.
10. Τέλος η απόσπαση, σε αντίθεση με ό,τι υποστηρίζεται, είναι πιο ακριβή λύση, γιατί η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση του έργου θα προκαλέσει α) κατακόρυφη αύξηση του κόστους κατασκευής και β) διεκδίκηση μεγάλων αποζημιώσεων από τον εργολάβο. Τις οποίες, το ελληνικό δημόσιο δεν θα μπορεί να αντικρούσει, όπως συνέβη στο παρελθόν, γιατί ο ίδιος ο πρωθυπουργός υπέπεσε στο μοιραίο λάθος να τις εξαγγείλει ως δική του πρωτοβουλία.
11. Δυστυχώς με αφορμή το μετρό, η Θεσσαλονίκη επιστρέφει σε ένα κακό παρελθόν. Πρωθυπουργοί που έρχονται στη ΔΕΘ όχι για να εξαγγείλουν, αλλά για να σταματήσουν έργα, νέοι σχεδιασμοί που εξαγγέλλονται πρώτα από πολιτικούς, χωρίς καμιά προηγούμενη τεχνική τεκμηρίωση, ένα ράβε-ξήλωνε κι ένα διαρκές μπρος-πίσω, με ανακρίβειες και επικοινωνιακά πυροτεχνήματα και ένας νέος διχασμός της πόλης γύρω από τα ίδια θέματα που την ταλάνισαν και πριν χρόνια, μας επαναφέρουν σε ένα κακό παρελθόν που η πόλη και η οικονομία ήδη το έχουν πληρώσει ακριβά.
12. Τέλος, υπάρχει ένα ακόμη σοβαρότατο ζήτημα δημοκρατίας αυτή τη φορά, που έχει να κάνει με τη σημερινή συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Το οποίο, δυστυχώς, έρχεται εκ των υστέρων να συζητήσει για ήδη ειλημμένες, από την κυβέρνηση, αποφάσεις. Ποιο λοιπόν το νόημα της σημερινής συζήτησης; Μήπως να επιβεβαιώσουν και να νομιμοποιήσουν εκ των υστέρων τους ήδη αποφασισμένους σχεδιασμούς;
13. Σας παρακαλώ η επιστολή αυτή να αναγνωσθεί και να κατατεθεί στα πρακτικά, ώστε κανείς στο εξής να μην μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζε την αλήθεια για τους ολέθριους σχεδιασμούς σε βάρος του μετρό, της Θεσσαλονίκης και του δημόσιου συμφέροντος.
Δράσεις διαμαρτυρίας από την Κίνηση Πολιτών
Η νεοσυσταθείσα Κίνηση Πολιτών για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς καλεί αύριο, Κυριακή 6 Οκτωβρίου. στην ξενάγηση-συζήτηση «Η sub terra πόλις», έναν αρχαιολογικό περίπατο διαμαρτυρίας που θα καταλήξει στη διασταύρωση Decumanus Maximus και Cardo –το σταυροδρόμι που αποκαλύφθηκε στον σταθμό Βενιζέλου κατά τη διάρκεια των εργασιών κατασκευής– ή αλλιώς Εγνατία και Βενιζέλου γωνία.
Παράλληλα η Κίνηση Πολιτών καλεί και σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης τη Δευτέρα 7 Οκτωβρίου, στις 18.00, την ώρα που ο δήμαρχος Κ. Ζέρβας συγκαλεί ειδική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου με μοναδικό θέμα στην ημερήσια διάταξη «Η εξέλιξη των έργων του μετρό της Θεσσαλονίκης – Νέα χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης».
Η Κίνηση, δηλώνοντας την αντίθεσή της στην απόσπαση των αρχαιοτήτων, στα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα σε βάρος της πόλης, καλεί τους Θεσσαλονικείς να δηλώσουν με την παρουσία τους έξω από το Δημαρχείο, κρατώντας μια χρωματιστή ομπρέλα ο καθένας, «την απαίτηση να παραμείνουν τα αρχαία στο Σταθμό Βενιζέλου και να συνεχιστεί η εκτέλεση του έργου σύμφωνα με το νόμο, τις αποφάσεις του ΚΑΣ, τις συμβάσεις που έχουν υπογραφεί και ήδη υλοποιούνται». Η Κίνηση Πολιτών έχει επίσης αιτηθεί να παραστεί στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου εκπρόσωπός της που θα παρουσιάσει τις θέσεις και τα επιχειρήματά της.
