Ο Μπάιντεν καλείται τώρα να επουλώσει τις πληγές του τραμπισμού.
Επειτα από μια ταραχώδη προεδρική θητεία γεμάτη αντιθέσεις ο Ντόναλντ Τραμπ κατεβαίνει από τον προεδρικό θώκο. Σε μια εκλογική αναμέτρηση για γερά νεύρα το τελικό αποτέλεσμα κρίθηκε στις λεγόμενες πολιτείες-κλειδιά: Πενσιλβάνια, Αριζόνα, Νεβάδα, Τζόρτζια.
Είναι ξεκάθαρο όμως ότι ο πρώην πρόεδρος διατηρεί την απήχησή του, ακόμη κι έπειτα από όλα όσα έχει κάνει, σε σημαντική μερίδα των πολιτών. Παρότι έχασε στη λαϊκή ψήφο με σχεδόν πέντε εκατομμύρια ψήφους διαφορά από τον Μπάιντεν, συγκέντρωσε περισσότερες ψήφους απ’ ό,τι τέσσερα χρόνια πριν. Παραπάνω από 145 εκατ. πολίτες έχουν ασκήσει το εκλογικό τους δικαίωμα, εκ των οποίων τα 100 εκατ. με πρόωρη και επιστολική ψήφο. Η προσέλευση φέτος ήταν η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί εδώ κι έναν αιώνα.
Ο αριθμός των ψήφων που συγκέντρωσε ήταν μεγαλύτερος κι από αυτόν που έδωσε τη νίκη στον Μπαράκ Ομπάμα το 2012. Αυτό ωστόσο δεν κατέστη αρκετό για να του δώσει δεύτερη θητεία. Η διχαστική ρητορική του φαίνεται ότι ενεργοποίησε τα αντανακλαστικά τόσο των λεγόμενων χαμένων της παγκοσμιοποίησης, δηλαδή της λευκής εργατικής τάξης της περίφημης βαθιάς Αμερικής, δηλαδή των μεσοδυτικών πολιτειών όπου υπάρχουν κυρίως αγροτικοί πληθυσμοί, όσο και των αδρανών Δημοκρατικών πολιτών που ψήφισαν για να τον διώξουν από την προεδρία.
«Είναι παθολογικός νάρκισσος»
Ο Γάλλος πρώην πρέσβης στις ΗΠΑ Ζεράρ Αρό δήλωσε στο ραδιόφωνο Europe1 ότι «ο Τραμπ δεν θα απο δεχτεί ποτέ την ήττα του, αφού είναι παθολογικός νάρκισσος. Θα ισχυρίζεται συνεχώς ότι του έκλεψαν τις εκλογές. Ομως αυτό που είναι πιο σοβαρό είναι ότι εκατομμύρια Αμερικανοί θα τον πιστέψουν». Αυτό έγινε φανερό και την ημέρα των εκλογών. Η ετυμηγορία του αμερικανικού λαού δεν ήταν συντριπτικά υπέρ του Μπάιντεν, αφού ο Τραμπ κράτησε δυνάμεις. Πολλοί θεωρούν ότι ο Τραμπ μπορεί να εξωθήθηκε ουσιαστικά από την προεδρία –αφού ψηλά στα κίνητρα των ψηφοφόρων ήταν τα αντιτραμπικά τους αισθήματα λόγω πανδημίας παρά η συμπάθεια προς τον αντίπαλό του– αλλά το πολιτικό ήθος και η συμπεριφορά του ήρθαν για να μείνουν, αφού αποδεδειγμένα έχει αποκτήσει «ρεύμα» τόσο εντός ΗΠΑ όσο και εκτός: ας μην ξεχνάμε ότι έχει βρει μιμητές σε ανατολική Ευρώπη και Νότια Αμερική (Ορμπάν, Κατσίνσκι, Μπάμπις, Μπολσονάρο).
Είναι ίσως σημείο των καιρών ότι ένας εκατομμυριούχος αλλά αποτυχημένος επιχειρηματίας του κατασκευαστικού κλάδου, που χάρισε δισεκατομμύρια στα πιο πλούσια στρώματα της χώρας του με τις φοροελαφρύνσεις που πέρασε, έχει απήχηση στα πιο φτωχά λαϊκά στρώματα. Κι αυτό γιατί υποτίθεται ότι, τουλάχιστον σε επίπεδο ρητορικής, έβαλε την Αμερική πρώτη δημιουργώντας δουλειές για τους ντόπιους εργάτες και προστατεύοντας την ντόπια παραγωγή.
Ο διχασμός είναι χαρακτηριστικό στοιχείο της τετραετίας Τραμπ, που αφήνει βαριά σκιά στη χώρα. Ρίχνοντας κανείς ένα βλέμμα στον εκλογικό χάρτη θα διαπιστώσει το βαθύ χάσμα που χωρίζει την αμερικανική κοινωνία. Οι πολιτείες που κερδίζει ο Τραμπ χωρίζουν διαγώνια τη χώρα από το βορειοδυτικό της άκρο έως το νοτιοανατολικό. Ωστόσο και μέσα σε κάθε πολιτεία μπορεί να διακρίνει κανείς τη διαφοροποίηση πόλης – υπαίθρου, με τα αστικά κέντρα να βάφονται μπλε και την επαρχία κόκκινη. Στην ανατολική και δυτική ακτή των ΗΠΑ, όπου συγκεντρώνεται το πιο πλούσιο και μορφωμένο μέρος της χώρας, νικητής έχει αναδειχθεί ο Μπάιντεν.
Εντύπωση προκαλεί η καλή επίδοση του Τραμπ σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές στις πολιτείες όπου υπάρχει μεγάλη παρουσία της αφροαμερικανικής και ισπανόφωνης μειονότητας. Πολιτείες όπως το Τέξας και κυρίως η Φλόριντα, όπου η παρουσία των Λατίνων είναι έντονη, ψήφισαν σωρηδόν τον Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο, παρά τις περί του αντιθέτου προσδοκίες λόγω αντιμεταναστευτική ς ρητορικής. Ωστόσο οι Ισπανόφωνοι ψηφοφόροι δεν είναι μονολιθική ομάδα. Από το σύνολο των Λατίνων με δικαίωμα ψήφου, το 59% έχει μεξικανικό υπόβαθρο, το 14% έχει καταγωγή από το Πουέρτο Ρίκο, το 5% είναι Κ ου βαν ο αμερικανοί και το 22% αναφέρουν άλλες καταγωγές, σύμφωνα με το ερευνητικό κέντρο Pew. Οι ισπανόφωνοι ψηφοφόροι είναι η δεύτερη φυλετική ομάδα πίσω από τους λευκούς ως προς την υποστήριξη στον Τραμπ. Κι αυτό γιατί το 75% της μειονότητας είναι γεννημένο στη χώρα, δεν μετανάστευσε εκεί κι έχει τις ίδιες ανησυχίες με τους υπόλοιπους Αμερικανούς πολίτες. Μάλιστα έχει σημειωθεί σε έρευνες η αυξανόμενη απήχηση του συντηρητισμού σε νεαρούς ισπανόφωνους άντρες.
Επίσης σε πολιτείες όπου είναι έντονο το αφροαμερικανικό στοιχείο, όπως το Τενεσί, η Αλαμπάμα, το Αρκανσο, η Λουιζιάνα, ψήφισαν συντριπτικά υπέρ Τραμπ κι αυτό εκτιμάται ότι συνέβη εξαιτίας των αλλαγών που έχει επιφέρει στην ποινική Δικαιοσύνη.
Η ολιγωρία των Δημοκρατικών
Πριν από τις εκλογές από το στρατόπεδο των Δημοκρατικών ακούγονταν εκτιμήσεις που έκαναν λόγο για «μπλε κύμα που θα σάρωνε τη χώρα». Εκ των υστέρων αυτή η εκτίμηση χαρακτηρίζεται τουλάχιστον αισιόδοξη, παρόλο που τελικά κέρδισαν την προεδρία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων, ενώ βρέθηκαν κοντά στο να πάρουν και την πλειοψηφία στη Γερουσία. Η εκλογική αναμέτρηση κρίθηκε στις λεπτομέρειες, τις λεγόμενες αμφίρροπες πολιτείες, όπως και το 2016. Αυτό δείχνει την έλλειψη στρατηγικής του Δημοκρατικού κόμματος, που έκρινε πως ένας άνθρωπος με μόνο «παράσημο» τη συμπόρευση ως αντιπρόεδρος με τον Ομπάμα έφτανε για να συντρίψει τον Τραμπ. Η μάχη της επικοινωνίας που έδωσε ο Μπάιντεν απέναντι στον Τραμπ ήταν άνιση καθώς είχε να κάνει με έναν αντίπαλο διατεθειμένο να παίξει βρόμικα (χαρακτηριστικό παράδειγμα οι υπόνοιες που άφησε για παράνομο πλουτισμό της οικογένειας Μπάιντεν, σε μια υπόθεση με σαθρά αποδεικτικά στοιχεία). Ωστόσο ο υποψήφιος των Δημοκρατικών άφησε να συρθεί στην ψηφοθηρία, θυσιάζοντας την ουσία της δημοκρατικής διαδικασίας: την επαφή με τις ανάγκες των πολιτών. Σχολιαστές όπως ο Πολ Μέισον κάνουν λόγο για αποξένωση της ηγεσίας του Δημοκρατικού κόμματος από τη βάση του κι ότι έχει μετατραπεί σε μηχανή συλλογής ψήφων, που κι αυτή δεν λειτουργεί σωστά. Τα κινήματα βάσης που συσπειρώθηκαν στη βάση αιτημάτων κοινωνικής δικαιοσύνης, κυρίως πίσω από τον Μπέρνι Σάντερς και δευτερευόντως την Ελίζαμπεθ Ουόρεν, δεν μπόρεσαν να βρουν ταύτιση με τον Μπάιντεν. Αν αυτό γινόταν, η δυναμική τους ίσως παράσερνε περισσότερους ψηφοφόρους υπέρ του που θα του έδινε πιο άνετη νίκη.
Εδειξε ότι δεν ξέρει να χάνει
Ο Τραμπ έχει δηλώσει σε όλους τους τόνους ότι θα αμφισβητήσει το αποτέλεσμα των εκλογών αν δεν είναι αυτός νικητής. Η νομική ομάδα της καμπάνιας του κατέφυγε την Τετάρτη σε προσφυγή στη Δικαιοσύνη σε πολιτείες-κλειδιά: την Πενσιλβάνια, το Μίσιγκαν και την Τζόρτζια, που το αποτέλεσμά τους μπορεί να κριθεί καίριο όχι μόνο για την προεδρική εκλογή αλλά και για τη Γερουσία. Κύριο μέλημά της είναι να δημιουργήσει κλίμα αβεβαιότητας για το κύρος της εκλογικής διαδικασίας υπό τον μανδύα της υπεράσπισής της από αόριστες επιβουλές, ζητώντας καλύτερη πρόσβαση των εκλογικών παρατηρητών στον τόπο που καταμετρώνται οι ψήφοι. Για την ιστορία, η πολιτεία του Μίσιγκαν έχει ψηφίσει υπέρ του Τζο Μπάιντεν, ενώ την Τζόρτζια κερδίζει ο Τραμπ. Για την Πενσιλβάνια ο Τραμπ θέλει να τραβήξει την υπόθεση ως το Ανώτατο Δικαστήριο, καθώς ισχυρίζεται ότι οι επιστολικές ψήφοι που φτάνουν τρεις μέρες μετά το κλείσιμο της κάλπης δεν θα έπρεπε να συνυπολογιστούν. Να σημειωθεί ότι στο Ανώτατο Δικαστήριο οι έξι δικαστές που αποτελούν την πλειοψηφία έναντι τριών έχουν διοριστεί από Ρεπουμπλικάνους, με πιο πρόσφατο τον διορισμό της Εϊμι Κόνι Μπάρετ, που ορκίστηκε μέσα στην προεκλογική περίοδο. Στο Ουισκόνσιν ζητούν επανακαταμέτρηση ψήφων, χωρίς ωστόσο να είναι σαφής ο λόγος για τον οποίο ζητείται αυτό.
Πολλοί αναρωτιούνται τι θα συμβεί στην ακραία περίπτωση που αρνηθεί να αδειάσει τον Λευκό Οίκο. Σε αυτή την περίπτωση η χώρα πρέπει να προετοιμαστεί για «έναν μακρύ μετεκλογικό αγώνα που θα δοθεί στα δικαστήρια και στους δρόμους» δήλωσε στο περιοδικό «The Atlantic» ο καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Ρίτσαρντ Χάσεν, συμπληρώνοντας ότι θα μπορούσε να εξελιχθεί πολύ χειρότερα από τον αντίστοιχο αγώνα του 2000, όταν η επανακαταμέτρηση των ψήφων στη Φλόριντα σταμάτησε με εντολή του Ανώτατου Δικαστηρίου τον Δεκέμβριο…
Στην εκλογική ιστορία των ΗΠΑ παραδοσιακά το τέλος των εκλογών σηματοδοτείται όταν ο χαμένος παραδέχεται την ήττα του, ώστε να υπάρχει νομιμοποίηση για να προχωρήσει η διαδικασία μετά τις εκλογές: σύγκληση στα μέσα Δεκεμβρίου του Κολεγίου των Εκλεκτόρων για την τυπική εκλογή του νέου προέδρου και έπειτα καταμέτρηση των ψήφων από ειδική συνεδρίαση των δύο σωμάτων του Κογκρέσου την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου. Δεν έχει ξανασυμβεί ένας πρόεδρος, που διατηρεί όλες τις εξουσίες του μέχρι και την 20ή Ιανουαρίου, δηλαδή μία μέρα προτού αναλάβει ο νέος πρόεδρος, να μην παραδέχεται την ήττα και να μην παραδίδει ειρηνικά την εξουσία, εκμεταλλευόμενος το κενό που υπάρχει στο αμερικανικό σύνταγμα, το οποίο δεν εξασφαλίζει την ειρηνική μετάβαση εξουσίας παρά την προϋποθέτει, βασιζόμενο στην καλή πίστη των δύο υποψηφίων.
Μετεκλογικές ταραχές και… παρατράγουδα
Την Τετάρτη εξελίχθηκαν σκηνές απείρου κάλλους. Οπαδοί του Τραμπ βγήκαν στους δρόμους της Αριζόνας, όπου ο Τραμπ υπολειπόταν του Μπάιντεν σε ψήφους, φωνάζοντας συνθήματα για την καταμέτρηση όλων των ψήφων, ενώ κάποια στιγμή φώναξαν κατά του τηλεοπτικού δικτύου Fox, πράγμα πρωτοφανές μια και το συγκεκριμένο τηλεοπτικό δίκτυο ιδιοκτησίας Ρούπερτ Μέρντοκ πρόσκειται παραπάνω από φιλικά στον πρώην πρόεδρο. Αυτό συνέβη γιατί το Fox News ανακοίνωσε λανθασμένα ότι στην πολιτεία της Αριζόνας θα βγει νικητής ο Τραμπ. Υπάρχουν αναφορές ακόμη και για ενόπλους που συγκεντρώθηκαν έξω από εκλογικά κέντρα.
Συγκεντρώσεις έγιναν και σε άλλες περιοχές των ΗΠΑ, σύμφωνα με την αστυνομία, που έχει πραγματοποιήσει εκατοντάδες συλλήψεις. Στη Μινεάπολη εκατοντάδες διαδηλωτές κατά του Τραμπ συνελήφθησαν έπειτα από πορεία που κινήθηκε μέσα στη διαπολιτειακή οδό οι οποίοι διαμαρτύρονταν για την εκπεφρασμένη πρόθεση του Τραμπ να αμφισβητήσει το αποτέλεσμα των εκλογών. Διαδηλώσεις έλαβαν χώρα επίσης και στο Πόρτλαντ του Ορεγκον καθώς και στη Νέα Υόρκη. Οπως είναι φυσικό όταν πρόκειται για τον Τραμπ, δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι θεωρίες συνωμοσίας.
Πρόκειται για το «Sharpiegate», που πήρε το όνομά του από μάρκα στιλό του οποίου το μελάνι μπορεί να διαβαστεί από τις εκλογικές μηχανές, επομένως το ψηφοδέλτιο στο οποίοι, υπάρχει ακυρώνεται. Κυκλοφόρησε στα κοινωνικά δίκτυα ότι οι εργαζόμενοι στα εκλογικά κέντρα της Αριζόνας δίνουν το συγκεκριμένο στιλό σε οπαδούς του Τραμπ για να βγάλουν τα ψηφοδέλτια άκυρα!
