Στον Αγιο Λαυρέντιο ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει σε καιρούς_x000D_
μεσαιωνικούς. Το χωριό, κτισμένο τον 14ο αιώνα, βρίσκεται στις νότιες πλαγιές_x000D_
του Πηλίου –20 χλμ. ανατολικά του Βόλου και σε υψόμετρο 600 μ.– μέσα σε ένα πυκνό_x000D_
δάσος καστανιάς, οξιάς και ελιάς.
Φωτογραφίες Νικόλαος Χρυσός
Η αρχιτεκτονική των κτισμάτων του και τα συντηρημένα λιθόστρωτα καλντερίμια του είναι τα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν, ενώ η πλήρης απουσία αυτοκινήτων στον οικιστικό ιστό του δημιουργεί την αίσθηση ενός τόπου που έμεινε αμετάβλητος με το πέρασμα των αιώνων. Ιδανικό περιβάλλον, λοιπόν, για τρεις ανήσυχους μουσικούς, τον Θύμιο Ατζακά, τον Κώστα Μακρυγιαννάκη και τον Γιώργο-Εμμανουήλ Λαζαρίδη, ώστε να υλοποιήσουν εκεί την ιδέα τους για τη δημιουργία μιας εκπαιδευτικής μουσικής κοινότητας και το 2006 να ιδρύσουν το Μουσικό Χωριό, μια από τις σημαντικότερες μουσικές κοινότητες στην Ευρώπη.
Οι τρεις παιδικοί φίλοι και η γέννηση μιας ιδέας
Πώς γεννήθηκε η βασική ιδέα της δημιουργίας αυτού του θεσμού; Οι τρεις ιδρυτές του, καταξιωμένοι μουσικοί με σπουδές στο εξωτερικό και διεθνή καριέρα, είναι φίλοι που περνούν τα καλοκαίρια τους στον Αγιο Λαυρέντιο από μικρά παιδιά και «η ιδέα ξεκίνησε από μια τρέλα», όπως εξηγεί στο Documento ο Κώστας Μακρυγιαννάκης. «Το 2006 είπαμε “δεν φωνάζουμε το καλοκαίρι στο χωριό τους φίλους μας και ανθρώπους που εκτιμάμε και να κάνουμε πράγματα που δεν γίνονται στα ωδεία και τα πανεπιστήμια;”». Ο ίδιος είναι κιθαρίστας και καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Ωδείου Θεσσαλονίκης, ο Θύμιος Ατζακάς είναι ουτίστας και επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και ο Γιώργος-Εμμανουήλ Λαζαρίδης είναι πιανίστας και καλλιτεχνικός διευθυντής του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης.
Το Μουσικό Χωριό, που φέτος συμπληρώνει δώδεκα χρόνια παρουσίας στο Πήλιο και πέντε χρόνια στη Θεσσαλονίκη στον χώρο Αβγό –στον όγδοο όροφο ενός παλιού βιοτεχνικού χώρου στην οδό Βαλαωρίτου όπου εκκολάπτονται καινοφανείς μουσικές ιδέες και σύγχρονα εκπαιδευτικά μοντέλα κατά τη διάρκεια του χειμώνα–, με όχημα το συλλογικό βίωμα μεταμορφώνει τον μεσαιωνικό πηλιορείτικο Αγιο Λαυρέντιο σε τόπο καλλιτεχνικής συμβίωσης, μουσικής πράξης και εκπαίδευσης, δημιουργώντας μια ελεύθερη και διαρκώς αναπτυσσόμενη διεθνή μουσική κοινότητα. Σταθερή κατεύθυνσή του όλα αυτά τα χρόνια είναι η υλοποίηση εκπαιδευτικών ενοτήτων με τη μορφή συμβιωτικών εργαστηρίων ομαδικής δράσης τα οποία συντονίζουν Ελληνες και ξένοι καλλιτέχνες με αναγνωρισμένη δράση στον χώρο της σύγχρονης ή ιστορικής δημιουργίας, καθώς και η προγραμματισμένη αλλά και η αυθόρμητη εκτέλεση μουσικών έργων και δρώμενων.
Οι θεματικές ενότητες των εργαστηρίων στο σύνολό τους δίνουν ιδιαίτερη έμφαση σε πρωτότυπους τομείς που δεν έχουν ενσωματωθεί ακόμη στα ελληνικά προγράμματα μουσικών σπουδών. «Το Μουσικό Χωριό είναι αφιερωμένο στη σύγχρονη μουσική δημιουργία, είτε στη λόγια είτε στην ποπ έκφρασή της, και στην καταγραμμένη παραδοσιακή μουσική, είτε εγχώρια είτε άλλων λαών, ενώ μας ενδιαφέρει πολύ η ιστορική καταγραφή, η επιτέλεση της μουσικής με ιστορικούς όρους» τονίζει ο Κ. Μακρυγιαννάκης και συμπληρώνει ότι το Μουσικό Χωριό «από τότε που υπάρχει βρίσκεται στην αιχμή των πραγμάτων, δοκιμάζει πράγματα, ρισκάρει, ενώ συναντήσεις καλλιτεχνών στο πλαίσιό του έχουν καταλήξει σε δισκογραφικές παραγωγές και παραστάσεις που ταξιδεύουν στον υπόλοιπο κόσμο».
Το περιβάλλον του χωριού «από μόνο του είναι εστία δημιουργίας αλλά και έκστασης ταυτόχρονα, ενώ πολλά ωραία συμβαίνουν χωρίς να τα σχεδιάζουμε» συμπληρώνει ο ίδιος. «Ο τόπος έχει ενεργειακή δύναμη, είναι ένα αναγεννησιακό χωριό που από τη δεκαετία του ’70 προστατεύεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων, πράγμα που επηρέασε την ανθρωπογεωγραφία του και έμεινε σαν ένα μέρος από άλλη εποχή».
Από τον Μεσαίωνα στη σημερινή Κωνσταντινούπολη
Σε κάθε Μουσικό Χωριό ο καλλιτεχνικός σχεδιασμός του ενέχει το αναπάντεχο και το τυχαίο. Αυτό δηλαδή που γεννιέται αυθόρμητα σε ακαθόριστες στιγμές από τους συμμετέχοντες και δημιουργεί καταστάσεις έκστασης κάθε καλοκαίρι στον ήσυχο μεσαιωνικό οικισμό. Ανάμεσα στις προγραμματισμένες συναυλίες, στα εργαστήρια και στις δράσεις, απρόσμενα γλέντια στήνονται στην πλατεία, στα καλντερίμια, σε κάθε γωνιά του χωριού.
Κατά τη διάρκεια του Μουσικού Χωριού περνούν κάθε χρόνο από τον Αγιο Λαυρέντιο περίπου 5.000-6.000 άνθρωποι· άλλοι για μια εβδομάδα, άλλοι για περισσότερο, άλλοι για μια ημέρα. Από το 2006 έως σήμερα έχει αυξηθεί η επισκεψιμότητα του χωριού –και συνεπακόλουθα τα προς διάθεση καταλύματα– κατά 150%. Οσοι το έχουν επισκεφτεί έστω μία φορά μιλούν με συγκίνηση για τη γιορτή της παγκόσμιας μουσικής που διεξάγεται εκεί κάθε Αύγουστο. Αναφέρονται μάλιστα με θαυμασμό στην πανδαισία των δεκάδων παραστάσεων και συναυλιών με ελεύθερη είσοδο, είτε πρόκειται για τους επαγγελματίες και σπουδαστές από τον χώρο των παραστατικών τεχνών που συμμετέχουν στα εργαστήρια του Μουσικού Χωριού είτε για τους περαστικούς φιλότεχνους επισκέπτες.
Υστερα από μια σιωπηρή ανάπαυλα ενός χρόνου εξαιτίας της ανάγκης να επαναπροσδιορίσουν οι τρεις καλλιτεχνικοί συντονιστές του τη σχέση τους τόσο με το Μουσικό Χωριό –«έφευγε μπροστά και το κυνηγούσαμε. Δεν είναι το πάρτι το βασικό χαρακτηριστικό του» μας εξηγεί ο Κ. Μακρυγιαννάκης– όσο και με την τοπική κοινωνία, φέτος 32 συντονιστές από τον χώρο της μουσικής, του θεάτρου, του χορού, της performance, των επιστημών και των σωματικών τεχνών θα συντονίσουν και θα εμψυχώσουν το δυναμικό της διοργάνωσης στο πλαίσιο τεσσάρων εβδομαδιαίων περιόδων και ενός διήμερου συνεδρίου.
Η βασική διαφορά της φετινής διοργάνωσης από τις προηγούμενες είναι ότι οι συντονιστές εστίασαν περισσότερο στην ποιότητα παροχής των δυνατοτήτων για τις εργασίες του Μουσικού Χωριού. Ετσι, θα γίνονται ταυτόχρονα σε μία εβδομάδα εφτά και όχι δώδεκα εργαστήρια όπως τις άλλες χρονιές, ενώ για τα υπόλοιπα προστέθηκαν επιπλέον περίοδοι.
Η πρώτη περίοδος, που άρχισε στις 16 Ιουλίου, συμπεριλάμβανε μόνο το εργαστήριο φωνητικής έρευνας του Σπύρου Σακκά, το οποίο γίνεται στο Μουσικό Χωριό από το 2014 με φανατικούς ακολούθους. Η δεύτερη ξεκινά αύριο, 6 Αυγούστου, και τιτλοφορείται «Εργαστήρια δορυφόροι», περιλαμβάνει δε τέσσερα εργαστήρια που αφορούν τη χορωδιακή μουσική και διδασκαλία, το πιάνο, την τεχνική Alexander και τη μουσική του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης. Στην τρίτη περίοδο, που ονομάζεται «Ο άλλος εαυτός», εφτά διεθνώς καταξιωμένοι καλλιτέχνες, μουσικοί, συνθέτες, τραγουδοποιοί και μια χορογράφος συντονίζουν από τις 19 έως τις 25 Αυγούστου τα αντίστοιχα εργαστήριά τους με όχημα την τόλμη της έκφρασης και με αφορμή τους ίδιους που παρήγαγαν ή/και συνεχίζουν να παράγουν το έργο τους μέσα από διαφορετικές ταυτότητες, υιοθετώντας διαφορετικά ονόματα και προσωπεία. Προηγείται των εργαστηρίων στις 17-18 Αυγούστου το σχετιζόμενο με το θέμα αυτής της περιόδου διήμερο συνέδριο με τίτλο «Ψευδωνυμία, ταυτότητα κι ετερότητα στην καλλιτεχνική δημιουργία» που θα προσεγγίσει θεωρητικά τη θεματική αυτή ενότητα.
Η τέταρτη και τελευταία περίοδος, από τις 27 Αυγούστου έως τις 2 Σεπτεμβρίου, περιλαμβάνει μια θεματική αφιερωμένη στο κουκλοθέατρο, ένα εργαστήριο σωματικού/μουσικού θεάτρου, ένα εργαστήριο πνευστών και ένα εργαστήριο φωτογραφίας με άξονα το Μουσικό Χωριό από τους φωτογράφους Νεφέλη Παπαϊωάννου και Νικόλα Χρυσό που όλα αυτά τα χρόνια αποτυπώνει με τον φακό του κάθε δράση του Μουσικού Χωριού. Τέλος, θα πραγματοποιηθούν δύο residencies, όπως ονομάζονται διεθνώς τα συμβιωτικά εργαστήρια καλλιτεχνών, ένα με συντονιστή τον Μιχάλη Σιγανίδη που έχει τον τίτλο «Μουσική αντίληψη και ποίηση: Από τον προγλωσσικό ζόφο στον υπόκοσμο των ήχων» και ένα από το μουσικό σχήμα Sinafi Trio που αφορά το τραγούδι στη σημερινή μουσική σκηνή της Κωνσταντινούπολης.
Το Μουσικό Χωριό διοργανώνεται από την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία arTree με βάση το μοντέλο διαχείρισης support in-kind, καλύπτοντας περίπου 90% του κόστους του. Υποστηρίζεται από τον Δήμο Βόλου και την τοπική κοινότητα Αγίου Λαυρεντίου, ενώ τα τελευταία έξι χρόνια λαμβάνει χορηγίες από τα ιδρύματα Νιάρχου και Ωνάση. Σε συνεργασία με τη Μητρόπολη Δημητριάδος φέτος αξιοποιεί τις κατασκηνώσεις Αγίου Λαυρεντίου προκειμένου να φιλοξενήσει περιορισμένο αριθμό σπουδαστών με πολύ χαμηλό κόστος, ενώ για πρώτη φορά ενισχύεται οικονομικά από το υπουργείο Πολιτισμού.
Κατά τη διάρκεια του Μουσικού Χωριού περνούν κάθε χρόνο από τον Αγιο Λαυρέντιο περίπου 5.000-6.000 άνθρωποι· άλλοι για μια εβδομάδα, άλλοι για περισσότερο, άλλοι για μια ημέρα. Από το 2006 έως σήμερα η επισκεψιμότητα του χωριού έχει αυξηθεί κατά 150%.
Info
Πληροφορίες για τα εργαστήρια, τις δράσεις και τις προγραμματισμένες συναυλίες αλλά και για τη διαμονή στο Μουσικό Χωριό στο www.music.village.gr
