Έξι εμβόλια είναι κατά 100% αποτελεσματικά, όσον αφορά την προστασία που παρέχουν από νοσηλεία ή θάνατο, εάν μετά τον εμβολιασμό κάποιος κολλήσει κορονοϊό, είτε το επικρατούν στέλεχος στην Ευρώπη είτε την παραλλαγή που κυκλοφορεί κυρίως στην Αγγλία.
Αυτό αναφέρει σε ανάρτηση του στο Facebook ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας Ηλίας Μόσιαλος της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου (LSE), ο οποίος παραθέτει και σχετικό πίνακα. Τα έξι εμβόλια είναι των Pfizer/BioNTech, Moderna, Οξφόρδης/AstraZeneca, Johnson & Johnson, Novavax και το ρωσικό Sputnik.
Κάνει λόγο για «τεράστια επιτυχία των εμβολίων» και επισημαίνει «πως για το στέλεχος της νότιας Αφρικής χρειαζόμαστε περισσότερα επιδημιολογικά και κλινικά στοιχεία για να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα».
Όπως επισημαίνει, «ίσως κάποιοι να εκτεθούμε στον ιό, αφού εμβολιαστούμε. Αλλά ελπίζω να είναι καθησυχαστικό να γνωρίζουμε πως, έχοντας κάνει το εμβόλιο, δεν χρειάζεται να φοβόμαστε τόσο για τον εαυτό μας. Και θα συνεχίσουμε να προσέχουμε και τους άλλους που δεν έχουν εμβολιαστεί ακόμα, προσέχοντας για κάποιους μήνες».
Αναλυτικά η ανάρτηση του Ηλία Μόσιαλου:
Ακούγοντας τις ερωτήσεις για τα εμβόλια, ίσως να έχει νόημα να εξηγηθεί σε διαφορετική βάση το που αποσκοπούν οι κλινικές μελέτες και ποια σημαντικά στοιχεία εξάγουμε από αυτές.
Μια κλινική μελέτη, όπως αυτες που λαμβάνουν χώρα για τα εμβόλια, πρέπει να στοιχειοθετήσει αρχικά πως το νέο εμβόλιο είναι ασφαλές για τους λήπτες. Συνήθως ένα εμβόλιο ειναι ασφαλές για όλες τις ηλικιακές ομάδες, αλλά ίσως να μην έχουμε αρκετά δεδομένα από την αρχή.
Γιατί; Γιατί πολύ απλά ο εθελοντισμός είναι προσωπικό ζήτημα.
Δεν μπορεί η εταιρεία που διεξάγει τη μελέτη να αναγκάσει τους ανθρώπους άνω των 80 ή τους ανοσοκατεσταλμένους να συμμετέχουν. Εάν συμμετέχει αρκετά μεγάλο δείγμα ανθρωπων με συγεκριμένα χαρακτηριστικά και όχι μόνο νέοι και υγιείς ενήλικες, τότε ίσως να έχουμε αποτελέσματα και για τις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες ή για τις πιο ευπαθείς ομάδες. Αλλιώς θα πρέπει να περιμένουμε να γίνουν οι αντίστοιχες συγκριτικές μελέτες μελλοντικά. Έτσι θα γνωρίζουμε για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου σε αυτές.
Όπως έχω ξαναπεί η αποτελεσματικότητα έχει και πάλι να κάνει με τον ίδιο τον λήπτη και είναι αναμενόμενο να διαφέρει λίγο ανά οργανισμό. Αλλά, ειδικά για τους πιο ευπαθείς, δεδομένου πως ο σχετικός κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για τους ίδιους εάν νοσήσουν, ο εμβολιασμός είναι ακόμα πιο σημαντικός. Αυτός είναι και άλλος ένας λόγος που τους δίνεται προτεραιότητα: για να προστατευθούν από τις δυσμενείς επιπτώσεις σε περίπτωση που κολλήσουν τον ιό.
Επιστρέφοντας πάλι στις κλινικές δοκιμές, να πούμε πως η ανάλυση των αποτελεσμάτων που προκύπτουν γίνεται από τη σύγκριση του πως αντέδρασαν όσοι ελαβαν το εμβόλιο σε σχέση με αυτούς που δεν έλαβαν εμβόλιο. Για την ακρίβεια είναι ακόμα πιο τεκμηριωμένη και αντικειμενική.
Λέμε συχνά πως οι μελετες είναι τυχαιοποιημένες και τυφλές. Τι σημαίνει αυτό;
Πως οι εθελοντές δεν γνωρίζουν αν θα λάβουν το εμβόλιο. Γιατί; Γιατί οι άνθρωποι μερικές φορές αντιδρούμε άθελά μας σωματικά όταν ξέρουμε πως υπάρχει έστω και μικρή πιθανότητα να πάθουμε κάτι. Πιο εύκολα θα βγούμε να περπατήσουμε μια μεγάλη απόσταση με φώτα στο δρόμο και πιο δύσκολα αν γνωρίζουμε πως έχει σκοτάδι. Πιο εύκολα θα δοκιμάσουμε ένα φαγητό που έχουμε ξανα-ακούσει πως είναι νόστιμο παρά ένα φαγητό που δεν ξέρουμε πως φτιάχνεται. Σωστα;
Οπότε οι συμμετέχοντες, δίνουν για παράδειγμα τακτικά αίμα για τις αναλύσεις. Μην γνωριζοντας αν έχουν λάβει το εμβόλιο, αναφέρουν στην ομάδα που τους παρακολουθεί αν νιώθουν κάποιο περίεργο σύμπτωμα, και αποφασίζεται αν χρειάζεται για παράδειγμα να πάρουν αντιπυρετικό ή και να επισκεφθούν το νοσοκομείο για ενδιάμεσες -των προγραμματισμένων- αναλύσεις.
Και πότε αναλύονται τα αποτελέσματα της κλινικης δοκιμης;
Ας δούμε -λίγο απλοποιημένα- πως κατατίθενται και τι περιλαμβάνουν τα πρωτόκολλα των κλινικών δοκιμών. Μια κλινική μελέτη ελπίζει σε ένα αριθμό συμμετεχόντων και με βάση και αυτόν υπολογίζεται από τους ερευνητές η σημαντικότητα των αποτελεσμάτων και των τελικών σημείων αναφοράς. Ένα τέτοιο σημείο αναφοράς για παράδειγμα είναι το πόσοι άνθρωποι θα κολλήσουν τον ιό και θα παρουσιάσουν συμπτώματα μετά τον εμβολιασμό.
Υπογραμμίζω εδώ πως μιλάμε για ανθρώπους που θα κολλήσουν τον ιό – όχι λόγω του εμβολιασμού. Ο εμβολιασμός δεν μας μεταφέρει τον ιό.
Όταν συμπληρωθεί λοιπόν ο αριθμός των συμμετεχόντων, και αφού λάβουν τη δοσολογία που ορίζει το πρωτόκολλο (πχ 1 ή 2 δόσεις) οι ερευνητές- αναλύοντας παράλληλα τα αποτέλεσματα από τους συμμετέχοντες- αρχίζουν και μετράνε πόσοι ‘κόλλησαν’ τον ιό.
Όταν φτάσουν στον αριθμό περιπτώσεων που εχει οριστεί ως ενδεικτικό σημείο, ´ανοίγουν οι φακελοι’ και βλέπουν πόσοι από αυτους που ελαβαν το εμβόλιο (σε σχέση με αυτούς που τους έκαναν ας πούμε ένεση με αλατόνερο) κόλλησαν στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα: για παράδειγμα κόλλησαν 100 συνολικά συμμετέχοντες μια εβδομάδα μετά την πρώτη δόση. Έτσι, τελικά υπολογίζεται η τελική αποτελεσματικότητα του εμβολίου.
Αλλά εδώ θέλω να τονίσω κατι ακόμα πιο σοβαρό: η αποτελεσματικότητα του εμβολίου δεν μπορεί να μετρηθεί μόνο ως προς το αν κόλλησαν. Προφανώς και έχει σημασία και πόσο βαριά νόσησαν.
Ας πάρουμε για παράδειγμα έναν συμμετέχοντα στη δοκιμή, εμβολιασμένο, υπερβαρο, διαβητικό, ηλικίας 85 ετών που κόλλησε τον ιό και είχε απλά δυσφορία για μια μέρα. Αυτός – σύμφωνα με το πρωτοκολλο – θα καταγραφεί στους συμμετέχοντες που κόλλησαν τον ιό 2 βδομάδες μετά τη δεύτερη δόση για παράδειγμα. Αλλά, το εμβόλιο σαφώς και τον προστάτευσε από τις δυσμενείς επιπτώσεις της λοιμωξης που χωρίς το εμβόλιο ίσως οδηγουσαν αυτόν τον άνθρωπο στο νοσοκομείο, και δυστυχώς ίσως και στη ΜΕΘ.
Εκεί θεωρώ πως πρέπει να εστιάσουμε όταν μιλάμε για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Είναι τεράστια η επιτυχία των εμβολίων.
Στον πίνακα των 6 εμβολίων που παραθέτω κάνω μια συγκριτική ανάλυση (και των εγκεκριμένων στην Ευρώπη με πράσινο – και των άλλων 3). Να σημειώσω βέβαια πως τα ποσοστά αναφέρονται στο επικρατούν στέλεχος στην Ευρώπη και στο αγγλικό στέλεχος και πως για το στέλεχος της νότιας Αφρικής χρειαζόμαστε περισσότερα επιδημιολογικά και κλινικά στοιχεία για να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα.
Αυτά τα εμβόλια είναι 100% αποτελεσματικά όσον αφορά την προστασία που μας παρέχουν από την νοσηλεία εάν κολλήσουμε (το επικρατούν στέλεχος στην Ευρώπη ή την παραλλαγή που κυκλοφορεί κυρίως στην Αγγλία) αφού εμβολιαστούμε.
Που θέλω να καταλήξω;
Ίσως κάποιοι να εκτεθούμε στον ιό αφού εμβολιαστούμε. Αλλά ελπίζω να είναι καθησυχαστικό να γνωρίζουμε πως έχοντας κάνει το εμβόλιο δεν χρειάζεται να φοβόμαστε τόσο για τον εαυτό μας. Και θα συνεχίσουμε να προσέχουμε και τους άλλους που δεν εχουν εμβολιαστεί ακόμα, προσέχοντας για κάποιους μήνες.
