Η αναμφισβήτητα θετική πράξη της σχεδόν καθολικής υπερψήφισης της ρύθμισης για την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Ιόνιο τις παραμονές της έναρξης των διερευνητικών επαφών Ελλάδας – Τουρκίας στέλνει μήνυμα εθνικής συναίνεσης και ομοψυχίας.
Αξιοποιώντας αυτή την απόφαση η κυβέρνηση σχεδόν θριαμβολόγησε στη Βουλή μιλώντας για επέκταση εδαφικής κυριαρχίας πρώτη φορά, για ιστορικό γεγονός μεγάλης σημασίας. Ας δούμε όμως τις πραγματικές της διαστάσεις και πώς εντάσσεται στην κρίσιμη για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις συγκυρία.
Την επίσπευση των διαδικασιών διαμόρφωσης και οριοθέτησης ΑΟΖ επέβαλαν ο επεκτατικός αναθεωρητισμός της Αγκυρας και η ευθεία καταπάτηση κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στην ανατολική Μεσόγειο. Αυτή η ανάγκη ουσιαστικά μετέβαλε την επί δεκαετίες σταθερή θέση της χώρας ότι η εφαρμογή του διεθνούς δικαίου για την επέκταση των χωρικών υδάτων θα γίνει σε όλη την έκταση του εθνικού χώρου. Η σημερινή κυβέρνηση άλλαξε αυτήν τη θέση και προχώρησε σε τμηματική αντιμετώπιση. Η αλλαγή στάσης προέκυψε ως άμυνα απέναντι στην όξυνση της τουρκικής απειλής και στις παραβατικές της πρωτοβουλίες.
Εκείνο που είναι ανησυχητικό είναι ότι η ρύθμιση δεν περιλαμβάνει τις περιοχές νότια της Πελοποννήσου και νότια και ανατολικά της Κρήτης, γεγονός που θα ενίσχυε τη θέση μας ενόψει των συνομιλιών. Η κυβέρνηση δεν θεώρησε καλό να μας εξηγήσει τους λόγους. Οπως επίσης απέφυγε να τοποθετηθεί στην πρόταση να θέσει η Ευρωπαϊκή Ενωση το ζήτημα αποδοχής του δικαίου για τη θάλασσα εν γένει από την Τουρκία.
Η γενικότερη αμυντική και υποχωρητική στάση της κυβέρνησης και η αδυναμία παρέμβασης στην «ουδετερότητα» της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που μεταφράζεται ως φιλοτουρκική στάση, έχει αποδυναμώσει τη θέση μας. Μοιάζει ο πάση θυσία διάλογος να είναι αυτοσκοπός. Ετσι οδεύουμε στις διερευνητικές επαφές γνωρίζοντας εκ των προτέρων το αποτέλεσμά τους. Εμείς –και ελπίζω να μην έχουμε εδώ αλλαγή στάσης, θα ήταν καταστροφικό– θα επιμείνουμε στη θέση μας ότι η μόνη υπαρκτή διαφορά είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των ΑΟΖ. Η Τουρκία ανοίγει την ατζέντα σε όλες τις διεκδικήσεις της (αποστρατιωτικοποίηση νησιών, γκριζάρισμα περιοχών, επέκταση κυριαρχίας στις ΑΟΖ, μέχρι τον παραλογισμό της «μοιρασιάς» στο Αιγαίο, μειονοτικό). Ετσι η μόνη ελπίδα από το αδιέξοδο είναι να εκτονωθεί συγκυριακά η ένταση.
Την ίδια στιγμή η Τουρκία προχωρεί ένα βήμα παραπέρα στην Κύπρο. Μιλά ανοικτά και επίσημα για δύο κράτη. Το ότι φαίνεται, με ευθύνη και της κυπριακής ηγεσίας, το κυπριακό να υποχωρεί ως διεθνές και ευρωπαϊκό πρόβλημα αποτελεί σημαντική εθνική υποχώρηση, σε ένα θέμα το οποίο διαχρονικά από τη μεταπολίτευση μέχρι τώρα όλοι μας θεωρούμε ακρογωνιαίο λίθο της εθνικής μας στρατηγικής. Κι εδώ η κυβέρνηση είναι υπόλογη γιατί εγκατέλειψε κάθε ίχνος πρωτοβουλίας και παρέμβασης.
Η απαίτησή μας εδώ και πολύ καιρό να υπάρξει επαναχάραξη της εθνικής γραμμής και προσαρμογή της στις ευρύτερες ανακατανομές ισχύος και τις γεωπολιτικές και οικονομικές συγκρούσεις στην περιοχή γίνεται έστω και τώρα ο μόνος δρόμος για μια ολοκληρωμένη απάντηση του ελληνισμού στην αλλαγή των συνθηκών. Είναι ανησυχητική η εμπέδωση της λογικής ότι «η Αμερική επιστρέφει στην περιοχή – η Τουρκία επιστρέφει στην Ευρώπη» ως ο από μηχανής θεός που θα ενισχύσει τη χώρα και θα υποχρεώσει την Τουρκία σε υποχωρήσεις.
Προφανώς είναι θετική η αλλαγή στην αμερικανική ηγεσία και η προσδοκώμενη μερική μετατόπιση από τη μονομερώς φιλοτουρκική στάση. Αλλά οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να απεμπολήσουν έναν κρίσιμο στρατηγικό τους σύμμαχο. Η ιστορία για κάποιους δεν φαίνεται να γίνεται μάθημα.
Και επιτέλους είναι επείγουσα ανάγκη να εγκαταλείψουμε τις ψευδαισθήσεις για τις επιδιώξεις της νέας στρατηγικής που αναπτύσσει με αξιοσημείωτη συνέπεια η Τουρκία.
Θέλει να επιβάλει τον ρόλο της ως ισχυρής περιφερειακής δύναμης εκμεταλλευόμενη τη σημαντική στρατηγική της θέση, την πληθυσμιακή της οντότητα, την οικονομική της δυνατότητα παρά την κρίση. Εγκαταλείπει την προοπτική της ένταξης στην ΕΕ ενισχύοντας στο εσωτερικό της το ισλαμικό στοιχείο απέναντι στο κοσμικό δυτικό κράτος. Διεκδικεί ρόλο ισότιμου συνομιλητή με τις μεγάλες δυνάμεις που αντιπαρατίθενται στην περιοχή. Διεκδικεί σε κάθε κατεύθυνση ζωτικό χώρο για τα επεκτατικά της σχέδια. Και επιχειρεί να ηγεμονεύσει στον χώρο του ισλάμ.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες η χώρα πρέπει να βρει τον καινούργιο της δρόμο. Τη νέα εθνική στρατηγική και τους στόχους της. Και να διαμορφώσει ένα συνειδητό εθνικό μέτωπο με πλήρη συνείδηση των αναγκών και ιεράρχηση των επόμενων βημάτων της. Δυστυχώς η κυβέρνηση εξακολουθεί να κωφεύει. Και οι εξελίξεις δεν προμηνύονται αισιόδοξες.
Ο Κώστας Σκανδαλίδης είναι βουλευτής του ΚΙΝΑΛ και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπός του
