Ένα βιβλίο, αφιερωμένο σ΄ αυτό που λείπει περισσότερο στις μέρες μας. Στο Κράτος Πρόνοιας.
Αυτό που τις μεταπολεμικές δεκαετίες άπλωσε τις φτερούγες του πάνω από την «μεγάλη κοινωνία», προστατευτικά. Οχι κάτι τέλειο ή μια πανάκεια για όλες τις κοινωνικές νόσους. Ήταν όμως μια ασπίδα για τις καταιγίδες που ξεσπάνε απρόβλεπτα στις ζωές των ανθρώπων.
Γέννημα, αρχικά, του γερμανικού υπερσυντηρητισμού του Μπίσμαρκ. Για λόγους – έστω – εθνικιστικούς, ευγονικούς ή δημογραφικούς. Τη σκυτάλη πήραν οι Βόρειοι Σοσιαλδημοκράτες και οι Βρετανοί Εργατικοί με τις πρώτες συντάξεις και τα επιδόματα ανεργίας στις αρχές του 20ου αιώνα.
Η παραδοσιακή Αριστερά συχνότερα ως αντιπολίτευση – κοινοβουλευτική ή κοινωνική – και σπανιότερα ως κυβέρνηση, εισέφερε καθοριστικά. Εμβληματική η νομοθέτηση, στον μεσοπόλεμο, από το γαλλικό «Λαϊκό Μετώπο» του 8ώρου και των πληρωμένων διακοπών. Όχι χωρίς οπισθοδρομήσεις.
Ειδικό κεφάλαιο αφιερώνεται στο μεταπολεμικό οικονομικοκοινωνικό μοντέλο της Κεϊνσιανής συναίνεσης. Καθολική πρόσβαση στην ασφάλιση και πρόνοια που εξαρτιόταν από την ιδιότητα του πολίτη και όχι από τις εισφορές. Ηταν η εποχή του μεγάλου κοινωνικού «μπούμ» με την επιδίωξη αποφυγής καταστάσεων μακροοικονομικής ανισορροπίας (φτώχεια, ανεργία) ενός ενεξέλεγκτου καπιταλισμού.
Το Κεϊνσιανό μοντέλο έπεσε θύμα του Δούρειου Ιππου του εφικτού και των ραγδαίων μεταβολών της τεχνολογικής επιτάχυνσης. Και μετά ήρθαν οι νεοφιλελεύθερες μέλισσες. Η αναστροφή του κύματος και η εμφάνιση του φονταμενταλισμού της αγοράς. Το φορντικό πρότυπο παραχώρησε τη θέση του στο μεταφορντικό. Η «νέα οικονομία» αναπτύχθηκε στους νέους δυναμικούς τομείς της ψηφιακής τεχνολογίας, τηλεπικοινωνίες, ρομποτική, πληροφορική. Η «ευελιξία» αποδιοργάνωσε την απασχόληση και κατέτμησε την αγορά εργασίας.
Στην κατακλείδα δίνονται επαρκείς απαντήσεις για την εγγενή παραδοξότητα της εποχής. Την ενίσχυση – αντί της ανατροπής – της κυρίαρχης, νεοφιλελεύθερης, ιδεολογίας η οποία προξένησε την οικονομική ύφεση. Και άφησε την ανθρωπότητα υγειονομικά ανοχύρωτη στη φονική επέλαση του Covid-19.
