Ο δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης και τ. ευρωβουλευτής των Πρασίνων γράφει για τους χειρισμούς της δημοτικής αρχής σχετικά με την πλατεία Ελευθερίας και το βυζαντινό θαλάσσιο τείχος
Με τους χειρισµούς τους στην πλατεία Ελευθερίας δεν είναι η πρώτη φορά που υπάρχει κίνδυνος να ανοίξουν µια αγιάτρευτη πληγή στο ταλαιπωρηµένο σώµα της Θεσσαλονίκης. Από το 1987 που η τότε δηµοτική αρχή ξεκίνησε αυθαίρετα το έργο του µετρό, µε δήθεν χρηµατοδότηση από το δηµοτικό ραδιόφωνο, έχουν περάσει 33 χρόνια και οι λαµαρίνες µένουν εκεί για να µας κρύβουν το δάσος των κούφιων υποσχέσεων για «οριστική» λύση στο κυκλοφοριακό. Το ίδιο συνέβαινε επί τρεις δεκαετίες και µε την πλατεία ∆ιοικητηρίου, όπου και πάλι από το 1990 και δώθε τα σχέδια για υπόγειο πάρκινγκ σκόνταφταν σε αυτές τις καταραµένες αρχαιότητες που απαγορεύουν σε κάθε επίδοξο «εκσυγχρονιστή» να λύσει «οριστικά» το πρόβληµα της στάθµευσης.
∆εν έχουν αντιληφθεί ακόµη ότι δεν µπορούν πια να καταστρέφουν ατιµωρητί την αρχαιολογική κληρονοµιά της πόλης, όπως έκαναν συστηµατικά µετά την πυρκαγιά του 1917 και κυρίως µετά τον Β΄ Παγκόσµιο Πόλεµο. ∆εν έχουν αντιληφθεί ότι το ΙΧ αυτοκίνητο αποτελεί πρόβληµα και σε κίνηση και σε στάθµευση και µόνο ένα επιφανειακό µέσο σταθερής τροχιάς, ένα πλήρες δίκτυο τραµ, θα ήταν µια σηµαντική λύση που θα µπορούσε να είχε γίνει µέσα σε ενάµιση χρόνο και µε το 1/15 του κόστους του µετρό.
Το οικονοµικό κόστος έχει εκτοξευτεί και στην περίπτωση του µετρό αλλά και λόγω της εγκατάλειψης του σχεδίου της διοίκησης Μπουτάρη για την πλατεία Ελευθερίας, που είχε εξασφαλισµένη χρηµατοδότηση από την ΕΤΕΠ και το Πράσινο Ταµείο, η οποία χάθηκε κυρίως λόγω της γνωστής τακτικής ακύρωσης των τεχνικών έργων της προηγούµενης διοίκησης, ακόµη και αυτών που ο σηµερινός δήµαρχος είχε υπερψηφίσει. Και ενώ προσπαθούν να ρίξουν τις ευθύνες στον εργολάβο που τα παράτησε, η δηµιουργία υπόγειου πάρκινγκ παραµένει και πάλι ως προοπτική µε χαµηλότερους τώρα τόνους από τον κ. Ζέρβα, ο οποίος στο τελευταίο δηµοτικό συµβούλιο είπε: «Θα πρέπει να αναζητηθεί η δυνατότητα να γίνει υπόγειος χώρος στάθµευσης στο σηµείο, να δούµε πόσο σηµαντικά είναι τα αρχαία και να ολοκληρώσουµε επιτέλους την ανάπλαση µιας πλατείας µνήµης».
Είχε προηγηθεί η αποκάλυψη από την Οικολογία – Αλληλεγγύη ότι το θέµα έρχεται για συζήτηση στο δηµοτικό συµβούλιο «αµπαλαρισµένο» µεταξύ άλλων τροποποιήσεων του τεχνικού προγράµµατος ως έργο «αντιστήριξης» του τείχους ώστε να αφαιρεθούν οι λαµαρίνες από την ιστορική πλατεία και να λειτουργήσει ως επιφανειακό πάρκινγκ, όπως είχε ανακοινώσει δηµόσια ο αρµόδιος αντιδήµαρχος κ. Κυριζίδης.
Βεβαίως έχει έρθει στο φως µέρος του βυζαντινού θαλάσσιου τείχους µε ανασκαφές κατά την εκτέλεση των έργων ανάπλασης στο ΒΑ τµήµα της πλατείας κατά µήκος της οδού Μητροπόλεως. Οµως η διοίκηση του δήµου αποφάσισε «να αρθεί η επικινδυνότητα και να διαµορφωθεί προσβάσιµη επιφάνεια προκειµένου να αποµακρυνθεί η υπάρχουσα περίφραξη».
Γι’ αυτό και θέσαµε εύλογα ερωτήµατα:
• Τι σκοπεύει ακριβώς να κάνει ο δήµος στην πλατεία Ελευθερίας, η οποία είναι χαρακτηρισµένη ως χώρος πρασίνου και είχε γίνει µελέτη επιφανειακής διαµόρφωσης από την προηγούµενη διοίκηση ως ιστορικός τόπος της πόλης;
• Θα λυθεί το πρόβληµα στάθµευσης µε την κατασκευή υπόγειου πάρκινγκ 200 θέσεων και ενώ είναι γνωστό ότι δεν µπορεί να συνεχίζεται το κέντρο να γίνεται ελκυστικό στα ΙΧ;
• Τι είδους επικινδυνότητα και για ποιον είναι αυτή που επικαλούνται και τι είδους προσβάσιµη επιφάνεια θα δηµιουργηθεί; Συνυπολογίζουν ότι το τµήµα του αρχαίου τείχους δεν είναι δυνατόν να καταστραφεί για να χτιστεί το υπόγειο πάρκινγκ;
• Έχουν εκπονηθεί οι απαραίτητες µελέτες; Τι προβλέπουν για το τµήµα του υποθαλάσσιου τείχους;
• Έχει ζητηθεί άδεια από την Αρχαιολογική Υπηρεσία;
• Έχουν ή όχι το δικαίωµα οι πολίτες της Θεσσαλονίκης να ενηµερωθούν για το σηµαντικό εύρηµα, αν θα πρέπει να συντηρηθεί in situ και να αναδειχτεί ως σωζόµενο τµήµα του θαλάσσιου τείχους που θα µπορούσε να είναι επισκέψιµο;
Η διοίκηση του δήµου απάντησε ότι συζητάει µε την Αρχαιολογική Υπηρεσία και έχει τη στήριξη του ΥΠΠΟΑ. Θα πρέπει να συνυπολογίσει ότι τα ερείπια ανήκουν στο σύνολο των τειχών της Θεσσαλονίκης τα οποία συγκαταλέγονται µεταξύ των 15 µνηµείων UNESCO της Θεσσαλονίκης. Επιπλέον, εκτός από το τείχος, στην πλατεία Ελευθερίας είναι σαφές ότι θα εντοπιστούν και άλλα αρχαιολογικά ευρήµατα όπως έχουµε προειδοποιήσει εδώ και χρόνια.
Συγκεκριµένα αναµένεται να βρεθούν:
• Ερείπια της τοιχοποιίας του θαλάσσιου τείχους από την κατεδάφισή του στη δεκαετία του 1870 και τη σταδιακή επιχωµάτωση της παραλίας.
• Ογκώδη µαρµάρινα αρχιτεκτονικά µέλη από κτίρια της πόλης, τα οποία ρίχτηκαν στη θάλασσα στα µέσα του 9ου αιώνα µΧ για να ενισχυθεί το χαµηλό θαλάσσιο τείχος.
• Άλλα οικοδοµικά κατάλοιπα της βυζαντινής περιόδου.
• Ερείπια κτιρίων της εµπορικής συνοικίας των οθωµανικών χρόνων τα οποία ήδη εντοπίστηκαν στο µέσο της πλατείας.
• Βυθισµένα πλοία καθώς βρισκόµαστε στην είσοδο του βυζαντινού λιµανιού της πόλης.
Καµία έγκριση δε από την εφορεία αρχαιοτήτων της πόλης δεν έχει δοθεί ούτε για δηµιουργία πάρκινγκ ούτε για τα θολά έργα «αντιστήριξης». Γι’ αυτό ζητήσαµε από τη δηµοτική διοίκηση να επαναφέρει το θέµα σε άλλη συνεδρίαση µε µια συνολική εισήγηση για το πώς θα εξασφαλιστεί η προστασία των αρχαιοτήτων: συγκεκριµένα χρονοδιαγράµµατα και προϋπολογισµό.
Το προηγούµενο σχέδιο ανάπλασης της πλατείας κινούνταν στην επιφάνεια γιατί προφανώς δεν ήθελαν να µπλέξουν µε τα αρχαία. Η επιλογή Ζέρβα για κατασκευή υπόγειου πάρκινγκ µπορεί να άφησε µε λαµαρίνες την ιστορική πλατεία για πάνω από έναν χρόνο, αλλά άθελά της προσφέρει µια σηµαντική ευκαιρία: η πλήρης ανασκαφή στην πλατεία και η συντήρηση in situ των αρχαιοτήτων θα ξανασυνδέσουν την πόλη µε το πλούσιο ιστορικό παρελθόν της.