Nα σώσουν τα προσχήματα για την ελληνική διπλωματία θα επιχειρήσουν την Τρίτη, με ένα ταξίδι αστραπή στη Λιβύη, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.
Ομως την ουσία τη χάσαμε εδώ και πολλούς μήνες. Τη χάσαμε στις 27 Νοεμβρίου του 2019, όταν η τότε διεθνώς αναγνωρισμένη λιβυκή κυβέρνηση εθνικής ενότητας (GNA) του Φαγιέζ αλ Σάρατζ υπέγραφε συμφωνία συνεργασίας για την ασφάλεια και οριοθέτηση θαλάσσιων συνόρων με την Τουρκία (από τότε τρέχουμε πίσω από τις επιπτώσεις αυτής της υπογραφής), τη χάσαμε όταν η περίφημη Σύνοδος του Βερολίνου συνεδρίαζε για τη Λιβύη, δηλαδή και για εμάς χωρίς εμάς, παρά το γεγονός ότι είμαστε μία εκ των ευρωπαϊκών χωρών με τα μεγαλύτερα σύνορα μαζί της.
Το πολιτικό σκηνικό
Η Λιβύη αυτήν τη στιγμή είναι το Ελντοράντο της βόρειας Αφρικής. Είναι μια χώρα κατεστραμμένη, χωρίς υποδομές, διαιρεμένη σε φατρίες που αλληλοσπαράσσονται και αλλάζουν στρατόπεδα εν ριπή οφθαλμού, η οποία όμως διαθέτει τεράστιο φυσικό πλούτο και θαλάσσια σύνορα με την ΕΕ.
Στις 5 Φεβρουαρίου οι αντίπαλες πολιτικές ομάδες με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ συμφώνησαν στον σχηματισμό προσωρινής κυβέρνησης ενότητας προκειμένου η Λιβύη να πάει σε εκλογές στις 24 Δεκεμβρίου, ημέρα της ανεξαρτησίας της χώρας. Πρωθυπουργός ανέλαβε ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο, ο Αμπντουλάχ Χαμίντ Ντμπέιμπα, επιχειρηματίας με μεγάλη οικονομική επιφάνεια, η οικογένεια του οποίου διατηρούσε δεσμούς με τον Μουαμάρ Καντάφι.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την εκλογή του «υποδέχτηκαν» δημοσιεύματα για χρηματισμό των εκλογέων, ενώ Ευρωπαίος διπλωμάτης στην Τρίπολη αναφερόμενος στον διορισμό του δήλωσε επί λέξει: «Δεν ήταν κανένας».
Πρόεδρος του τριμελούς μεταβατικού Προεδρικού Συμβουλίου εκλέχτηκε ένας παλιός μας γνώριμος, ο πρώην πρέσβης επί σειρά ετών στην Ελλάδα Μοχάμεντ Μένφι. Ενας διπλωμάτης από τη Βεγγάζη που τον Δεκέμβριο του 2019 το ελληνικό ΥΠΕΞ χαρακτήρισε persona non grata και απέλασε λόγω του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Μία από τις πρώτες δηλώσεις του νέου πρωθυπουργού της Λιβύης, τρεις ημέρες μετά την εκλογή του, ήταν ότι «η Τουρκία είναι σύμμαχος, φίλος και αδερφικό κράτος και έχει τεράστιες δυνατότητες να βοηθήσει τους Λίβυους να πετύχουν τους πραγματικούς στόχους τους», ενώ στις 11 Μαρτίου δήλωσε ότι «η συμφωνία Λιβύης – Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο είναι προς το συμφέρον του κράτους της Λιβύης», αφού «η Λιβύη απέκτησε ένα καλό μερίδιο του δικαιώματός της στο [φυσικό] αέριο»! Επίσης, σύμφωνα, με πηγή του Middle East Eye, ο Ντμπέιμπα στις 11 Φεβρουαρίου είχε επισκεφτεί μυστικά την Αγκυρα.
Τι θέλει η Αθήνα από τη Λιβύη;
Με τον μεταβατικό πρωθυπουργό της Λιβύης Αμπντουλάχ Χαμίντ Ντμπέιμπα συνομίλησε τηλεφωνικά προ ημερών ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Μάλιστα από τη λιβυκή πλευρά διέρρευσε η είδηση ότι το προηγούμενο δεκαπενθήμερο, υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας, διεξάγονταν συζητήσεις μεταξύ Αθήνας – Τρίπολης για την επικείμενη επίσκεψη του Ελληνα πρωθυπουργού στη Λιβύη.
Το ακριβές αντικείμενο του ταξιδιού των κ. Μητσοτάκη και Δένδια παραμένει ακόμη άγνωστο. Οπως και η ατζέντα των διεκδικήσεών μας. Πέραν του γεγονότος ότι επιδιώκουμε την επανενεργοποίηση των διπλωματικών καναλιών με τη χώρα αυτή, την επαναλειτουργία της πρεσβείας μας στην Τρίπολη και το άνοιγμα του γενικού προξενείου στη Βεγγάζη.
Ποια είναι για παράδειγμα η θέση μας για το τουρκολιβυκό μνημόνιο και τι άλλαξε από το 2019 όταν και απελάσαμε τον Λίβυο πρέσβη στην Αθήνα ώστε να επανεξετάσουμε τη στάση μας;
Αν για παράδειγμα ο φόβος, μετά την πολιτική αλλαγή, να χάσουμε κάθε επαφή με τη χώρα αυτή μας αναγκάζει να κάνουμε τα στραβά μάτια στο παράνομο μνημόνιο. Ή ποια είναι η θέση μας για τη χάραξη ΑΟΖ με τη Λιβύη;
Ετσι εξηγείται και η συνάντηση που είχε πρόσφατα με τον ειδικό απεσταλμένο των Ηνωμένων Εθνών για τη Λιβύη Γιαν Κούμπις ο Ελληνας ΥΠΕΞ. Πάντως η Ελλάδα έχει προσφερθεί μεταξύ άλλων να εκπαιδεύσει την ακτοφυλακή της Λιβύης.
Ουρά κάνουν οι Ευρωπαίοι
Μετά την πολιτική αλλαγή στη Λιβύη οι Ευρωπαίοι και κυρίως οι Γερμανοί και Ιταλοί έχουν επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου προκειμένου να μοιράσουν τα ιμάτια της ρημαγμένης χώρας. Τη Δευτέρα που μας πέρασε έλαβε χώρα το τρίτο Γερμανολιβυκό Οικονομικό Φόρουμ στο ξενοδοχείο Radisson Blu Al Mahary στην Τρίπολη. Διοργανωτής ήταν η Γενική Ενωση των Λιβυκών Επιμελητηρίων Εμπορίου, με τις γερμανικές εταιρείες να εποφθαλμιούν τα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά και μονάδες εκμετάλλευσης παραγωγής ηλιακής ενέργειας στις ερήμους της χώρας.
Την περασμένη εβδομάδα βρέθηκαν στην Τρίπολη οι υπουργοί Εξωτερικών της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας. Η τελευταία ξανανοίγει την πρεσβεία της στην Τρίπολη, ενώ ο Κινέζος πρέσβης στη Λιβύη Λι Ζιγκούο δήλωσε ότι η χώρα του θέλει να ανοίξει ξανά την πρεσβεία της στην Τρίπολη το συντομότερο δυνατό. Η Κίνα ασκεί στη Λιβύη και τη λεγόμενη διπλωματία των εμβολίων κατά του SARS-CoV-2.
Σε μια σημαντική, αν αποδειχτεί αληθινή, εξέλιξη των τελευταίων ημερών ο αναπληρωτής ομιλητής του κοινοβουλίου με έδρα το Τομπρούκ δήλωσε στο λιβυκό τηλεοπτικό δίκτυο Alahrar ότι «το προεδρείο του κοινοβουλίου της Λιβύης συναντήθηκε την Τρίτη στην Τρίπολη και συμφώνησε να ενοποιήσει το κοινοβούλιο». Υπενθυμίζουμε ότι το σημερινό κοινοβούλιο της Λιβύης χωρίζεται σε εκείνο της Τρίπολης και σε εκείνο στο Τομπρούκ.
