Ήταν πριν 50 χρόνια, 17 Νοέμβρη 1973 όταν μια μικρή παρέα 16άρηδων αθλητών στίβου του Πειραϊκού Συνδέσμου αποφασίζαμε να μην πάμε προπόνηση, να «ανηφορίσουμε» για να δούμε από κοντά τι γινόταν στο Πολυτεχνείο. Δεν συζητούσαμε συχνά πολιτικά μεταξύ μας, όταν όμως το κάναμε εκφράζαμε την αντίθεση μας στη χούντα.
Βρεθήκαμε έξω από το Πολυτεχνείο νωρίς το απόγευμα. «Ηλεκτρισμός» διαπερνούσε την ατμόσφαιρα ενώ εμείς, (άμαθοι τότε από διαδηλώσεις) προσπαθούσαμε να καταλάβουμε τι γινόταν και τι έπρεπε να κάνουμε. Μόλις βράδιασε άρχισαν οι αστυνομικοί να χτυπούν με κλομπ όποιον έβρισκαν, φύγαμε φοβισμένοι.
Τις επόμενες ημέρες η αστυνομία έψαχνε στα σχολεία να βρει ποιοι συμμετείχαν στις διαδηλώσεις. Βασικοί ύποπτοι όσοι προέρχονταν από αριστερή οικογένεια. Κανένας δεν μίλησε, κανένας δεν «έδωσε» κανέναν. Στον Πειραιά οι καταδότες έχουν ιστορία, αλλά και κακό τέλος…
Στο σχολείο μας, 4ο Γυμνάσιο Αρρένων στα Μανιάτικα, ένας χουντικός φιλόλογος, έβγαλε λόγο κατά των «αναρχικών» που συμμετείχαν στις «ταραχές». Οι εφημερίδες ήταν επικριτικές ζητούσαν την τιμωρία των «κομμουνιστών υποκινητών», ο Νίκος Μαστοράκης «ανέκρινε» στην εκπομπή του (στην τότε ΕΡΤ) συλληφθέντες φοιτητές. Στην κοινωνία όσοι ήταν κατά της χούντας δεν μίλαγαν, όσοι ήταν υπέρ απειλούσαν.
Οι εξεγερθέντες ήταν μια μειοψηφία (αν και είχαν την ηθική υποστήριξη της «σιωπηρής πλειοψηφίας»). Οι πολλοί ήταν φοβισμένοι, οι λίγοι ήταν φιλικοί στην χούντα (μετά την πτώση της όλοι έγιναν αντιχουντικοί)…
Το τι ακολούθησε όλοι το γνωρίζουμε. Εκατοντάδες χιλιάδες στους δρόμους τιμώντας την εξέγερση. Η νεολαία είχε πηγή έμπνευσης, ήθελε να βαδίσει στα χνάρια του Πολυτεχνείου. Μια γενιά αποκτούσε ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά.
Σταδιακά έγινε προσπάθεια απαξίωσης της εξέγερσης, ήθελαν να ξεχαστεί. Οι «κρατούντες» δεν ήθελαν μηνύματα και μνήμες κοινωνικής αντίστασης. Οι ηγέτες της τότε εξέγερσης κατηγορήθηκαν ότι «εξαργύρωσαν» την συμμετοχή τους με μια πολιτική θεσούλα, ότι ήταν τυχοδιώκτες κλπ. Οι χουντικοί αρχικά έλεγαν ότι δεν υπήρχαν καθόλου νεκροί, ο Άδωνις Γεωργιάδης (και άλλοι) το «βελτίωσε» λέγοντας ότι «δεν υπήρχαν νεκροί μέσα στο Πολυτεχνείο», ο «γίγας της σκέψης» Κωνσταντίνος Μπογδάνος ανακάλυψε ότι το Πολυτεχνείο φταίει για την τραγωδία της Κύπρου…
Η αλήθεια είναι ότι την ιστορία την έγραψε μια μειοψηφία νέων (κυρίως φοιτητών) και την δικαίωσε (αργότερα) η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων.
Η αλήθεια είναι ότι μια μεγάλη πλειοψηφία δεν ήθελε την χούντα, αλλά δεν έκανε και τίποτα για να την ανατρέψει…
Η αλήθεια είναι ότι μετά το 73 χώρισαν οι δρόμοι όσων συμμετείχαν (με τον ένα ή τον άλλο τρόπο) στην εξέγερση. Άλλωστε με την πτώση της χούντας ο βασικός (όχι ο μόνος όμως) λόγος της εξέγερσης είχε εκλείψει.
Η αλήθεια είναι ότι όσοι σήμερα επικρίνουν τους επετειακούς εορτασμούς για το Πολυτεχνείο και τα μηνύματα του, είναι αυτοί που (αν υπήρχε ένας μαγικός τρόπος να γυρίσουμε πίσω στο 1973) πάλι θα ήταν ουδέτεροι ή εχθρικοί…
Η αλήθεια είναι ότι κανένας που συμμετείχε τότε δεν είχε στο μυαλό του ότι μετά από κάποια χρόνια ο τίτλος του «αντιστασιακού» θα μπορούσε να έχει «ανταλλακτική» αξία. Δεν τον ενδιέφερε άλλωστε.
Η αλήθεια είναι ότι ο χρόνος είναι αμείλικτος και αδυνατίζει την μνήμη της κοινωνίας…
Η αλήθεια είναι ότι την ιστορία την γράφουν οι παρόντες!
Σήμερα, 50 χρόνια μετά, το Πολυτεχνείο συνεχίζει να «ενοχλεί». Ακούς εκεί «ψωμί-παιδεία-δημοκρατία»! Το βασικό είναι να βρίσκεσαι στη «σωστή πλευρά» της εξουσίας…
Η τότε «γενιά του Πολυτεχνείου» γέρασε, μετά από δεκαετίες που είχε την ιδεολογική και ηθική κυριαρχία στην κοινωνία και ιδιαίτερα στη αριστερά. Ορισμένοι τότε αγωνιστές σήμερα είναι απαξιωμένοι ή στα σπίτια τους παρακολουθώντας από τον καναπέ τα τεκταινόμενα. Ορισμένοι συνεχίζουν, προσπαθώντας να κατανοήσουν και να εναρμονιστούν με τις νέες κοινωνικές και πολιτικές απαιτήσεις. Κανείς όμως δεν μπορεί να κατηγορήσει κανέναν πως τότε βρέθηκε στο Πολυτεχνείο για «ίδιον όφελος».
Η κοινωνία σήμερα ψάχνει νέα πρόσωπα, νέες ιδέες, νέες κατευθύνσεις. Καλά κάνει! Η γενιά του Πολυτεχνείου γέρασε, αυτή είναι η φύση. Οι ιδέες της κρίνονται. Η κοινωνία σήμερα ψηφίζει Μητσοτάκη, Χαρδαλιά, Μπέο κλπ, αυτό εκτιμά, αυτό θέλει, αυτό «θα πληρώσει». Στο κάτω-κάτω ας υπήρχαν πιο πειστικές εναλλακτικές προτάσεις.
50 χρόνια μετά είναι φυσιολογικό η εξέγερση του Πολυτεχνείου να μην έχει την ίδια προωθητική ικανότητα, άλλωστε έχουν μειωθεί όσοι την έζησαν…
Η ιστορία γράφεται μια φορά αλλά διαβάζεται πολλές και με διαφορετικούς τρόπους… 50 χρόνια μετά ένας κύκλος φαίνεται να κλείνει.
Η ιστορία όμως δεν επιδέχεται κενά. Κάτι θα καλύψει αυτό που σήμερα δεν μπορεί πλέον να παράξει εξελίξεις στον ίδιο βαθμό όπως στο παρελθόν. Η εικόνα όμως με το τανκς να ετοιμάζεται να γκρεμίσει την πύλη του Πολυτεχνείου θα συνεχίσει να μας στοιχειώνει όλους. Πάντα θα υπάρχει μια «εύθραυστη πύλη» που θα χωρίζει τα τανκς από τους εξεγερμένους. Και πάντα θα υπάρχουν οι απόντες και οι «ισαποστάκηδες».
Ο καθένας σε κάθε στιγμή αποφασίζει που βρίσκεται. Όπως τραγουδούσαν οι εργάτες “Which Side Are You On?” ( τραγούδι που γράφτηκε το 1931 από την ακτιβίστρια Florence Reece , σύζυγο του Sam Reece, ενός συνδικαλιστή οργανωτή των United Mine Workers στην κομητεία Harlan του Κεντάκι).
Εσύ σε ποια πλευρά είσαι;;;
