Άλλαξε ο τρόπος καταβολής ασφαλιστικών εισφορών για περίπου 1.000.000 ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους (γιατρούς, συμβολαιογράφους, δικηγόρους, μηχανικούς) από 1.1.17, όχι κατ’ ανάγκη επιβαρυντικά για όλους, καθώς όσοι έχουν χαμηλό καθαρό φορολογητέο εισόδημα (έσοδα μείον έξοδα) θα πληρώνουν πολύ λιγότερα από όσα πλήρωναν.
Οι εισφορές κάθε μήνα θα υπολογίζονται ως ποσοστό από το εισόδημα του ασφαλισμένου και επιμερίζονται σε 20% για κύρια ασφάλιση και 6,95% για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Σε όποιες περιπτώσεις επιτρέπεται η χορήγηση επιπλέον παροχών θα καταβάλλονται πρόσθετες εισφορές 7% για επικούρηση και 4% για εφάπαξ. Η βάση υπολογισμού των εισφορών είναι τα 586,08 ευρώ, δηλαδή ο κατώτατος μισθός για όσους είναι άνω των 25 ετών. Με αυτό ως δεδομένο προκύπτει ότι το κατώτατο όριο ασφαλιστικής εισφοράς είναι 117,22 ευρώ τον μήνα. Αυτό σημαίνει ότι όσοι έχουν δηλώσει χαμηλό ετήσιο φορολογητέο εισόδημα (προκύπτει εάν από τα έσοδα αφαιρεθούν τα έξοδα) θα έχουν χαμηλές μηνιαίες ασφαλιστικές εισφορές. Στον αντίποδα, οι εισφορές δεν θα αυξηθούν κατά μέγιστη τιμή από το δεκαπλάσιο του κατώτατου μισθού, δηλαδή άνω των 5.860,80 ευρώ. Τα ειδοποιητήρια για το νέο ύψος ασφαλιστικών εισφορών θα σταλούν στους ασφαλισμένους εντός Ιανουαρίου και θα πρέπει να καταβληθούν, έστω και μερικώς, έως τα τέλη Φεβρουαρίου.
Η μερική καταβολή εισφορών αποτελεί μέτρο που έχει στόχο να δώσει μια ευκαιρία σε αυτοαπασχολούμενους ελεύθερους επαγγελματίες ώστε να συνεχίσουν να βρίσκονται εντός συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, δηλαδή να παραμείνουν «ενεργοί ασφαλισμένοι». Ουσιαστικά, εξυπηρετεί όσους ασφαλισμένους για κάποιο χρονικό διάστημα στη διάρκεια ενός έτους δεν έχουν έσοδα αλλά θα πρέπει και τότε να συνεχίσουν να καταβάλλουν τις μηνιαίες εισφορές τους. Το ποσό που θα μένει ανεξόφλητο θα μπορεί να εξοφληθεί έως το τέλος της εκάστοτε χρονιάς. Πηγές του υπουργείου Εργασίας τονίζουν ότι μόνο η οφειλή αυτή υπόκειται σε προσαυξήσεις και όχι το σύνολο του ποσού.
Είτε πρόκειται για ελεύθερους επαγγελματίες είτε για αυτοαπασχολούμενους, οι εισφορές θα εξάγονται από το καθαρό φορολογητέο εισόδημα του προηγούμενου έτους. Ειδικά όμως για κάποιο χρονικό διάστημα του 2017 (μέχρι να επισημοποιηθούν τα εισοδήματα του 2016) οι εισφορές είναι με βάση το εισόδημα του 2015, που είναι και το τελευταίο που έχει εκκαθαριστεί φορολογικά. Ειδικά για τα μέλη των προσωπικών εταιρειών το εισόδημα που αποτελεί τη βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών είναι αυτό που προκύπτει από το γινόμενο των συνολικών κερδών της εταιρείας επί του ποσοστού συμμετοχής εκάστου μέλους σε αυτήν. Σε περίπτωση ζημιών ή μηδενικών κερδών, τα μέλη των προσωπικών εταιρειών καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές επί του προβλεπόμενου κατώτατου ορίου μηνιαίου εισοδήματος.
Σε περίπτωση που το ίδιο πρόσωπο ασκεί πολλαπλή επαγγελματική δραστηριότητα για την οποία όμως υπαγόταν πριν από την ισχύ του νέου νόμου (ν. 4387/2016) σε έναν εκ των εντασσόμενων στον ΕΦΚΑ φορέων κύριας ασφάλισης, τότε για τον υπολογισμό του μηνιαίου εισοδήματος αθροίζεται το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα των επιμέρους επαγγελματικών δραστηριοτήτων. Για παράδειγμα, για τον καθορισμό του μηνιαίου εισοδήματος ασφαλισμένου που υπάγεται στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ ως έμπορος και ως μέλος διοικητικού συμβουλίου σε ανώνυμη εταιρεία και μέτοχος με ποσοστό 3% τουλάχιστον, δραστηριότητες για τις οποίες είχε υποχρέωση ασφάλισης στον ΟΑΕΕ, θα ληφθεί υπόψη το άθροισμα του φορολογητέου αποτελέσματος και από τις δύο αυτές δραστηριότητες, δηλαδή του εμπόρου και του μέλους ΔΣ-μετόχου με ποσοστό >3%.
Οι αυτοαπασχολούμενοι
Ο νέος νόμος για το ασφαλιστικό, γνωστός και ως νόμος Κατρούγκαλου, ενσωματώνει ορισμένες εκπτώσεις στα παραπάνω επίπεδα ασφαλιστικών εισφορών για όσους είναι αυτοαπασχολούμενοι, απόφοιτοι σχολών ανώτατης εκπαίδευσης και εγγεγραμμένοι σε επιστημονικούς συλλόγους ή επιμελητήρια που έχουν τη μορφή νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ). Η έκπτωση αφορά τα πρώτα πέντε έτη από την υπαγωγή τους για πρώτη φορά στην ασφάλιση. Συγκεκριμένα, για τα δύο πρώτα έτη το ύψος του μηνιαίου ασφαλίστρου ανέρχεται σε 14% και φτάνει σε ποσοστό 17% για τα τρία επόμενα έτη, για να διαμορφωθεί στο 20% από το 6ο έτος υπαγωγής τους και εφεξής.
Επιπλέον, για τα ανωτέρω πρόσωπα για τα πρώτα πέντε έτη από την υπαγωγή τους για πρώτη φορά στην ασφάλιση οι ως άνω μειωμένες εισφορές υπολογίζονται επί του ποσού των 586,08 ευρώ μειωμένου κατά 30%, δηλαδή επί του ποσού των 410,26 ευρώ.
Στους αυτοαπασχολούμενους ισχύει επίσης η μείωση που προκύπτει ανά εύρος εισοδήματος, για περιπτώσεις που το ετήσιο εισόδημα είναι από 13.000 ευρώ και άνω. Επισημαίνεται ότι στην ανώτερη μορφή η έκπτωση που παρέχεται είναι 50%, και μειώνεται κατά μία ποσοστιαία μονάδα για κάθε επιπλέον 1.000 ευρώ ετησίου εισοδήματος (πρόκειται για μεταβατικές διατάξεις που ισχύουν έως το τέλος του 2020).
Παραδείγματα για όσους έχουν έως πέντε έτη ασφάλισης
Παράδειγμα 1
Ελεύθερος επαγγελματίας ο οποίος υπάγεται στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ που ήταν ασφαλισμένος στον ΟΑΕΕ έχει μηνιαίο εισόδημα με βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα του προηγούμενου φορολογικού έτους μικρότερο των 7.032,96 ευρώ. Το ποσό αυτό διαιρεμένο δια δώδεκα μας κάνει 586,08 ευρώ, που είναι ο κατώτατος μισθός για άγαμο άνω των 25 ετών και κατ’ επέκταση βάση για τον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών (7.032,96 διά 12 μήνες=586,08 ευρώ).
Συνεπώς, ο εν λόγω ασφαλισμένος πρέπει να καταβάλλει μηνιαία εισφορά κλάδου σύνταξης 117,22 ευρώ τον μήνα (586,08 ευρώ επί 20%).
Παράδειγμα 2
Νέοι ασφαλισμένοι στο ΤΣΜΕΔΕ (π.χ. μηχανικοί) θα καταβάλλουν ασφαλιστική εισφορά για την κύρια ασφάλιση ως εξής:
1ο έτος ασφάλισης: Δεδομένου ότι δεν υπάρχει εισόδημα από την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος, ως μηνιαίο εισόδημα λαμβάνεται το κατώτατο όριο για τους κάτω πενταετίας ασφαλισμένους, δηλαδή το ποσό των 410,26 ευρώ. Συνεπώς, ο ασφαλισμένος καταβάλλει μηνιαία εισφορά 57,44 ευρώ (410,26 ευρώ επί 14%).
2ο έτος ασφάλισης: Εστω ότι ο ίδιος στο δεύτερο έτος ασφάλισης έχει φορολογητέο εισόδημα 3.600 ευρώ και συνεπώς το μηνιαίο εισόδημα που υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές ανέρχεται σε 300 ευρώ (3.600 ευρώ διά 12). Δεδομένου ότι το μηνιαίο εισόδημα υπολείπεται του κατωτάτου ορίου (410,26 ευρώ), ο ασφαλισμένος καταβάλλει μηνιαία εισφορά υπολογιζόμενη επί του κατωτάτου ορίου, δηλαδή καταβάλλει μηνιαία εισφορά 57,44 ευρώ (410,26 ευρώ επί 14%).
3ο έτος ασφάλισης: Εστω ότι ο ίδιος έχει κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος ετήσιο φορολογητέο εισόδημα 4.800 ευρώ και συνεπώς το μηνιαίο εισόδημα που υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές ανέρχεται σε 400 ευρώ (4.800 ευρώ διά 12). Δεδομένου ότι το μηνιαίο εισόδημα υπολείπεται του κατωτάτου ορίου (410,26 ευρώ), ο ασφαλισμένος καταβάλλει μηνιαία εισφορά υπολογιζόμενη επί του κατωτάτου ορίου, δηλαδή καταβάλλει μηνιαία εισφορά ύψους 69,74 ευρώ (410,26 ευρώ επί 17%).
4ο έτος ασφάλισης: Εστω ότι το ετήσιο καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα ήταν 6.000 ευρώ το προηγούμενο έτος και συνεπώς το μηνιαίο εισόδημα που υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές ανέρχεται σε 500 ευρώ (6.000 ευρώ διά 12). Ο ασφαλισμένος καταβάλλει μηνιαία εισφορά υπολογιζόμενη επί του πραγματικού εισοδήματος, δηλαδή 85 ευρώ (500 ευρώ επί 17%).
5ο έτος ασφάλισης: Αν το εισόδημά του ήταν το προηγούμενο έτος 7.200 ευρώ και συνεπώς το μηνιαίο εισόδημα που υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές ανέρχεται σε 600 ευρώ (7.200 ευρώ διά 12), ο ασφαλισμένος καταβάλλει μηνιαία εισφορά 102 ευρώ (600 ευρώ επί 17%).
Οι ασφαλισμένοι του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) που προέρχονται από το Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα Απασχολούμενων (ΕΤΑΑ) και είναι ελεύθεροι επαγγελματίες με περισσότερα από πέντε έτη προϋπηρεσίας δικαιούνται πρόσθετη μείωση της καταβαλλόμενης ασφαλιστικής τους εισφοράς βάσει του εισοδήματός τους. Στον μέγιστο βαθμό η εισφορά αυτή μπορεί να είναι κατά 50% μειωμένη, όπως προκύπτει και από τον σχετικό πίνακα.
https://www.documentonews.gr/filegrid/2017/01/09/58737578cd3a1807ec13cd12.pdf
Τι ισχύει για όσους έχουν πάνω από πενταετία
Ασφαλισμένος του ΕΦΚΑ προερχόμενος από το ΕΤΑΑ, άνω 5ετίας, που απασχολείται ως ελεύθερος επαγγελματίας με ετήσιο εισόδημα με βάση το προηγούμενο φορολογικό έτος ύψους 18.000 ευρώ καταβάλλει την εξής μηνιαία εισφορά:
Ετήσιο εισόδημα: 18.000 ευρώ
Μηνιαίο εισόδημα: 1.500 ευρώ (18.000 ευρώ διά 12)
Μηνιαία εισφορά: 300 ευρώ (1.500,00 επί 20%)
https://www.documentonews.gr/filegrid/2017/01/09/587376c3cd3a1801a96c16e5.pdf
Συνεπώς, μετά την εφαρμογή των μειώσεων ο ασφαλισμένος καταβάλλει μηνιαία εισφορά ύψους 211,12 ευρώ.
