Μια ταινία που σπάει τα ρεκόρ στις ΗΠΑ αλλά είναι διαφορετική: οι ερωτοδουλειές και τα κυνηγητά αφορούν τις γάτες της Κωνσταντινούπολης!
H σκηνοθέτης Ceyda Torun μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη μέχρι την ηλικία των 11 ετών και τώρα έχει έδρα στο Λος Άντζελες. Το ντοκιμαντέρ-ντεμπούτο της Kedi (η τουρκική λέξη για τις γάτες) αφορά επτά από τις κεραμιδόγατες που περιπλανιούνται στην Κωνσταντινούπολη. Οι Κωνσταντινουπολίτες της γειτονιάς τις φροντίζουν, με αντάλλαγμα το κυνήγι των ποντικών, λίγα ρονρονίσματα και «καλή ενέργεια». Κάθε γάτα έχει ξεχωριστή προσωπικότητα: η μια αναζητά με απίστευτη πονηριά τρόφιμα για τα γατάκια της. Άλλος, έχει έντονη την αίσθηση της «κυριαρχίας» στην περιοχή του. Ο τρίτος έχει γοητεύσει τον αρτοποιό της γειτονιάς με τη φωνή του.
Το ντοκιμαντέρ σημείωσε εκπληκτική επιτυχία στο box-office (η ταινία έχει κάνει εισπράξεις πάνω από 2,7 εκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ), η Kedi έχει βαθμολογία 97% στο Rotten Tomatoes και περιγράφηκε από την IndieWire ως το «Ο πολίτης Κέιν των ντοκιμαντέρ για γάτες»!
– Από την παιδική σας ηλικία προέρχεται αυτή η αγάπη για τις αδέσποτες γάτες;
– Ήμουν ένα ευτυχές παιδί και οι γάτες ήταν σύντροφοι στον πολύ φανταστικό μικρό κόσμο που θα δημιουργούσα στην πίσω αυλή μας. Έμαθα πολλά από αυτές, για τη δική μου δύναμη, τις δικές μου φυσικές δυνατότητες. Μια γάτα ήρθε στη ζωή μου όταν ήμουν επτά χρονών. Παρέμεινε κοντά μου και γέννησε τα γατάκια της, παρέχοντάς τους όλη της τη φροντίδα. Εκείνη περπατούσε στην κορυφή ενός τοίχου και περπατούσα πίσω της και έκανα όλα αυτά τα πράγματα που ίσως δεν είχα το θάρρος να κάνω χωρίς αυτήν. Έμαθα επίσης για τη συντροφικότητα και το πώς να βάζεις όρια – οι γάτες σίγουρα ξέρουν να το κάνουν…
– Πώς αποφασίσατε να κάνετε μια ταινία για τις γάτες της Κωνσταντινούπολης;
– Έχω δουλέψει σε αφηγηματικά φιλμ τα τελευταία 15 και 20 χρόνια και δεν είχα πρόθεση να φτιάξω ένα ντοκιμαντέρ. Αλλά πριν από μερικά χρόνια, ο συνεργάτης μου Charlie [Wuppermann] και εγώ αποφασίσαμε ότι αυτό ήταν μια καλή δικαιολογία για να περάσουμε μερικούς μήνες στην Κωνσταντινούπολη, όπου μένει όλη μου η οικογένεια είναι. Γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι γοητεύονται από τις γάτες στην Κωνσταντινούπολη – όποτε επισκέπτονται την πόλη φίλοι από άλλες χώρες, σχολιάζουν τη μοναδικότητα της κατάστασης.
Με τη βοήθεια τοπικών κινηματογραφιστών βρήκαμε γάτες σε χαμάμ, μουσεία, τζαμιά … Είχαμε περίπου 35 γάτες και τελικά γυρίσαμε 19 από αυτές, γιατί φυσικά οι γάτες δεν εμφανίζονται πάντα εκεί που τις περιμένεις. Και είχα έναν πολύ ξεκάθαρο κανόνα: αν πλησιάζαμε τη γάτα και δεν ήθελε να φωτογραφηθεί, φεύγαμε. Αντίθετα, αν παρέμενε στο ίδιο σημείο, αυτό σήμαινε ότι μας έδινε την άδεια να τραβήξουμε.
– Γιατί υπάρχουν τόσες πολλές γάτες στην πόλη;
– Υπάρχουν αρκετοί λόγοι. Υπάρχουν οι ιστορικοί παράγοντες – ότι οι γάτες βρίσκονται εδώ και πολύ καιρό σε αυτή την περιοχή. Πήραμε συνέντευξη από έναν κτηνίατρο-ζωολόγο, ο οποίος μας έδειξε έναν σκελετό γάτας που είχε βρεθεί κατά την κατασκευή της νέας σήραγγας κάτω από τον Βόσπορο. Ήταν από 3.500 χρόνια πριν και είχε ένα σπάσιμο στο μηριαίο οστό που θα μπορούσε να θεραπευτεί μόνο αν ένας άνθρωπος είχε τυλίξει το πόδι της. Έτσι η θεωρία του ήταν ότι αυτή η σχέση -με τις γάτες που μας βοηθούν να απομακρύνουμε τα ποντίκια- υπήρχε τουλάχιστον από τότε..
Είναι και το ισλαμικό στοιχείο: οι γάτες είναι πολύ σεβαστές στο Ισλάμ και υπάρχουν πολλές αναφορές στον προφήτη Μωάμεθ και τη γάτα του. Συχνά, οι άνθρωποι το χρησιμοποιούν αυτό για να δικαιολογήσουν τη φροντίδα τους προς τις γάτες. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν τους αρέσουν οι γάτες και ενοχλούνται όταν άλλοι τις φροντίζουν, αλλά η ενόχλησή τους αντικατοπτρίζει περισσότερο τον υπερπληθυσμό της πόλης: από τα 4 εκατομμύρια στην παιδική μου ηλικία, έχουμε φτάσει τα 20 εκατομμύρια σήμερα…
– Τι σημαίνουν οι γάτες για τους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης;
– Δεν υπάρχει κανείς εδώ που να μην έχει κάποια ανάμνηση από γάτες: καμία γιαγιά, καμία γενιά δεν έχει βρεθεί χωρίς γάτες, έτσι είναι βαθιά μέσα στη συλλογική μας μνήμη Οι άνθρωποι τείνουν να εκστασιάζονται μπροστά στην ελευθερία που έχουν οι γάτες, την ικανότητά τους να εισέρχονται και να εξέρχονται σχεδόν από οπουδήποτε. Εμφανίζονται σε πολιτικές συγκεντρώσεις, σε πανεπιστήμια. Πηγαίνουν σε μέρη που είναι απαγορευμένα ή επικίνδυνα για τον άνθρωπο. Και οι γάτες παρέχουν αυτή την υπέροχη ευκαιρία στους ανθρώπους της Κωνσταντινούπολης να επιλέξουν μια στιγμή για να είναι στοργικοί με ένα πλάσμα που δεν τους κρίνει, που δεν έχει περίπλοκα ζητήματα όπως αυτά μιας ανθρώπινης σχέσης. Έχουμε πολλούς «γατομπαμπάδες»…
– Οι γάτες του δρόμου είναι διαφορετικές από τις οικόσιτες γάτες;
– Πάντοτε πίστευα ότι οι σπιτίσιες γάτες είναι λίγο πιο σνομπ με τους ξένους, επειδή έχουν αφοσιωμένους ανθρώπους στο σπίτι. Οι γάτες του δρόμου σας προσεγγίζουν με τον ίδιο τρόπο που μια γάτα σπιτιού θα πλησίαζε τον ιδιοκτήτη της: ίσως να κάθεστε σε ένα παγκάκι στην Κωνσταντινούπολη και μια γάτα ίσως να έρθει και να παίξει μαζί σας για λίγο. Αλλά μερικές γάτες είναι πιο «ανοιχτές», άλλες είναι ντροπαλές: είναι μοναχικές με αυτή την έννοια.
– Δεν ήσασταν ποτέ «ιδιοκτήτης» μιας γάτας – θα θέλατε στο μέλλον;]
– Θα ήθελα πολύ να περιβάλλομαι από όσες γάτες και ζώα μπορούσα, αλλά πρέπει πρώτα να δημιουργήσω αυτό το περιβάλλον για τον εαυτό μου. Προσπαθώ λοιπόν να το σκεφτώ με μια αντίθετη σειρά: πώς μπορώ να προσαρμόσω τη ζωή μου στη φύση λίγο καλύτερα, έτσι ώστε ίσως να έχω μια γάτα με μια ομάδα γειτόνων; Είναι δύσκολο, γιατί δεν μπορώ ποτέ να αναδημιουργήσω αυτή την πρωτότυπη εμπειρία που είχα με τις γάτες ως παιδί. Αλλά προσπαθώ.
– Πώς άλλαξε η πόλη τα τελευταία χρόνια;
Από την εποχή που φτιάξαμε την ταινία, τα κτίρια έχουν αλλάξει. Ένα σωρό πράγματα έχουν συμβεί [πολιτικά], πράγμα που είναι άλλος λόγος για τον οποίο είμαι τόσο ευγνώμων που το έκανα αυτό όταν το έκανα – πραγματικά δεν θα μπορούσα να το κάνω τώρα. Πιθανότατα δεν θα είχα την άδεια να φωτογραφίσω τίποτα…
Πηγή: The Guardian
