Τα χόρτα, τα ψάρια, ο Μίκης, ο Χατζιδάκις, οι 300.000 δραχμές και η Τζάγκουαρ.
Τον Αύγουστο του 1984 η Ολγα Μπακοµάρου πήρε συνέντευξη από τον Τόλη Βοσκόπουλο για το τεύχος Νο 1.000 του περιοδικού «Γυναίκα». Η δηµοσιογράφος συνάντησε τον τραγουδιστή –σούπερ σταρ τότε– στις καµπάνες του Αστέρα Βουλιαγµένης, όπου διέµενε αµέσως µετά τον χωρισµό του από τη Μαρινέλλα. Η συζήτηση Βοσκόπουλου – Μπακοµάρου κινήθηκε σε πολλά θέµατα, από την προσωπική ζωή του µέχρι τα οικονοµικά του και από τη γνώµη του για τον Μίκη Θεοδωράκη και τον ∆ιονύση Σαββόπουλο µέχρι τις σχέσεις του µε τη Στέλλα Στρατηγού και τη Ζωή Λάσκαρη. Ετσι γίνονταν οι συνεντεύξεις κάποτε. Ο καλλιτέχνης στεκόταν γυµνός, αφήνοντας εκτός τις comme il faut συµπεριφορές και ο δηµοσιογράφος τον βοµβάρδιζε µε ερωτήσεις όλο τόλµη, ξεπερνώντας τον σκόπελο της αδιακρισίας. Ευχαριστούµε την Ολγα Μπακοµάρου για την άδεια αναδηµοσίευσης ενός µέρους της συγκεκριµένης συνέντευξης (επιμέλεια: Αντώνης Μποσκοΐτης).
Είσαι η «θηλυκή Βουγιουκλάκη»;
Τι είναι δηλαδή η Βουγιουκλάκη κι είµαι εγώ η «θηλυκή Βουγιουκλάκη»; Γιατί δεν είναι ο «αρσενικός Βοσκόπουλος» η Βουγιουκλάκη;
Ετσι το θέτεις;
Μ’ αρέσει πιο καλά έτσι. Πάµε παρακάτω.
Σε αποκαλούν βεντέτα.
Να πάνε να πνιγούνε.
Γιατί καθαρίζεις χόρτα τόση ώρα;
Αυτό γίνεται µόλις ξυπνήσω κάθε πρωί. Λύνω πολλά προβλήµατα εγώ µε τα χόρτα. Κάνω κουβέντα µαζί τους. ∆εν βλέπεις πόσο ήρεµος είµαι;
Από τα χόρτα;
Ακριβώς. Κοίτα βλασταράκια. Αλλαξα πολύ τα τελευταία τρία χρόνια. Τρώω µόνο χόρτα που τα πλένω και τα καθαρίζω επί τρία τέταρτα της ώρας µόνος µου και ψάρια που τα καθαρίζω κι αυτά µόνος µου. Εξω από το σπίτι µου δεν αγγίζω τίποτε, ποτέ. Βρήκα το νόηµα της ζωής επιτέλους. Ψάρεµα, κολύµπι, κυνήγι, τα χορταράκια µου, τα πουλάκια µου, τα σκυλάκια µου. Είµαι αγρότης πια εγώ κι αυτή εδώ είναι η παράγκα µου.
Λίγο πρωτότυπος αγρότης και λίγο πρωτότυπη η παράγκα σου βέβαια. Οπως πρωτότυπο και το… αγροτικό µεροκάµατο των 300.000 δραχµών που φηµολογείται ότι παίρνεις τη βραδιά.
300.000 τη βραδιά; 300.000.000 παίρνω, γράψ’ το πάλι. Σε πειράζει; Εγώ τα παίρνω αυτά τα λεφτά γιατί µου τα δίνουνε, γιατί τα βγάζω. Βγάλ’ τα κι εσύ και πάρ’ τα, κυρία µου.
Θεωρούν προκλητικά λίγο τέτοια µεροκάµατα, αντιπαραβάλλοντάς τα µε το µεροκάµατο ενός επιστήµονα, ας πούµε, που τρώει τη ζωή του µες στα εργαστήρια για να ανακαλύψει το φάρµακο κατά του καρκίνου.
Ποιος του είπε αυτού του κύριου επιστήµονα –που δεν βρήκε ποτέ το φάρµακο του καρκίνου– ότι αυτό που προσφέρω εγώ στον κόσµο είναι µικρότερης σηµασίας; Να βοηθάς τον άλλο να διασκεδάζει, να ξεχνιέται από τα άγχη και τις στενοχώριες του… φάρµακο δεν είναι κι αυτό; Λοιπόν αν είναι πιο µάγκας από µένα και θέλει να πάρει πιο πολλά από µένα ο κύριος επιστήµονας να βρει το φάρµακο που κυνηγάει γρήγορα. Κι εγώ θα του δώσω τότε και τα δικά µου λεφτά, όχι µόνο των 300.000 ή των 300.000.000, αν θέλεις, αλλά κι όσα έχω αποκτήσει µέχρι σήµερα. Ως τότε ας µου κάνουν τη χάρη να µη µιλάει κανένας.
Εχεις λοιπόν πολλά λεφτά;
Να µην έχω; Τι έκανα τόσα χρόνια που σκοτώθηκα µες στη νύχτα; Ρεµάλια είµαστε; Γνώρισα την πείνα, την περιφρόνηση, την κοροϊδία, πέρασα άσχηµα, εντάξει, υπάρχουν πράγµατα που δεν θέλω να τα θυµάµαι. Θεέ µου, δεν θα µπορούσα να ξαναγυρίσω σ’ αυτά µε τίποτε.
Λένε ότι παρ’ όλα αυτά δεν έγινες σκληρός, παρέµεινες καλό παιδί, κατά βάθος ότι δίνεσαι σ’ αυτούς που αγαπάς και ιδιαίτερα στις γυναίκες που είναι η αδυναµία σου, ότι ξοδεύεις ασυλλόγιστα γι’ αυτές, ότι σου φάγανε πολλά κι ότι αν πας έτσι κινδυνεύεις να µείνεις στην ψάθα.
Οσα φάγανε, φάγανε, εντάξει, τι έγινε. Ωραία δεν πέρασα µαζί τους; Ωραία δεν ήτανε µαζί µου; Χαλάλι τους. Τι να γίνει που αν δεν είµαι ερωτευµένος δεν µπορώ να κάνω τίποτε. Ντροπή είναι, ρε παιδιά;
Θα χαρακτήριζες τον εαυτό σου ερωτικό τραγουδιστή;
Ακριβώς, αυτό το τραγούδι λέω γιατί µε εκφράζει, γιατί είµαι ευτυχισµένος όταν το τραγουδάω. Αλλωστε κι η σχέση µε το κοινό µου είναι ερωτική.
Θεωρούν το ερωτικό τραγούδι ήσσονος σηµασίας, το βάζουν σε δεύτερη µοίρα.
Μα όσοι κρατούσαν αυτήν τη θέση το γύρισαν τώρα στο ερωτικό τραγούδι. Κι όλοι οι µπουατικοί τραγουδιστές που ακούγανε λαϊκό κέντρο κι ανατριχιάζανε τραγουδάνε τώρα στα µπουζούκια κι οι περισσότεροι στα σκυλάδικα. Ενας ένας στη ζούλα, µουλωχτά, γιατί έχουνε πει κατά καιρούς πολλά.
Ποιους εννοείς;
Ενα σωρό. Ο Ψαριανός σε σκυλάδικο είναι τώρα. Ακόµη και η Μαρινέλλα που ’λεγε «εγώ δεν ξαναπάω στα µπουζούκια, είµαι µπουατική τραγουδίστρια» ξαναπήγε στα λαϊκά κέντρα. Ο Πουλόπουλος, που δεν εννοούσε µε τίποτε να πει ερωτικό τραγούδι, ξανάγινε ένα διάστηµα ξαφνικά µε το «Αγάπα µε». Χωρίς αυτό ήταν σβησµένος, είχε τελειώσει. Ο Νταλάρας µε την Αλεξίου δεν στήριξαν φέτος στο ερωτικό τραγούδι το πρόγραµµά τους στην Τέντα; Αλλά µε ποιο τραγούδι αντιπαραβάλλουν το ερωτικό και το λένε µικρότερης σηµασίας;
Με το ποιοτικό τραγούδι, το τραγούδι των µπουάτ παλιά, των έντεχνων λαϊκών συνθετών, που είχαν µελοποιήσει ποίηση, το τραγούδι που έφερνε κάποια µηνύµατα…
Ξέχασες τις κοµπανίες, τις τραγικές –εξαιρέσει µερικών– αυτές κοµπανίες που µας έχουν κατακλύσει µε τις φάλτσες φωνές τους, τη µηδέν τεχνική, τα µηδέν προσόντα, τα µηδέν όλα, που παριστάνουν τις φίρµες µε τα έτοιµα φαγητά, µαγειρεµένα. Και φτάσαµε στο σηµείο ένα τραγούδι να µην είναι τίποτε, να µην του δίνουµε σηµασία την ώρα που το λέει ο λαϊκούλης ο τραγουδιστάκος στο λαϊκό το κέντρο και το ίδιο τραγούδι να γίνεται ποιοτικό όταν το λέει η κοµπανία. Είναι η πρώτη φορά που µιλάω άσχηµα για ανθρώπους της οικογένειάς µου, γιατί εγώ την καλλιτεχνία όλη τη θεωρώ οικογένειά µου, αλλά απ’ τη στιγµή που βλέπω τα παιδιά µου να κάνουν λάθη, αισθάνοµαι την ανάγκη να τους δίνω και καµία στα µαλακά για να συνέλθουνε. Γιατί είµαι ο µπαµπάκας εγώ. Είµαι ο πατέρας ολονών.
Πατέρας µε ποια έννοια;
Πάρ’ το όπως θέλεις, δώσε εσύ την εξήγηση. Μη µε κάνεις να περιαυτολογώ. Οσο για την ποίηση που είπες, για µελοποίηση και τέτοια, εγώ δεν δέχοµαι να µελοποιούνται οι ποιητές. Ο ποιητής εκπλήρωσε την αποστολή του γράφοντας το ποίηµα κι απ’ τη στιγµή που αυτό έγινε βιβλίο, το πήραµε, το βάλαµε στη βιβλιοθήκη µας, το διαβάσαµε, τελείωσε. ∆εν ξέρω εγώ αν ο Καρυωτάκης, για παράδειγµα, θα ήθελε αυτήν τη στιγµή να τραγουδιέται.
Για τον Καρυωτάκη λίγο δύσκολο να ξέρουµε ασφαλώς, αλλά είµαστε σίγουροι ότι ο Ρίτσος, ο Ελύτης και πολλοί άλλοι το θέλουνε πολύ.
Είµαι σίγουρος ότι κι αυτοί έχουν µετανιώσει που τους µελοποίησαν. Εχω ακούσει εγώ τον Ελύτη να λέει στην τηλεόραση ότι ντρέπεται για ορισµένα ποιήµατά του που γίνανε ξαφνικά τραγούδια.
Εξαρτάται από ποιους γίνανε τραγούδια. ∆εν θα µιλούσε, ας πούµε, για τον Θεοδωράκη.
Κι όµως γι’ αυτόν µιλούσε!
Απίστευτο µου φαίνεται.
Το άκουσα. ∆εν είµαι φαιδρός.
Ποια είναι η άποψή σου για τον Θεοδωράκη;
Αν εξακολουθήσει να κάνει τις βλακείες που κάνει τελευταία, του συνιστώ ν’ ασχοληθεί µόνο µε την πολιτική.
Γίνε πιο σαφής.
Εννοώ κάτι δίσκους, κάτι µουσικές, που άκουσα αυτό τον καιρό και ντράπηκα πολύ διαβάζοντας το όνοµα «Θεοδωράκης» από κάτω. Κι είπα «Θεέ µου».
Ανεξάρτητα απ’ αυτούς τους δίσκους, πού θα τοποθετούσες τον Θεοδωράκη;
Για να µιλάω πικραµένα, θα πει ότι σε κάποια στιγµή ήταν σπουδαία περίπτωση για µένα, κάπου τον έχω θαυµάσει.
Συµφωνείς ότι αυτός και ο Χατζιδάκις είναι οι ογκόλιθοι της µουσικής µας;
Τους παραδέχοµαι και τους δύο, αλλά πάνω απ’ αυτούς εγώ βάζω τον Ξαρχάκο.
Για τον Μούτση τι θα έλεγες;
Σπουδαίος.
Για τον Μαρκόπουλο;
Πάµε παρακάτω.
Για τον Σαββόπουλο;
Αυτός κι αν είναι σπουδαίος. Είναι παρεξηγηµένος, όπως κάποτε οι Beatles. Θα ήθελα πολύ να είµαι σαν το Σαββόπουλο. Παναγία µου!
Ποιοι είστε οι ερωτικοί τραγουδιστές σήµερα;
Τρεις είµαστε, ο Πάριος, η Μαρινέλλα κι εγώ.
Είναι κι οι τραγουδιστές που εκτιµάς αυτοί;
Πολλούς εκτιµάω. Αλλά αυτοί οι δύο, µαζί µε τον Νταλάρα σαν φωνή, είναι η οµάδα µου. Ο Νταλάρας είναι ο τραγουδιστάρας κι όσο για την τεχνική, αυτός κι αν έχει τεχνική. Παναγιά βοήθα! Μη µε ρωτήσεις για άλλους, δεν πρόκειται να σου πω.
Η Αλεξίου σ’ αρέσει;
Πάρα πολύ.
Η Γαλάνη;
Πάρα πολύ.
Ο Μητσιάς;
Πήγαινε παρακάτω.
Ο Πουλόπουλος;
Πιο κάτω τώρα.
Η Φαραντούρη;
Μ’ αρέσει πολύ.
Η Μοσχολιού;
Κοίτα, αν θέλεις να µε ψωνίσεις έτσι εµένα, µε λίγα λόγια: µ’ αρέσουν εµένα οι τραγουδιστές που η φωνή τους δεν βγαίνει απ’ το λαρύγγι αλλά από την ψυχή τους. Ψάξε εσύ τώρα να τους βρεις.
Για τον Καζαντζίδη και τον Μπιθικώτση τι θα µου έλεγες;
Ασ’ τους αυτούς, είναι οι θρύλοι.
Σου αρέσουν;
Οχι πάντα. Σε µερικά µ’ έχουν συγκλονίσει, σ’ άλλα µ’ έχουν απογοητεύσει.
Λένε ότι µονίµως έχεις γύρω σου µια αυλή ανθρώπων που σε κολακεύουν και σ’ εκµεταλλεύονται φυσικά.
Να πάνε να πνιγούνε αυτοί που το λένε. ∆εν περιµένω να µε κολακέψει ούτε να µε χαϊδέψει κανένας. Ξέρω πολύ καλά τι µου γίνεται.
Τι σκέφτεσαι για την Αλλαγή;
Ποια Αλλαγή µου λες τώρα, σε υπουργό ήρθες να πάρεις συνέντευξη; Κάνε µου τη χάρη. Πάµε παρακάτω. ∆εν πρόκειται να σου πω λέξη.
Τι καινούργιο περιµένεις από δω και πέρα;
Ο,τι ήθελε προκύψει. Στην πραγµατικότητα δεν περιµένω τίποτε, δεν ψάχνω πια για τίποτε.
Η Τζάγκουαρ απέξω δική σου είναι;
Αµέ! Γιατί να µην έχω Τζάγκουαρ;
