Πέντε χρόνια πέρασαν από την εποχή που ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας με μπλε φακέλους υποσχέσεων για αλλαγές και βελτίωση σε όλα, με διαβατήριο το ότι οι διαχρονικοί ιδιοκτήτες του κράτους είναι άριστοι γνώστες της εξουσίας και όλα θα καλυτέρευαν. Πρώτα μέτρα ήταν η θωράκιση της εξουσίας τους και των βαθύπλουτων υποστηρικτών τους, η ελάφρυνσή τους από όποια «βάρη» εισέφεραν στο κοινωνικό σύνολο και η δημιουργία ευκαιριών προκειμένου να αποκτήσουν μεγαλύτερα κομμάτια από τη διάθεση δημόσιων κονδυλίων. Για όσους δεν το είχαν καταλάβει, ήταν ακριβώς η αποτυχημένη –για το κοινωνικό σύνολο που πτώχευσε– συνταγή των μνημονίων.
Τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης, της κοινωνικής φτωχοποίησης και της αξιακής κατάπτωσης διεθνείς αναλυτές μιλούσαν για μια επιχείρηση διάσωσης του κεφαλαίου και όχι της κοινωνίας, οι δε μαρξιστές επέμεναν ότι προκαλείται συντεταγμένα η καταστροφή των παραγωγικών δομών και του έμψυχου δυναμικού προκειμένου να αναδιαταχθεί το μέτωπο των κοινωνικών δυνάμεων προς όφελος του μεγάλου κεφαλαίου. Χαρακτήριζαν δε την κατάσταση «ταξικό πόλεμο», διότι η δίοδος για την επιβίωση του καπιταλισμού είναι ο μονόδρομος της καταστροφής. Θεωρίες, επέμειναν πολλοί.
Μέσα στον ορυμαγδό των καταιγιστικών εξελίξεων στην καθημερινότητά μας έχουμε απολέσει την ευκαιρία να σταματήσουμε για λίγο τον χρόνο και να σκεφτούμε αποστασιοποιημένα, να δούμε το γενικό πλάνο. Οι περισσότεροι διανοούμενοι άλλωστε βρίσκονται στην ίδια με μας θέση να πασχίζουν να επιβιώσουν στο τσουνάμι των αλλαγών. Το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» όμως φρέναρε και επανέφερε δόξῃ και τιμῇ πρωτοσέλιδα τον μπαρμπα-Κάρολο για να «εξανθρωπίσει» τον καπιταλισμό. Μόνο που και οι ίδιες οι τρέχουσες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες τον έχουν καταστήσει δραματικά επίκαιρο. Πώς οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, πώς οι κολοσσοί του τεχνολογικού επιχειρείν έχουν οικονομικά μεγέθη μεγαλύτερα κι από αυτά αναπτυγμένων κρατών, πώς οι βαθύπλουτοι παίζουν με περιουσίες τρισεκατομμυρίων και πληθυσμοί ολόκληροι οδηγούνται βίαια στη φτωχοποίηση.
Είναι ο νόμος της ζούγκλας. Ο ισχυρός τα παίρνει όλα επειδή τα θέλει όλα. Αδηφάγος και βουλιμικός, καταβροχθίζει το σύμπαν και δεν αφήνει τίποτα να επιβιώσει και να αναπαραχθεί. Αυτή είναι η εξέλιξη τώρα στη σχέση ανθρώπου – φύσης, εργαζόμενου – εργοδότη. Το βλέπουμε στα market pass και στα υπόλοιπα επιδόματα που κόβονται αντί της φορολόγησης των υπερκερδών, το παρατηρούμε στην κρίση που έγινε ευκαιρία σε «Ιανό», πανδημία και «Ντάνιελ», στην ενέργεια για την εκτόξευση υπερκερδών. Το βλέπουμε στο πώς οι «άριστοι» αξιολογούν τις υποδομές και τον φυσικό πλούτο της χώρας: από ρεκόρ σε ρεκόρ οι καταστροφές και τα πρωτοφανή συμβάντα όπως το έγκλημα στα Τέμπη. Η απάντησή τους είναι αφενός η «αποκατάσταση» με μόνη στόχευση την ανάθεση εκατομμυρίων κονδυλίων σε «ημετέρους», αφετέρου οι ψεύτικες υποσχέσεις για να γίνουν έργα βιτρίνας.
Το κοινωνικό σύνολο έχει τη χαμηλότερη θέση στο αξιακό τους σύμπαν που έλκεται από τη βαρβαρότητα. Το αποδεικνύει μια κυνική παρουσία ενός χαρακτηριστικού εκπροσώπου της φυλής των «αρίστων» που διακινήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ο λόγος του ήταν αποκαλυπτικός. «Είναι αναγκαίο να δούμε την ανεργία να αυξάνεται. Πρέπει να αυξηθεί κατά 40-50% κατά την άποψή μου. Χρειάζεται να δούμε πόνο στην οικονομία. Πρέπει να υπενθυμίσουμε στους ανθρώπους ότι εργάζονται για τον εργοδότη, όχι αντίστροφα» σάλπισε στο πολεμικό του προσκλητήριο ο Τιμ Γκάρνερ, ιδρυτής και ceo του Gurner Group στη διαχείριση ακινήτων. Σάλπισε έφοδο κατά των εργατικών κατακτήσεων, ακριβώς όπως νομοθετεί ο Άδωνης Γεωργιάδης, λέγοντας: «Συνέβη μια συστηματική αλλαγή βάσει της οποίας οι εργαζόμενοι νιώθουν ότι ο εργοδότης είναι πολύ τυχερός που τους έχει, ενώ έπρεπε να συμβαίνει με το αντίστροφο… Πρέπει να τη σκοτώσουμε αυτή την προσέγγιση και αυτό θα γίνει προκαλώντας πόνο στην οικονομία». Συνεχίζοντας αναφέρθηκε στην αλαζονεία που επικρατεί στην αγορά εργασίας, προφανώς διότι όσοι έχουν προσόντα επιδιώκουν καλύτερες αμοιβές κι όχι συνθήκες δουλεμπορίου, όπως ο ίδιος επιθυμεί επιστρέφοντας στα συστατικά θεμέλια του καπιταλισμού.
Όσοι έχουν αντίρρηση θα κινηθούν με συλλογικές διαδικασίες, όπου εκεί βρίσκεται η δύναμή τους, να διεκδικήσουν βελτίωση της θέσης τους. Το έπραξαν επιτυχώς οι εργαζόμενοι στην Cosco και οι διανομείς, το προσπάθησαν οι εργαζόμενοι στη Χαλυβουργία και στη Μαλαματίνα. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη συστηματικά νομοθετεί την ποινικοποίηση της απεργίας και της αλληλεγγύης εξυπηρετώντας τους «υπέρτατους» φίλους της. Στις ΗΠΑ, όμως, στη Μέκκα του καπιταλισμού, πληθαίνουν οι διάσπαρτες εργατικές κινητοποιήσεις και απεργίες, με τελευταίες την καθολική απεργία στο Χόλιγουντ και την προ ημερών σε μερικά από τα εργοστάσια της αυτοκινητοβιομηχανίας Ford, GM και Stellantis, ζητώντας καλύτερα συμβόλαια τη στιγμή που οι κολοσσοί ανακοινώνουν ρεκόρ κερδών. Άραγε στην καρδιά της βαριάς βιομηχανικής παραγωγής θα καταφύγουν στο φαιδρό επιχείρημα ότι διώχνουν τους επενδυτές;
