Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης ζήτησαν τη Δευτέρα από την κυβέρνηση της Ιταλίας να αναθεωρήσει το προσχέδιο του προϋπολογισμού της για το 2019 εντός της προθεσμίας που της έχει δοθεί — την επόμενη εβδομάδα — ώστε να συμμορφώνεται προς τους κανόνες της ΕΕ, όμως η Ρώμη συνέχισε να τηρεί αδιάλλακτη στάση, τονίζοντας ότι η πρόβλεψή της για το έλλειμμα, το μήλο της έριδας, δεν θα μεταβληθεί.
Η κυβέρνηση της Ιταλίας επέλεξε να πάρει τον δρόμο μιας σύγκρουσης χωρίς προηγούμενο με την ΕΕ τον περασμένο μήνα, όταν παρουσίασε το προσχέδιο του προϋπολογισμού της, στο οποίο προβλέπει αύξηση του διαρθρωτικού ελλείμματος κατά 0,8% του ΑΕΠ την επόμενη χρονιά αντί μιας μείωσης 0,6% όπως ορίζει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ).
Το προσχέδιο απορρίφθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης φάνηκε ότι η Ρώμη είναι απομονωμένη όσον αφορά το ζήτημα, με τους υπουργούς να εκφράζουν ανησυχίες για το ότι ο υψηλότερος δανεισμός της Ιταλίας και οι σχεδιασμοί της για τις δημόσιες δαπάνες απειλούν τη βαθύτερη ολοκλήρωση της ευρωζώνης — αν όχι την ίδια τη νομισματική ένωση.
«Συμφωνούμε με τη γνώμη της Επιτροπής», τόνισαν οι υπουργοί στην ανακοίνωσή τους που δημοσιοποιήθηκε μετά τη συζήτησή τους για τον κρατικό προϋπολογισμό της Ιταλίας.
«Υπενθυμίζουμε τη σημασία των υγιών δημόσιων οικονομικών (…) ως προϋπόθεση για μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και μια ομαλή λειτουργία της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης», συνεχίζει η ανακοίνωση.
«Αναμένουμε από την Ιταλία και την Επιτροπή να ξεκινήσουν ανοιχτό και εποικοδομητικό διάλογο και από την Ιταλία να συνεργαστεί στενά με την Επιτροπή στην προετοιμασία ενός αναθεωρημένου δημοσιονομικού σχεδίου το οποίο θα είναι σύμφωνο με το ΣΣΑ», συμπληρώνεται στο κείμενο.
Η Ρώμη έχει προθεσμία ως τη 13η Νοεμβρίου να υποβάλλει αναθεωρημένο προσχέδιο προϋπολογισμού στην Κομισιόν. Όμως οι ηγέτες της κυβέρνησης συμμαχίας απέκλεισαν επανειλημμένα οποιαδήποτε ουσιαστική μεταβολή στον ιταλικό κρατικό προϋπολογισμό, καθώς επιμένουν ότι ο υψηλότερος δανεισμός της χώρας από τις αγορές είναι απαραίτητος για να τονωθεί η οικονομική ανάπτυξη.
Ο υπουργός Οικονομίας της Ιταλίας Τζοβάνι Τρία επανέλαβε ότι τα βασικά μεγέθη του προϋπολογισμού δεν θα αλλάξουν, ενώ τόνισε πως η Ρώμη αναμένει το ιταλικό δημόσιο χρέος (131% του ΑΕΠ) να μειωθεί χάρη στην ανάπτυξη, άρα τα αυξημένα έσοδα που θα προκύψουν.
Ιταλός κυβερνητικός αξιωματούχος διαβεβαίωσε ότι η Ρώμη εργάζεται για την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης — κυρίως για να χαλαρώσει η πίεση των αγορών στα ιταλικά ομόλογα — αλλά δεν διευκρίνισε πώς θα γεφυρωθούν οι αποκλίσεις.
Η Επιτροπή θα δημοσιοποιήσει τη γνώμη της για τις τροποποιήσεις όλων των προϋπολογισμών των κρατών-μελών της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας, την 21η Νοεμβρίου. Εάν η Ρώμη δεν αναθεωρήσει τα στοιχεία του προϋπολογισμού της ώστε να συμμορφώνονται προς τους κανόνες του ΣΣΑ, η Κομισιόν είναι πιθανό να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει των κανόνων για τα δημοσιονομικά, που ενδέχεται να οδηγήσει στην επιβολή προστίμων και στο πάγωμα των κεφαλαίων από τα ταμεία της ΕΕ που προορίζονται για την Ιταλία.
Οι υπουργοί Οικονομικών τόνισαν προσερχόμενοι στο συμβούλιο ότι το προσχέδιο του προϋπολογισμού της Ιταλίας — της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης — πλήττει το ενιαίο νόμισμα και τα σχέδια για βαθύτερη ολοκλήρωση.
«Αυτό που διακυβεύεται είναι το ενιαίο νόμισμά μας», προειδοποίησε ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Μπρουνό Λεμέρ.
Για να προετοιμαστούν για τη δυνητική επόμενη οικονομική κρίση, τα κράτη μέλη της ευρωζώνης θέλουν να υπάρξει περαιτέρω ολοκλήρωση των οικονομιών τους, εξετάζουν το ενδεχόμενο να δημιουργήσουν έναν κοινό μηχανισμό εγγύησης των καταθέσεων, έναν κοινό προϋπολογισμό της ευρωζώνης, να θεσπίσουν κοινούς κανόνες για τις αναδιαρθρώσεις χρεών και να ενισχύσουν το ταμείο που είναι αρμόδιο για τη λύση τραπεζών.
Θέλουν ακόμη να ενισχύσουν τις εξουσίες του νέου Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, ώστε να μπορεί να παρακολουθεί πιο στενά τις οικονομίες των κρατών-μελών, και να δημιουργηθούν νέα εργαλεία δανεισμού που θα μπορούν να αξιοποιηθούν πολύ πριν μια χώρα απολέσει την πρόσβασή της στις αγορές.
Όμως «η συμπεριφορά της Ιταλίας θέτει τα σχέδιά μας σε κίνδυνο», προειδοποίησε ο σλοβάκος υπουργός Οικονομικών Πέτερ Κάζιμιρ. Ο ίδιος, νωρίτερα, είχε τονίσει σε ανάρτησή του στο Twitter πως αν οποιαδήποτε χώρα μέλος της ευρωζώνης «λέει ότι οι κανόνες δεν την ενδιαφέρουν, πρέπει να υπάρχουν συνέπειες. Είναι απλό».
Ο Ματέο Σαλβίνι, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Ιταλίας και επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος της Λέγκας, προέτρεψε τους υποστηρικτές του να διαδηλώσουν την 8η Δεκεμβρίου στη Ρώμη για να πουν «ειρηνικά» στους «κυρίους αυτούς στις Βρυξέλλες: αφήστε μας να δουλέψουμε, να ζήσουμε και να αναπνεύσουμε».
Η κατάσταση της οικονομίας της Ιταλίας χαρακτηρίζεται ανησυχητική, με το ποσοστό της ανεργίας στο 10,1%, πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (8,1%) και την οικονομική δραστηριότητα να τελματώνεται το τρίτο τρίμηνο, κάτι που είχε να συμβεί εδώ και τρία χρόνια.
Η ιταλική κυβέρνηση βασίζει τον προϋπολογισμό της σε μια αισιόδοξη πρόβλεψη για την ανάπτυξη το 2019, 1,5%, έναντι 1,1% που προβλέπει η Κομισιόν, η οποία θα παρουσιάσει νεότερες εκτιμήσεις μεθαύριο Πέμπτη. Αν η ανάπτυξη είναι χαμηλότερη της προσδοκώμενης, το χρέος της Ιταλίας θα γίνει ακόμη πιο βαρύ.
Το «σπρεντ», η διαφορά του επιπέδου των επιτοκίων των ιταλικών κρατικών ομολόγων από εκείνο των γερμανικών δεκαετών ομολόγων αναφοράς, κυμαίνεται γύρω στις 300 μονάδες βάσης, έναντι των 130 που καταγράφονταν κατά μέσον τους τέσσερις πρώτους μήνες της χρονιάς, πάντως ο κίνδυνος απώλειας της πρόσβασης της Ιταλίας στις αγορές μοιάζει μάλλον απομακρυσμένος.