“Είμαι εδώ”! Με αυτά τα λόγια, η 50χρονη Δανή Επίτροπος Μαργκρέτε Βεστάγκερ σε συνέντευξή της στην εφημερίδα «Politiken» της πατρίδας της επιβεβαίωσε κάτι που οι Βρυξέλλες συζητούσαν εδώ και μήνες: θα είναι υποψήφια για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φιλελευθέρων (ALDE) για τις ευρωεκλογές του Μαΐου.
Η «κυρία των φόρων», όπως την αποκαλεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, η Επίτροπος Ανταγωνισμού έχει γίνει μία από τις πιο εξέχουσες προσωπικότητες των ευρωπαϊκών θεσμών.
Κόρη λουθηρανών, υπουργός Παιδείας στα 30 της, πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Δανίας, η Βεστάγκερ αναδείχτηκε, στα μέσα Φεβρουαρίου, από τον οργανισμό BCW σε συνεργασία με την EurActiv, ως η πιο δημοφιλής Επίτροπος.
“Δεν θα αργήσουμε πολύ να δούμε τη ‘Βασίλισσα Μαργκρέτε’ — ένα από τα παρατσούκλια της– να γίνεται η πρώτη γυναίκα στην Ευρώπη”, γράφει η Politiken. Στα θεσμικά όργανα της ΕΕ δεν υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι στους οποίους φαίνεται να ταιριάζει αυτό το επίθετο.
Οι Φιλελεύθεροι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελούν όμως την τέταρτη κοινοβουλευτική ομάδα και δεν φαίνεται να είναι σε θέση να πάρουν κάτι καλύτερο από την τρίτη θέση στις εκλογές του Μαΐου. Ωστόσο, στο Συμβούλιο, στο οποίο μετέχουν τα κράτη μέλη, θα διεξαχθεί πραγματική μάχη. Οι Φιλελεύθεροι έχουν κάποια επιρροή διαθέτοντας οκτώ αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων.
Σε περίπτωση που o Μάνφρεντ Βέμπερ, ο κορυφαίος υποψήφιος των συντηρητικών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μετά τις ευρωεκλογές δεν θα έχει την πλειοψηφία για να εκλεγεί πρόεδρος της Επιτροπής, η Φιλελεύθερη Μαργκρέτε είναι ένα από τα φαβορί για τη θέση του επικεφαλής της ισχυρότερης αρχής στην Ευρώπη.
Παρόλα αυτά, η Δανή Επίτροπος, αν και μιλάει γαλλικά και έχει εξοχικό στη νότια Γαλλία, προέρχεται από μια χώρα μη-μέλος της ζώνης του ευρώ. Το “χειρότερο” για αυτήν; Είχε απορρίψει νωρίτερα αυτόν τον χρόνο τη συγχώνευση μεταξύ της Alstom και Siemens, προκαλώντας την οργή του Παρισιού και του Βερολίνου.
Η Επίτροπος προχώρησε στην κίνηση αυτή καθώς φοβόταν αρνητικές επιπτώσεις στον ανταγωνισμό στην αγορά των τρένων υψηλής ταχύτητας. Τώρα, οι υπουργοί Οικονομικών και των δύο χωρών ζητούν μια αλλαγή στο δίκαιο ανταγωνισμού της ΕΕ, προκειμένου να καταστούν δυνατές τέτοιες συγχωνεύσεις στο μέλλον. Ερωτηθείσα, η Βεστάγκερ τόνισε ότι «αποφασίσαμε να επιμείνουμε στον υγιή ανταγωνισμό».
Σαν να μην έφτανε αυτό, προκάλεσε και την οργή του αμερικανού προέδρου Τραμπ, καθώς ήταν αυτή που προκάλεσε την επιβολή προστίμου-μαμούθ, ύψους 8,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Google.
Η Μαργκρέτε δεν δίστασε άλλωστε να τα βάλει –εκτός από την Google– με εταιρείες όπως η Facebook, η Apple και η Amazon και έτσι απέκτησε τη φήμη του θεματοφύλακα των ευρωπαϊκών συμφερόντων.
Η Apple, η Google, η Starbucks, η Disney, η General Electrics, η Amazon, η Facebook, η ρωσική Gazprom είναι μερικές από τις εταιρείες-κολοσσούς που τρέμουν στο άκουσμα του ονόματός της και για τη Silicon Valley αποτελεί έναν πραγματικό εφιάλτη.
«Δεν έχει ίχνος συναισθηματισμού» έγραψαν για εκείνη οι New York Times, ενώ η Guardian επισημαίνει ότι είναι η πολιτικός που ενέπνευσε το «Borgen: Συνωμοσίες εξουσίας», τη δημοφιλή σειρά, πρωταγωνίστρια της οποίας είναι μία ευφυής και δυναμική πρωθυπουργός, που μπορεί και συνδυάζει την καριέρα με την οικογένεια.
Υπάρχουν βέβαια μεταξύ τους κάποιες μικρές διαφορές: στο Borgen, η Μπιργκίτε Νάιμποργκ –την οποία υποδύεται η Σίντσε Μπάμπετ Κνούτσεν– γίνεται η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Δανίας, ενώ στην πραγματική ζωή τον τίτλο αυτόν απέκτησε η Χέλε Τόρνινγκ Σμιτ, με την οποία σχημάτισε συμμαχία το κόμμα της Βεστάγκερ (οι διαπραγματεύσεις για να αποφασιστεί ο ρόλος της Βεστάγκερ στην κυβέρνηση συνασπισμού διήρκεσαν τρεις εβδομάδες προτού οι δύο γυναίκες καταλήξουν σε συμφωνία τρώγοντας πίτσα στο σπίτι της Τόρνινγκ Σμιτ).
Η Δανή Επίτροπος Ανταγωνισμού, η οποία ανέλαβε τα καθήκοντά της το 2014, χαρακτηρίζεται πολύ απλή από τους συναδέλφους της που λένε ότι είναι ευχάριστο να συνεργάζεται κάποιος μαζί της, ότι είναι ένας άνθρωπος που σου εμπνέει οικειότητα και ότι είναι ιδιαίτερα αγαπητή στο Κολέγιο των Επιτρόπων.
Τόσο απλή μάλιστα ώστε η αγάπη της για το πλέξιμο και το μαγείρεμα να απασχολούν συχνά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στη Δανία.
Η Βεστάγκερ είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση της εμπορικής δραστηριότητας στην ΕΕ και μαζί με την ομάδα της των 900 ερευνητών, “πειραματίζονται” για το πώς θα μπορούσε να είναι μια νέα τάξη πραγμάτων ή τουλάχιστον μια πιο ελεύθερη και πιο δίκαιη παγκοσμιοποιημένη αγορά.
Η ομάδα της είναι μοιρασμένη σε τρεις τομείς: έλεγχος των συγχωνεύσεων, κρατική βοήθεια και αντιτράστ, ενώ υπάρχουν και εξειδικευμένοι συνεργάτες της στον τομέα των αυτοκινήτων, στις φαρμακευτικές, στην προηγμένη τεχνολογία, τα τρόφιμα κ.λπ.
Το 1994 η Βεστάγκερ παντρεύτηκε τον Τόμας Γιένσεν, έναν καθηγητή Φιλοσοφίας και Μαθηματικών με τον οποίο απέκτησαν τρεις κόρες 14, 18 και 21 ετών σήμερα. Η Βεστάγκερ ακολούθησε τον δρόμο του πατέρα της, ο οποίος είχε εκλεγεί βουλευτής με το SLP (Σοσιαλφιλελεύθεροι), ένα κόμμα που χρονολογείται από το 1905, αλλά σήμερα η εκλογική δύναμή του είναι μικρή.
Η ίδια έγινε στα 21 της χρόνια μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του κόμματος, καθώς και της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων. Αργότερα ανέλαβε τα ηνία του και έγινε η νεότερη αρχηγός κόμματος στην ιστορία της Δανίας. Το 1998, στα 30 της χρόνια, διορίστηκε υπουργός Παιδείας και Εκκλησιαστικών Υποθέσεων και την περίοδο 2011-2014 υπήρξε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης συνασπισμού της Χέλε Τόρνινγκ Σμιτ και διαχειρίστηκε τα χαρτοφυλάκια της Οικονομίας και των Εσωτερικών.
Μάλιστα ως υπουργός δεν δίστασε να “ψαλιδίσει διάφορα επιδόματα” προκειμένου να αποφύγει η Δανία την ύφεση το 2012.
“Βρίσκομαι εδώ στις Βρυξέλλες με μια από τις κόρες μου. Η μεγαλύτερη έχει φύγει πλέον από το πατρικό σπίτι και ο σύζυγός μου έχει μείνει στη Δανία με τη μικρότερη κόρη μας. Δεν είναι ιδανική κατάσταση. Αλλά όταν ζεις έτσι συνειδητοποιείς ότι υπάρχουν πάρα πολλές οικογένειες που δεν κάθονται κάθε βράδυ γύρω από το τραπέζι. Προφανώς και θα θέλαμε να είμαστε μαζί”.
Η ίδια όμως η Βεστάγκερ μεγάλωσε σε μια οικογένεια που δειπνούσαν όλοι μαζί. Μετά την κυριακάτικη λειτουργία που τελούσαν οι γονείς της, πλήθος εκκλησιαζόμενων κατέληγε στο σπίτι της οικογένειάς της. “Οι γονείς μου δεν εργάζονταν σε ώρες γραφείου και δεν έκαναν διακοπές επομένως αν κάποιος είχε ένα πρόβλημα μπορούσε πάντα να έρθει στο σπίτι. Τους παρακολουθούσα και έλεγα από μέσα μου ‘ΟΚ, αυτό πρέπει προφανώς να κάνουμε όλοι’…”.
Παρότι είναι Λουθηρανή σαν τους γονείς της, χαρακτηρίζει τη σχέση της με την Εκκλησία “προβληματική”. “Αν είχα ένα μότο αυτό θα ήταν: ”Να πιστεύετε στον Θεό, να φοβάστε την Εκκλησία”. Η ιστορία μάς έχει διδάξει το παιχνίδι εξουσίας σε κάθε οργανωμένη θρησκεία. Και έπειτα οι άνθρωποι είναι εκείνοι που σε υποχρεώνουν να κάνεις πράγματα με τα οποία διαφωνείς και θέτουν τους κανόνες. Αλλά για εμένα είναι σημαντικό να πιστεύουμε ότι δεν είμαστε μόνοι μας — το ανθρώπινο ζώο είναι πολύ τρομακτικό αν μείνει μόνο του. Και μου αρέσει που η πίστη σού δίνει κάτι για το οποίο να μάχεσαι, γιατί θεωρώ ότι αν έχουμε κάτι για να παλεύουμε, μάς βγαίνει ο καλύτερος εαυτός μας».
Στις συναντήσεις της με τους επικεφαλής εταιριών, η Βεστάγκερ είναι πολύ συχνά η μόνη γυναίκα στο δωμάτιο παρότι θεωρεί ότι αυτό το αντιλαμβάνονται περισσότερο οι άνδρες και όχι εκείνη. «Αν υπάρχουν μόνο δύο γυναίκες στην ομάδα, δεν αλλάζει κάτι, αλλά αν αλλάξεις την εικόνα μιας ομάδας, αλλάζεις και τη δυναμική της. Δεν πιστεύω στα στερεότυπα περί ανδρών και γυναικών, αλλά έχω δει πολλές φορές ότι όσο πιο ανομοιογενής είναι μια ομάδα, τόσο καλύτερες είναι οι αποφάσεις που λαμβάνει». Αυτό προφανώς το έμαθε από τη μητέρα της, η οποία είχε ανεπιτυχώς θέσει μερικές φορές υποψηφιότητα για βουλευτής της περιοχής τους.
Όπως λέει η ίδια ήταν αρκετά ντροπαλή ως έφηβη και έτσι η πρώτη φορά που μίλησε ενώπιον πλήθους δεν ήταν εύκολη. Η Βεστάγκερ δεν διαθέτει προσωπικό λογαριασμό στο Facebook, μόνο την επίσημη σελίδα της με την ιδιότητα του Επιτρόπου. Αποφάσισε να μην το κάνει, γιατί θεωρεί ότι οι γονείς δεν πρέπει να είναι φίλοι στο Facebook με τα παιδιά τους. «Ως Δανή δεν θεωρώ ότι πρέπει να παρακολουθείς στενά τι κάνουν τα παιδιά σου στο Facebook γιατί πιθανόν να θέλουν λίγο ελεύθερο χώρο χωρίς τη μαμά να χώνει τη μύτη της», εξηγεί.
Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, The Guardian, Le Point, TAZ, Politiken
