Το_x000D_
1962 ο Μιχάλης Κακογιάννης είναι ήδη διεθνώς διάσημος δημιουργός.
Το 1954 σε ηλικία 32 ετών κάνει την πρώτη του ταινία, το «Κυριακάτικο ξύπνημα», μια διαφορετική ρομαντική κομεντί που βρίσκεται μακριά από τις χοντροκομμένες φάρσες της εποχής, με πρωταγωνιστές τους Ελλη Λαμπέτη και Δημήτρη Χορν, η οποία παίχτηκε στο φεστιβάλ των Καννών. Εναν χρόνο αργότερα η «Στέλλα» θριαμβεύει: είναι υποψήφια για τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες και κερδίζει τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας μαζί με τον «Λόγο» του Ντράγερ και άλλες τρεις ταινίες! Το 1956 υπογράφει το «Κορίτσι με τα μαύρα», που επαναλαμβάνει την επιτυχία της «Στέλλας» (υποψηφιότητα Χρυσού Φοίνικα και νίκη στις Χρυσές Σφαίρες), ενώ τα «Τελευταίο ψέμα» (1958) και «Eroica» συνεχίζουν τη διεθνή καριέρα σε Κάννες, Βερολίνο, BAFTA για τον Κύπριο δημιουργό. Ωσπου το 1962 φτάνει η στιγμή για να αναμετρηθεί με το αρχαίο κείμενο.
Η «Ηλέκτρα», μια εμβληματική ταινία για τον ελληνικό κινηματογράφο, γυρίζεται από την εταιρεία Φίνος Φιλμ, σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και σκηνικά του Σπύρου Βασιλείου. Τους βασικούς ρόλους κρατούν οι Ειρήνη Παππά (Ηλέκτρα), Γιάννης Φέρτης (Ορέστης), Αλέκα Κατσέλη (Κλυταιμνήστρα), Μάνος Κατράκης, (διδάσκαλος), Νότης Περγιάλης (χωρικός – σύζυγος της Ηλέκτρας), Τάκης Εμμανουήλ (Πυλάδης), Θεανώ Ιωαννίδου (κορυφαία του χορού), Θεόδωρος Δημήτριεφ (Αγαμέμνων) και Φοίβος Ραζής (Αίγισθος).
Ο Κακογιάννης αναφέρει πως δεν παίζουν μόνο οι ηθοποιοί εδώ, «αλλά και ο ίδιος ο τόπος, οι ελιές, οι βράχοι και το ξερό χώμα. Τα στοιχεία της γης μας, δηλαδή, από τα παλιά χρόνια μέχρι και σήμερα». Η γέφυρα που ρίχνει ο σκηνοθέτης μεταξύ του αρχαίου και του νέου κόσμου χαρακτηρίζεται από μοναδική λιτότητα και πρωτόγνωρη ευλάβεια, καταφέρνοντας συνάμα να μείνει πιστός στους στίχους του Ευριπίδη («είμαι 100% ευριπίδειος» είχε πει) και να γνωρίσει καθολική διεθνή αναγνώριση. Για πρώτη φορά ταινία του Κακογιάννη φτάνει μέχρι τα Οσκαρ (έχασε το ξενόγλωσσο βραβείο από το γαλλικό «Κυριακές στην πόλη Αβραί» του Σερζ Μπουργκινιόν), ενώ βραβεύεται στα Φεστιβάλ Καννών –το κοινό χειροκροτούσε επί δέκα λεπτά μετά το τέλος της προβολής της ταινίας στην επίσημη πρεμιέρα και για τον Κακογιάννη επινοήθηκε το βραβείο καλύτερης διασκευής σε εκείνο το φεστιβάλ–, Βερολίνου και Θεσσαλονίκης ανάμεσα σε άλλα.
Ο Κακογιάννης τονίζει πως ο βασικός αφηγηματικός άξονάς του ήταν να «αναδημιουργήσει την Ηλέκτρα μέσα στον χρόνο, αλλά ταυτόχρονα να την απογυμνώσει από αυτόν, αναζητώντας τους δεσμούς ανάμεσα στην αρχαία και τη σύγχρονη Ελλάδα με βάση την ταυτότητα. Ο Μπρεσόν έκανε λόγο για μια θαυμαστή μείξη του θεατρικού και του κινηματογραφικού στοιχείου, ο Ιονέσκο μίλησε για την καλύτερη ταινία που έχει δει ποτέ, ενώ οι «New York Times» έγραψαν για την «Ηλέκτρα» πως είναι μια «εκθαμβωτική εκμετάλλευση του κινηματογραφικού μέσου που μετουσιώνει το χρυσάφι της προφορικής ποίησης σε μια άλλη μορφή τέχνης». Στο ίδιο πνεύμα και η ελληνική κριτική αγκάλιασε με θέρμη το φιλμ, με τον Αντώνη Μοσχοβάκη να επισημαίνει την εκλεκτή θέση που θα πάρει στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου η ταινία ως «υπόδειγμα μεταφοράς μιας αρχαίας τραγωδίας στην οθόνη, με πιστότητα στη γραμμή και στο πνεύμα του αρχαίου κειμένου και δίχως συμβιβασμούς».
Ο Γιάννης Φέρτης θυμάται τα γυρίσματα της «Ηλέκτρας»
Γυρίζαμε στην Κερατέα δίπλα σε ένα χωριουδάκι με βοσκούς όπου χτίσαμε καλύβες για τις σκηνικές ανάγκες του φιλμ. Τα γυρίσματα κράτησαν δύο μήνες (νομίζω ήταν τέλη καλοκαιριού ή αρχές φθινοπώρου) και θυμάμαι να φεύγω τρέχοντας μετά το τέλος της κάθε μέρας για να προλάβω το θέατρο στο οποίο έπαιζα εκείνη την εποχή μαζί με την Ελλη Λαμπέτη. Ο Κακογιάννης ήταν απόλυτα προσηλωμένος σε αυτό που είχε στο μυαλό του. Ομολογώ ότι τότε δεν καταλάβαινα ακριβώς τι έκανε, ούτε η ταινία μου άρεσε όταν την είδα για πρώτη φορά στους κινηματογράφους. Επρεπε να περάσουν αρκετά χρόνια για να την ξαναδώ ένα βράδυ στην τηλεόραση και να επανεκτιμήσω τη ματιά του Κακογιάννη, ο οποίος αξίζει να σας αναφέρω ότι δεν ήταν σκληρός στα γυρίσματα. Απλώς επέμενε για πράγματα που είχε στο μυαλό του και εγώ λόγω νεότητας και απειρίας δεν τα καταλάβαινα τότε.
Info
Το 8ο Φεστιβάλ Θερινού Κινηματογράφου της Αθήνας (8th Athens Open Air Film Festival), σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, διοργανώνει την προβολή της «Ηλέκτρας» το Σάββατο 30 Ιουνίου και ώρα 21.30 στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου.
