Τα γεγονότα της Τασκένδης δεν ήταν απλώς οι συγκρούσεις στο εσωτερικό της ελληνικής πολιτικής προσφυγιάς στη Σοβιετική Ένωση. Ήταν η μετάβαση σε μια άλλη εποχή. Αυτό το κομβικό σημείο φωτίζουμε ολόπλευρα στο βιβλίο του HotDoc.History που θα βρείτε ένθετο στο Documento την Κυριακή 15 Δεκεμβρίου.
Το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα είχε αλλάξει δραματικά ανάμεσα στο 1945 και το 1955. Τα επινίκια δεν ήταν αρκετά πια μπροστά σε μια αμείλικτη πραγματικότητα: Ανοικοδόμηση της ΕΣΣΔ ενώ τα δυτικά ΚΚ είχαν να αντιπαραθέσουν στις κοινωνίες τους ένα μοντέλο δημοκρατίας αποστασιοποιημένο από το σοβιετικό.
Στα ελληνικά πράγματα τα προβλήματα ήταν ακόμη δυσκολότερα καθώς η ΕΑΜική Αντίσταση και το ΚΚΕ έφεραν τα τραύματα από δύο μεγάλες ήττες. Ο ηγέτης της ήττας στον Εμφύλιο, o Νίκος Ζαχαριάδης, εμφανιζόταν να μην κατανοεί το βάρος του συντριπτικού πλήγματος του 1949. Επέλεξε ηρωικούς τόνους σαν αντίδοτο στην πολιτική κατάθλιψη των παλιών μαχητών του ΔΣΕ. «Το όπλο παρά πόδα!» ήταν το παρηγορητικό(;) παράγγελμα.
Περισσότερο ήταν ένα αμυντικό περιτείχισμα για τον ίδιο εναντίον της εσωκομματικής κριτικής που σταθερά φούντωνε. Κυρίως όμως γιατί γινόταν εντονότερη η δυσφορία των Σοβιετικών εις βάρος του η οποία είχε αρχίσει να εκδηλώνεται προς το τέλος του Εμφυλίου, όταν ξεκίνησαν οι βαρύτατες αλληλοκατηγορίες με τον Μάρκο Βαφειάδη. Κατηγορίες για τις οποίες το σοβιετικό Πολιτμπιρό έτεινε ευήκοον ους ζητώντας καταθέσεις από τον αποπεμφθέντα αρχηγό του ΔΣΕ εις βάρος του γραμματέα του ΚΚΕ.
Ο Νικήτα Χρουστόφ στο 20ό Συνέδριο δεν τράβηξε απλώς την κουρτίνα για τα εγκλήματα και την προσωπολατρία του Στάλιν. Ο Ζαχαριάδης στεκόταν σαν απομεινάρι ενός στοιχειωμένου παρελθόντος σ’ αυτό το τοπίο.
Τα γεγονότα που ξέσπασαν τον Σεπτέμβριο του 1955 στην Τασκένδη δεν αποτέλεσαν κεραυνό εν αιθρία. Στις 9 Σεπτεμβρίου, σε γενική κομματική συνέλευση της 3ης Πολιτείας της ΚΟ Τασκένδης, εμποδίστηκε, από αντιζαχαριαδικούς, αντιπροσωπεία της ΚΕ να μπει. Ο Ζαχαριάδης αντέδρασε με τον τρόπο που ήξερε όταν ήταν παντοδύναμος. Καθαίρεσε τα μέλη του γραφείου της Κομματικής Οργάνωσης Τασκένδης χαρακτηρίζοντάς τα απατεώνες, καταχραστές, πράχτορες, εγκληματίες. Οι αντιζαχαριαδικοί αντεπιτέθηκαν και ακολούθησαν άγριες σκηνές αλληλοσπαραγμού μπρος στα έκπληκτα μάτια των κατοίκων της Τασκένδης.
Οι Σοβιετικοί άφησαν κατά μέρος την «ουδετερότητα». Διόρισαν Επιτροπή από 6 κυβερνώντα ΚΚ τα οποία συγκάλεσαν Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ που καθαίρεσε και εν συνεχεία διέγραψε τον Ζαχαριάδη. Τα ίδια στελέχη, που μέχρι χθες τον χειροκροτούσαν, έριξαν τον λίθο του αναθέματος.
■ Γράφουν: Λάμπρος Φλιτούρης, Βασιλική Λάζου, Μιχάλης Λυμπεράτος, Σταύρος Παναγιωτίδης, Τάκης Κατσιμάρδος, Αρτέμης Ψαρομήλιγκος
Διαβάστε επίσης
Πυροβολισμοί στη Γλυφάδα: Δύο νεκροί και ένας τραυματίας
Οι Εσκομπάρ της ΕΛΑΣ – Ο αξιωματικός και η συνεργασία με τους ναρκω-βαρόνους
Πράσινο τσάι και συμπάθεια – Ρωγμές στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ για το «κλίμα συναίνεσης» με τη ΝΔ
Καιρός: Συνεχίζονται οι βροχές – Χιόνια στα ορεινά και πολλά μποφόρ στο Αιγαίο
