Το απόγευμα της Τετάρτης η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποφάσισε να δείξει για ακόμα μία φορά πόσο ανεξέλεγκτη δρα η ελληνική αστυνομία και πως το δόγμα νόμος και τάξη ήρθε για να μείνει μετά και την αναίτια και παράνομη προσαγωγή του φωτορεπόρτερ του Documento Μάριου Μπίκου.
Ο Μ. Μπίκος και ο δικηγόρος του Documento Γιάννης Απατσίδης κατέθεσαν μήνυση κατά των αστυνομικών που προχώρησαν στην προσαγωγή του.
Το χρονικό
Κατά τη διάρκεια συγκέντρωσης αλληλεγγύης στον απεργό πείνας Δημήτρη Κουφοντίνα που πραγματοποιήθηκε στο κέντρο της Αθήνας, άνδρες της ΕΛ.ΑΣ. προσήγαγαν αναίτια και παράνομα τον φωτορεπόρτερ του Documento, documentonews.gr και koutipandoras.gr, Μάριο Μπίκο, παρά την επίδειξη από εκείνον ταυτότητας και σχετικού εγγράφου που πιστοποιεί ότι συνεργάζεται με τον δημοσιογραφικό όμιλο.
Ενώ ο ίδιος δεν προέβαλε καμία αντίσταση και επαναλάμβανε στα «όργανα της τάξης» ότι είναι φωτορεπόρτερ και καλύπτει την συγκέντρωση, τον έβαλαν βίαια στο περιπολικό και τον μετέφεραν στη ΓΑΔΑ, ισχυριζόμενοι πως δεν διαθέτει τα απαραίτητα έγγραφα την ώρα μάλιστα που ο ίδιος τους τα επεδείκνυε, κι εκείνοι αρνούντο να τα δουν έστω, ενώ την ίδια ώρα άφηναν υπονοούμενα σχετικά με τη συγκέντρωση που ήταν σε εξέλιξη, λέγοντάς του πως για να είναι εκεί μπορεί να είναι τρομοκράτης. Παράλληλα, αρνούντο να του πουν τα ονοματεπώνυμά τους, ούτε και τον αριθμό μητρώου τους, με αποτέλεσμα να παραμένουν μέχρι και σήμερα άγνωστοι.
«Με πήγαν στη ΓΑΔΑ. Μας στοίβαξαν σε ένα δωμάτιο με πολλά άτομα εν μέσω κορονοϊού. Μου ζητούσαν το κινητό μου, πράγμα που δεν επιτρέπεται από τη στιγμή που δεν είχε γίνει καν σύλληψη και μου είπαν ότι αν δεν τους το παραδώσω θα με συλλάβουν με την κατηγορία της απείθειας και της διατάραξης», προσθέτει ο Μ. Μπίκος, και σημειώνει πως δεν επέτρεπαν στον δικηγόρο του Documento Γιάννη Απατσίδη να ανέβει στην αρμόδια υπηρεσία της ΓΑΔΑ, δηλαδή στο Τμήμα Προστασίας του Κράτους και του Δημοκρατικού Πολιτεύματος, όπου αναίτια είχε προσαχθεί.
Ενώ από το βίντεο που δημοσιοποίησε ο φωτορεπόρτερ μέσα από το περιπολικό της αστυνομίας αποδεικνύεται ότι είχε όλα τα έγγραφα μαζί του, με ψευδή ανακοίνωσή της η ΕΛ.ΑΣ. υποστηρίζει ότι ο φωτορεπόρτερ δεν είχε τα έγγραφα μαζί του, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «σε συνέχεια δημοσιευμάτων και δηλώσεων, διευκρινίζεται ότι δεν υπήρξε σύλληψη φωτορεπόρτερ». Ωστόσο το βίντεο που δημοσίευσε ο Μ. Μπίκος αποσυνθέτει το αφήγημα της ΕΛ.ΑΣ.
«Εδώ έχουμε μία προσαγωγή η οποία είναι αναίτια και παράνομη, γιατί ο φωτορεπόρτερ είχε πάνω του την αστυνομική του ταυτότητα και τα έγγραφα που αποδείκνυαν την ιδιότητά του, τα οποία οι άνδρες της ΕΛ.ΑΣ. δεν ήθελαν καν να δουν, ενώ τους τα έδειχνε», σημειώνει ο δικηγόρος του Documento Γιάννης Απατσίδης, καταγγέλλοντας αθέμιτες πρακτικές από την ΕΛ.ΑΣ., τονίζοντας μάλιστα πως «όταν ο Μ. Μπίκος ανέφερε το όνομα του εκδότη της εφημερίδας, δηλαδή του κ. Βαξεβάνη, ένας αστυνομικός κινήθηκε κατά πάνω του και του κόλλησε το κεφάλι στο κούτελο».
Σχεδόν πέντε ώρες μετά την προσαγωγή και μετά από κωλυσιεργία και απροθυμία της αστυνομίας κατατέθηκε εν τέλει έγκληση από τον φωτορεπόρτερ, παρουσία του δικηγόρου του, Γιάννη Απατσίδη.
«Ενώ επιθυμούσαμε να καταθέσουμε αίτηση στο αρμόδιο τμήμα για να λάβουμε τα στοιχεία από το βιβλίο αδικημάτων και συμβάντων, και δη τα στοιχεία των αστυνομικών, αφενός, και αφετέρου να υποβάλουμε μήνυση για όσα υπέστη ο φωτορεπόρτερ και για την παράνομη και αναίτια προσαγωγή του, δεν μας επέτρεπαν την κατάθεση έγκλησης και επί περίπου δύο ώρες βρισκόμασταν στο ισόγειο του κτηρίου της ΓΑΔΑ, όπου αρχικά το τμήμα κρατικής ασφάλειας μας ενημέρωσε, μέσω του θυρωρού, ότι δεν επιτρέπουν ούτε σε μένα ούτε στον ίδιο να υποβάλουμε, ούτε την αίτηση, αλλά ούτε και την έγκληση. Μετά από αρκετή ώρα το εσωτερικών υποθέσεων που είχε ήδη ενημερωθεί, αφού δήλωσε αναρμόδιο, επειδή τα καταγγελλόμενα δεν απαιτούσαν εξειδικευμένες ενέργειες, ξεκαθάρισε ότι οι αστυνομικοί είναι υποχρεωμένοι να παραλάβουν την έγκληση σε οποιοδήποτε τμήμα της ΓΑΔΑ, πολλώ δε μάλλον στο Τμήμα Κρατικής Ασφάλειας. Απευθυνθήκαμε τελικά στο τμήμα αντιμετώπισης ρατσιστικής βίας, όπου και καταθέσαμε την έγκληση, με σκοπό να διαβιβαστεί στην αρμόδια αστυνομική αρχή. Το τμήμα της κρατικής ασφάλειας που είναι αρμόδιο ήθελε -όπως φαίνεται- να καλύψει τους αστυνομικούς που έκαναν τις αναίτιες προσαγωγές, και αντί έστω να ζητήσουν συγνώμη, αφενός παρακώλυαν το έργο μου, αλλάζοντας επί ώρες άποψη, και λέγοντας ότι είναι πάγια πρακτική της Αστυνομίας να αφαιρεί τα κινητά ακόμη και σε προσαγωγές!», σημειώνει ο Γ. Απατσίδης, και κάνει λόγο για απειλές των αστυνομικών περί άμεσης σύλληψης του Μ. Μπίκου με την κατηγορία της απείθειας και της διατάραξης σε περίπτωση που δεν παρέδιδε -παρανόμως- το κινητό του, το οποίο εν τέλει του το αφαίρεσαν, βάζοντάς το σε ένα σακουλάκι με το ονοματεπώνυμό του, χωρίς την θέλησή του.
Διεθνείς αντιδράσεις
Το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου (IPI), παγκόσμιο δίκτυο εκδοτών, δημοσιογράφων και στελεχών των media που υπερασπίζονται την ελευθερία του Τύπου από το 1950, εξέδωσε ανακοίνωση στήριξης στον φωτορεπόρτερ του Documento, συνοδευόμενη από αναφορά στην οποία περιγράφει τις λεπτομέρειες του περιστατικού, ενώ παράλληλα καλεί την ελληνική αστυνομία να σταματήσει τις αυθαίρετες συλλήψεις δημοσιογράφων.
Μάλιστα το IPI, κάνει παραπομπή στην ανακοίνωσή του στους επίσημους λογαριασμούς της Ελληνικής Αστυνομίας και του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη στο twitter, ζητώντας εξηγήσεις.
Συγκεκριμένα, γράφει:
«Ο φωτορεπόρτερ Μάριος – Ραφαήλ Μπίκος του @documentonews συνελήφθη καθώς κάλυψε διαμαρτυρία στην Αθήνα χθες, παρά το ότι έδειξε στην αστυνομία την ταυτότητά του. Το IPI καλεί την @hellenicpolice να σταματήσει η αυθαίρετη σύλληψη δημοσιογράφων».
#Greece: Photojournalist Mario-Rafael Biko of @documentonews was arrested as he covered a protest in #Athens yesterday, despite showing police his ID.
IPI calls on @hellenicpolice to stop the arbitrary detention of journalists.
https://t.co/OGriFrx3eq pic.twitter.com/ny5PVQkQeJ
— IPI – The Global Network for Press Freedom (@globalfreemedia) February 4, 2021
Νομικές συμβουλές
Η ομάδα νομικής βοήθειας, μια ομάδα δικηγόρων που συστάθηκε ως απάντηση στα αμέτρητα περιστατικά αστυνομικής αυθαιρεσίας, πάνω από ένα χρόνο πριν δημοσίευσε έναν πρακτικό οδηγό προς τους πολίτες σχετικά με τα δικαιώματά τους σε περίπτωση ελέγχου, προσαγωγής και σύλληψης.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι παρακάτω οδηγίες οι οποίες συνάδουν με τον νόμο ακόμα και αν χρησιμοποιηθούν, πολύ συχνά προσκρούουν στον τοίχο της λογικής του «είμαι η εξουσία και κάνω ό,τι θέλω» από την πλευρά της ΕΛ.ΑΣ.
Οδηγίες από την Ομάδα Νομικής Βοήθειας
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ (ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΣΕ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ)
Σε περίπτωση που παραβρεθείς σε σύλληψη ή κακοποίηση διαδηλωτή/τριας, φρόντισε να πληροφορηθείς τα στοιχεία τους (αρκεί το ονοματεπώνυμο!) και να ενημερώσεις τους οικείους ή το δικηγόρο τους σχετικά με την ώρα, τον τόπο και τα περιστατικά του επεισοδίου. Εάν έχεις τη δυνατότητα χρησιμοποίησε το κινητό σου τηλέφωνο για να τραβήξεις βίντεο το περιστατικό της σύλληψης.
ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΞΑΚΡΙΒΩΣΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Μπορεί να σε σταματήσουν αστυνομικοί με στολή ή με πολιτικά, οπουδήποτε και να ζητήσουν να εξακριβώσουν τα στοιχεία σου. Από τον αστυνομικό με πολιτικά, απαίτησε την επίδειξη ταυτότητας. Κατόπιν επίδειξε ταυτότητα ή διαβατήριο. Από τη στιγμή που έχεις το σχετικό έγγραφο, δεν έχεις υποχρέωση να τον ακολουθήσεις στο τμήμα.
Η σωματική έρευνα είναι παράνομη σε κάθε περίπτωση που κάποιος δε θεωρείται ύποπτος για διάπραξη αυτόφωρου κακουργήματος ή πλημμελήματος. Εάν ο αστυνομικός την επιβάλλει, απαίτησε να μάθεις τους λόγους καθώς και τα στοιχεία αυτού που τη διεξάγει.
Σε περίπτωση προσαγωγής στο Α.Τ., παρότι έχεις τα απαραίτητα έγγραφα:
Ζήτα να μάθεις την αιτία της προσαγωγής σου.
Δήλωσε στους αστυνομικούς ότι παρανομούν, παραβιάζουν τα ατομικά σου δικαιώματα.
Ζήτα τα ονόματα των αστυνομικών που σε συλλαμβάνουν, ώστε να γνωρίζεις ποιους θα καταγγείλεις για παράνομη σύλληψη και παράνομη κατακράτηση (ακόμη και αν τελικώς δεν το κάνεις).
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΣΥΛΛΗΨΗΣ
Α. ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΛΛΗΨΗ και ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ.
1. Απαίτησε να μάθεις για ποιο συγκεκριμένα αδίκημα σε συλλαμβάνουν και αρνήσου ότι διέπραξες την οποιαδήποτε παράνομη πράξη.
2. Φρόντισε να μην απαντήσεις σε καμία ερώτηση των αστυνομικών, ούτε καν να εμπλακείς σε «φιλική κουβεντούλα». Οτιδήποτε πεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον σου ή εναντίον άλλων. Ενημέρωσε τους/τις άλλους συλληφθέντες/είσες για τα δικαιώματά τους, σε περίπτωση που δεν τα γνωρίζουν. Διαμόρφωσε κατά το δυνατόν ατμόσφαιρα αλληλεγγύης, και συλλογικής διεκδίκησης των δικαιωμάτων σας.
Β. ΣΤΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Φρόντισε να ενημερωθείς αν κατηγορείσαι για κάτι ή αν πρόκειται για απλή προσαγωγή. Σε κάθε περίπτωση ΑΠΑΙΤΗΣΕ ΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ με δικηγόρο. Στην περίπτωση της προσαγωγής, πίεσε για την άμεση απελευθέρωσή σου, επαναλαμβάνοντας πως κρατείσαι παράνομα.
Σε περίπτωση σύλληψης και απαγγελίας κατηγοριών, κεντρική συμβουλή που πρέπει να διέπει όλη σου τη στάση είναι η σιωπή σε οποιαδήποτε προσπάθεια των αστυνομικών να σε προσεγγίσουν. Δεν απαντάς σε άλλες ερωτήσεις, πέραν των στοιχείων ταυτότητας (π.χ. ούτε καν αν έχεις αδέλφια, πού εργάζεσαι κ.λπ.) και μέχρι να έρθει δικηγόρος δεν υπογράφεις τίποτα παρά μόνο αρνείσαι τις κατηγορίες. Απαίτησε την επικοινωνία σου με συνήγορο. Αρνήσου να απολογηθείς προανακριτικά χωρίς δικηγόρο.
Η αστυνομία οφείλει να σε οδηγήσει το συντομότερο δυνατό στον εισαγγελέα, σε κάθε περίπτωση εντός 24 ωρών. Αν παρέλθει ένα 24ωρο από τη σύλληψή σου χωρίς να έχεις οδηγηθεί στον εισαγγελέα, απαίτησε να αφεθείς ελεύθερος/η, ακόμη και αν σου έχουν αποδοθεί κατηγορίες.
Βασικά δικαιώματα στο αστυνομικό τμήμα:
Έχεις δικαίωμα να ζητήσεις το έντυπο με τα δικαιώματά σου στη μητρική σου γλώσσα.
Έχεις δικαίωμα να κάνεις ένα επιτυχημένο τηλεφώνημα. Επειδή στην πράξη το δικαίωμα αυτό καταστρατηγείται από την αστυνομία, απαίτησε επίμονα την άμεση τηλεφωνική επικοινωνία με τους οικείους σου καθώς και με δικηγόρο.
Μπορούν να σου αφαιρέσουν όλα τα κινητά αντικείμενα (π.χ. ρολόι, κινητό, χρήματα, κλειδιά). Έχεις δικαίωμα να απαιτήσεις τη σύνταξη σχετικού καταλόγου. Παράδωσε το κινητό μόνο αφού αφαιρέσεις την κάρτα και σε κάθε περίπτωση απενεργοποίησέ το.
Αν είσαι γυναίκα, απαίτησε να σου γίνει σωματική έρευνα από γυναίκα αστυνομικό. Οποιαδήποτε παρουσία προσώπου άλλου από αυτού που διενεργεί τη σωματική έρευνα είναι παράνομη.
Αν έχεις τραυματιστεί, απαίτησε: Την άμεση μεταφορά σου σε νοσοκομείο, ακόμη και στην περίπτωση φαινομενικά ελαφρού τραυματισμού.
Αξίζει να τονιστεί το εξής: πράξεις των κρατικών οργάνων που παραβιάζουν την σωματική ακεραιότητα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια (ξυλοδαρμοί, ξεγυμνώματα κοκ.), πρέπει να καταγγέλλονται, να δημοσιοποιούνται και αντιμετωπίζονται ως βασανιστήρια.
