Έξω από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Χιλής στο Σαντιάγο. Πάνω από μία ντουζίνα κιθάρες παίζουν και μυριάδες ακολουθούν στο τραγούδι.
«El derecho de vivir en paz» (Το δικαίωμα να ζεις εν ειρήνη). Η μελωδία γνώριμη. Βγαλμένη από την ψυχή του Βίκτορ Χάρα για εκατομμύρια αγωνιστές που ήθελαν να αλλάξουν τον κόσμο, για έναν καλύτερο κόσμο. Ταιριαστή στην εποχή των εξεγέρσεων των αντιαποικιοκρατικών –από το Βιετνάμ έως την Κούβα–, των νεολαιίστικων –από το Παρίσι έως το Μεξικό και την Ιαπωνία–, των αντιαυταρχικών και αμεσοδημοκρατικών – στη Βουδαπέστη και την Πράγα.
Μπροστά στη βιβλιοθήκη οι Χιλιανοί στέκονταν συμβολικά. Οι ιδέες τους είναι πανανθρώπινες. Ο «εχθρός» απαντά παντού με αγριότητα και αίμα. Ο Πινοτσέτ με τα όπλα και τις πλάτες της υπερδύναμης άρπαξε την εξουσία το 1973. Βασάνισε τον Βίκτορ Χάρα. Του έσπασαν τα χέρια για να μην τους πολεμά με τη μουσική του – ο Γούντι Γκάθρι είχε στην κιθάρα του την επιγραφή: αυτή η μηχανή σκοτώνει φασίστες. Δεν έφτανε. Τον βασάνισαν για να μη μιλά. Δεν έφτανε. Τον δολοφόνησαν επειδή ήξεραν ότι θα τους πολεμούσε πάντα.
Η Χιλή «ξαναθυμήθηκε» το τραγούδι. Ποτέ δεν ξέχασε. Τα «σταγονίδια» είχαν επιβιώσει –όπως πάντα– στην ομαλή μετάβαση του καθεστώτος. Τώρα εκατομμύρια βγαίνουν στους δρόμους επειδή δεν αντέχουν πια. Το νεοφιλελεύθερο σύστημα παίζει μπάλα με ακροδεξιά εξτρέμ.
Η ιστορία μας μιλά και σήμερα. Καθαρά και ξάστερα. Στη Χιλή και παντού προσπαθούν να την αλλάξουν κάνοντας το άσπρο μαύρο. Οι «λαϊκιστές» του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο «εθελοντισμός» της Πίνδου, ο πόλεμος που δεν έγινε ενάντια στον φασισμό και τον ναζισμό, η φαιά εξίσωση των υποτιθέμενων «άκρων».
Αποκαλυπτικό για τους «λαϊκιστές» το ντοκιμαντέρ για το ολοκαύτωμα στους Λυγγιάδες. Οι στρατιώτες της ναζιστικής Γερμανίας δεν ήταν ιππότες· δολοφόνησαν κι έκαψαν ανήμπορους γέρους, μανάδες και μωρά που βύζαιναν. Δεν ήταν «δουλειά» μόνο των SS. Ποιος τιμωρήθηκε; Γιατί συνεχίζουν οι βετεράνοι και οι επίγονοι της μεραρχίας Έντελβαϊς να διασκεδάζουν τα «ανδραγαθήματά» τους στη Βαλκανική μένοντας ατιμώρητοι; Μια επίσημη «συγγνώμη» δεν εξαγνίζει το έγκλημα.
Όποιος βάζει στο ίδιο ζύγι τον ουμανισμό με τη βιομηχανικά δολοφονική μηχανή των ναζί· τη βελτίωση των συνθηκών ζωής με τα βασανιστήρια, την αυθαιρεσία και την ανέχεια για τους πολλούς· το δικαίωμα στη ζωή, στη μόρφωση και στη δουλειά, στην ελευθερία και στην ισότητα με τον αποκλεισμό, τη μονοφωνία και τον ολοκληρωτισμό είναι ακραία απάνθρωπος. Στο κέντρο είναι πάντα ο άνθρωπος και οι ανάγκες του· αυτοί που τον υπηρετούν και αυτοί που τον εκμεταλλεύονται ή τον εκτελούν. Και θα είμαι/είμαστε με αυτούς όπως κι αν λέγονται: επαναστάτες, αριστεροί, γιακωβίνοι, κομμουνιστές, αντάρτες, φιλελεύθεροι, δικαιωματιστές, σοσιαλιστές, αναρχικοί, γκεβαρικοί, πασιφιστές, Άνθρωποι… Για το δίκιο και τη λευτεριά.
