Συχνά, οι καλύτερες στιγμές του σινεμά είναι όταν οι ταινίες επιτυγχάνουν να μεταφέρουν στην κινηματογραφική οθόνη την ατμόσφαιρα και τις αλλαγές της εποχής τους, μέσα από μια ενδιαφέρουσα κινηματογραφική πρόταση. Ένα τέτοιο παράδειγμα, από το πρόγραμμα του 28ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας, είναι το “Μέχρι να έρθει το αύριο”, σε σκηνοθεσία του Ιρανού Αλί Ασγκάρι.
Η ταινία πραγματεύεται μια συνταρακτικά επίκαιρη αλήθεια των καιρών μας, ώστε φαίνεται να αφουγκράζεται τους κλυδωνισμούς και τον εσωτερικό αναβρασμό των γυναικών στο Ιράν προφητεύοντας την πρόσφατη εξέγερσή τους.
Μέχρι να έρθει το αύριο, στην σύγχρονη Τεχεράνη, όπου διαδραματίζεται η ταινία, η Φερεστέ μια ανύπαντρη μητέρα που εργάζεται, σπουδάζει και μεγαλώνει μόνη της, το δύο μηνών βρέφος της, βρίσκεται σε αδιέξοδο. Από ώρα σε ώρα, οι γονείς της που δεν γνωρίζουν για την ύπαρξη του μωρού, έρχονται να την επισκεφτούν. Με μόνη ουσιαστική σύμμαχο την φίλη της Ατέφε, παρακολουθούμε την αγωνία της νεαρής μητέρας, να αφήσει το μωρό της σε ασφαλή χέρια, μέχρι αύριο που θα φύγουν οι γονείς της από το σπίτι της.
Η Φερεστέ αντιμετωπίζει το δίλλημα είτε να αποκρύψει την αλήθεια για την ιδιότητά της ως μητέρας είτε να υποστεί τις συνέπειες και να αγωνιστεί, για την αποδοχή της ως ανύπαντρης μητέρας σε ένα συντηρητικό, για την ακρίβεια εχθρικό, για τις γυναίκες περιβάλλον. Στο τέλος της ταινίας, η σκηνή με τη μητέρα στο ταξί αποτυπώνει με εξαιρετικό τρόπο αυτήν την εσωτερική διαμάχη. Η κάμερα ξεχνιέται για κάποια λεπτά στη Φερεστέ, καταγράφοντας τις εκφραστικές λεπτομέρειες του προσώπου της, μέχρι την οριακή στιγμή, που η αγάπη της μητέρας για το μωρό της, νικάει τους φόβους της, αποφασίζοντας να ορθώσει το ανάστημά της μπροστά στους γονείς της και επομένως στην κοινωνία.
Ο Αλί Ασγκάρι εξελίσσοντας με δημιουργικότητα τη σεναριακή βάση της μικρού μήκους ταινίας του το Μωρό συνεχίζει, όπως στις προηγούμενες ταινίες του, να μας παρουσιάζει τη δεινή κατάσταση των γυναικών στο Ιράν (Το Μωρό 2014, Η Εξαφάνιση, 2017). Τοποθετεί τον άνθρωπο στο επίκεντρο της αφήγησης του ακολουθώντας την παράδοση του ιρανικού κινηματογράφου και επιλέγει μια συγκρατημένη σκηνοθεσία, με δυνατές αλλά ταυτόχρονα ρεαλιστικές χωρίς δραματικές εξάρσεις ερμηνείες, πείθοντας για την αλήθεια που μεταφέρουν οι χαρακτήρες του. Το αποτέλεσμα είναι να μας καθιστά συμμέτοχους, αφού είναι αδύνατο, να μην έχει εντυπωθεί στο μυαλό μας, η συμβολική δύναμη, της εικόνας μιας μάνας, που κρατάει σφιχτά στην αγκαλιά της το μωρό της στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας.
Καλογραμμένο, το σενάριο της ταινίας, μέσα από στοχευμένους διαλόγους και οργανικά δεμένες με την αφήγηση σκηνές, αποτυπώνει την τραγική κατάσταση των γυναικών στο Ιράν εγείροντας ένα πλήθος ερωτημάτων. Πως φτάνει στο σημείο μια νεαρή γυναίκα να κρύβει από τους γονείς της και το επίσημο κράτος πως είναι μητέρα ενός βρέφους; Κι αν το μωρό της δεν έχει ταυτότητα, κάτω από ποιες συνθήκες γεννήθηκε αυτό το μωρό; Πόσο συχνά είναι τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης και γιατί δεν μπορεί μια γυναίκα να διανυκτερεύσει μόνη της σε ξενοδοχείο στο Ιράν;
Η Φερεστέ και η Ατέφε συμβολίζουν τις σύγχρονες Ιρανές που σπουδάζουν, εργάζονται και ονειρεύονται να φύγουν στο εξωτερικό, μακριά από το ασφυκτικό περιβάλλον της χώρας τους. Η αλληλεγγύη ανάμεσα στις δύο γυναίκες και η τελική απόφαση της μητέρας, αποδίδουν την αίσθηση αισιοδοξίας, πως παρά τις δυσκολίες αυτή η γενιά γυναικών θα προσπαθήσει να διεκδικήσει ένα καλύτερο μέλλον. Είναι οι γυναίκες που θέλουν να αλλάξουν τους νόμους στο αυταρχικό καθεστώς του Ιράν και αυτήν την περίοδο έχουν εξεγερθεί για την ελευθερία τους. Είμαστε μαζί τους.
ΜΕΧΡΙ ΝΑ ΕΡΘΕΙ ΤΟ ΑΥΡΙΟ / UNTIL TOMORROW / TA FARDA
(2022, Ιράν / Γαλλία, 86′)
Σκηνοθεσία: Αλί Ασγκάρι