Τα μέτρα και τα αντίμετρα που θα οδηγήσουν στο κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης θα τεθούν επί τάπητος από τους εκπροσώπους των δανειστών και της ελληνικής κυβέρνησης την προσεχή Τρίτη και για τις επόμενες εβδομάδες.
Ρεπορτάζ: Χρήστος Ιωάννου
Βασίλης Αγγελόπουλος
Η διαπραγμάτευση μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών ίσως τραβήξει σε μάκρος, όπως έχει δείξει το πρόσφατο παρελθόν και όπως εκτιμούν πολιτικοί παράγοντες, οι οποίοι εστιάζουν στην ιδιαίτερη δυσκολία την οποία παρουσιάζουν τα θέματα που μπαίνουν στο τραπέζι. Προς το παρόν στο Eurogroup της περασμένης Δευτέρας συμφωνήθηκε:
Α) Η επιστροφή των εκπροσώπων των δανειστών στην Αθήνα και η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με στόχο την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Β) Η νομοθέτηση μέτρων προκειμένου να κλείσει το δημοσιονομικό κενό του 2018 (της τάξης του 0,25% του ΑΕΠ ή 450 εκατ. ευρώ) και να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2019. Ουσιαστικά πρόκειται για μέτρα που έχει εισηγηθεί το ΔΝΤ, το οποίο θεωρεί ότι το 2019 η Ελλάδα μπορεί να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα μόλις 1,5% και όχι 3,5%. Συνεπώς για να επιτευχθεί το 3,5% –που είναι ο στόχος του προγράμματος– απαιτούνται επιπλέον μέτρα 2% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου 3,6 δισ. ευρώ. Η κυβέρνηση θα επιδιώξει μέρος των μέτρων να μετατεθεί για το 2020 και μετά.
Γ) Η νομοθέτηση αντίμετρων με την ελληνική κυβέρνηση να θέτει θέμα εφαρμογής τους στον ίδιο χρόνο που θα εφαρμοστούν και τα μέτρα. Δηλαδή για ένα ευρώ μέτρων θα υπάρχει και ένα ευρώ αντίμετρων. Οι δανειστές από την πλευρά τους θα επιδιώξουν τα μέτρα να εφαρμοστούν νωρίτερα, ενώ τα αντίμετρα να εφαρμοστούν υπό την αίρεση της επίτευξης συγκεκριμένων δημοσιονομικών στόχων.
Σε εκκρεμότητα είναι:
– Το είδος των μέτρων και των αντίμετρων, η στάθμισή τους στο συνολικό αποτέλεσμα και ο χρόνος της εφαρμογής τους. Στον πυρήνα των συζητήσεων εκ μέρους των δανειστών θα τεθούν εκ νέου το ασφαλιστικό και το φορολογικό με αιχμή τη μείωση του αφορολόγητου. Επίσης, η στάθμισή τους στο σύνολο είναι θέμα της διαπραγμάτευσης καθώς και ο χρόνος της εφαρμογής τους με την ελληνική κυβέρνηση να επιδιώκει ορισμένα μέτρα να μετατεθούν για το 2020.
– Το θέμα των μεσοπρόθεσμων μέτρων για την ελάφρυνση του χρέους.
– Ο καθορισμός του ύψους των πλεονασμάτων για μετά το 2019. Για πόσα χρόνια θα ισχύσει το 3,5% ή εάν ισχύσει η πρόταση Τσακαλώτου για 2,5% και 1% για ανάπτυξη.
– Η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Οταν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και υπάρξει περιγραφή των μεσοπρόθεσμων μέτρων για την ελάφρυνση του χρέους, η ΕΚΤ θα είναι σε θέση να κάνει δεκτά τα ελληνικά ομόλογα.
Μέτρα – αντίμετρα
Το ασφαλιστικό τίθεται ξανά στο τραπέζι και οι απαιτήσεις του ΔΝΤ, οι οποίες κωδικοποιούνται σε μειώσεις των ήδη καταβαλλόμενων κύριων συντάξεων, επανέρχονται. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, οι δανειστές έχουν θέσει τις απαιτήσεις τους και ζητούν μείωση της συνολικής δαπάνης κατά 1% του ΑΕΠ, δηλαδή κατά 1,8 δισ. ευρώ περίπου. Η κυβέρνηση δεν έχει τοποθετηθεί επί των παρεμβάσεων, αλλά διαρρέει ότι η εφαρμογή τους θα γίνει σταδιακά από το 2020 και μετά.
Προσωπική διαφορά: με το νέο ασφαλιστικό καλύπτεται η διαφορά στις συντάξεις που προκύπτει ανάμεσα στον νέο και στον παλιό τρόπο υπολογισμού. Αν για παράδειγμα η σύνταξη με το νέο ασφαλιστικό υπολογίζεται σε 1.000 ευρώ, ενώ με το παλιό φτάνει στα 1.100, η πολιτεία διασφαλίζει τα επιπλέον 100 ευρώ έως το τέλος του 2018.
Εθνική Σύνταξη: το ΔΝΤ θέλει να μειωθεί η εθνική σύνταξη από τα 384 ευρώ που είναι σήμερα για 20 και πλέον έτη ασφάλισης στα 240 ευρώ τον μήνα.
Συλλογικές διαπραγματεύσεις: η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων αποτελεί το βασικό αντίμετρο που επιδιώκει να πετύχει έως τώρα η κυβέρνηση. Εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε κυριαρχία των κλαδικών συμβάσεων, έναντι των επιχειρησιακών που επικρατούν έως σήμερα. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, είναι πιθανό να καταστεί εφικτό οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα να ισορροπήσουν, να επανακτήσει το χαμένο έδαφος η πλήρης απασχόληση και άρα να αυξηθούν τα έσοδα για την κοινωνική ασφάλιση.
Δημιουργία προγραμμάτων απασχόλησης για 100.000 ανέργους, με ευρωπαϊκά κονδύλια: ειδικά εάν οι δανειστές επιμείνουν για αύξηση των ομαδικών απολύσεων στο 10% από 5% που είναι σήμερα και η ελληνική πλευρά περιορίσει το ποσοστό της στο 8%, τότε το αντίμετρο των 100.000 προσλήψεων αποκτά αυτόματα ακόμη μεγαλύτερη αξία.
Φοροελαφρύνσεις για χαμηλοσυνταξιούχους: το οικονομικό επιτελείο επεξεργάζεται σενάρια φοροελαφρύνσεων σε περίπτωση που υποστούν περικοπές οι χαμηλοσυνταξιούχοι.
Μειώσεις σε εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών: εξετάζεται το ενδεχόμενο να υπάρξουν μειώσεις στις ασφαλιστικές εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών, ως αντίμετρο που μπορεί να δώσει ώθηση στα έσοδα των ταμείων.
Μείωση ΕΝΦΙΑ και ΦΠΑ: θα επιδιωχθεί η μείωση του ΕΝΦΙΑ και του ΦΠΑ στην εστίαση και στην ενέργεια, ενώ έχει αναφερθεί ως στόχος και η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών των επαγγελματιών. Το ΔΝΤ προτιμά μείωση των συντελεστών φορολογίας για επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα, καθώς και μείωση του συντελεστή ΦΠΑ κατά μία μονάδα.
