Καθώς το αντιμεταναστευτικό συναίσθημα αυξάνεται στην Ευρώπη, οι ηγέτες που βρίσκονται υπό απειλή αγκαλιάζουν προσεγγίσεις που αποτελούσαν παλαιότερα ταμπού για τα σύνορά τους.
Αν και κανένας Ευρωπαίος ηγέτης ή γραφειοκράτης δεν έχει απειλήσει να απελάσει 20 εκατομμύρια ανθρώπους ή να απαγορεύσει τους μουσουλμάνους – εκτός, ίσως, από τον αγαπημένο Ευρωπαίο του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, τον Ούγγρο ισχυρό άνδρα Βίκτορ Όρμπαν – η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Τραμπ βρίσκονται πιο κοντά στο θέμα της μετανάστευσης από ό,τι δείχνουν τα λόγια.
Οι χώρες της ΕΕ έχουν πιέσει μεμονωμένα να πατάξουν τη μετανάστευση μετά από σημαντική αύξηση φέτος της υποστήριξης των αντιμεταναστευτικών κομμάτων σε διάφορες ευρωπαϊκές εκλογές .
Ενώ αποφεύγουν ως επί το πλείστον τη ρατσιστική, ξενοφοβική ρητορική που χρησιμοποιεί ο Τραμπ για να περιγράψει τους μετανάστες, υπό το κρύο, σκληρό φως της πολιτικής οι θέσεις τους δεν είναι όλες τόσο διαφορετικές. Σε μια συνάντηση στις Βρυξέλλες, οι ηγέτες της ΕΕ πέρασαν ώρες συζητώντας για το μεταναστευτικό, τα κέντρα ταυτοποίησης μεταναστών, τις ταχύτερες απελάσεις και τον «υβριδικό πόλεμο» από εχθρικές δυνάμεις που χρησιμοποιούν τους μετανάστες για να αποσταθεροποιήσουν τις χώρες της ΕΕ.
Διαβάστε επίσης: Ολλανδία: Συζητείται να στέλνονται στην Ουγκάντα πρόσφυγες που χάνουν το άσυλο
«Ένας νέος άνεμος πνέει στην Ευρώπη», δήλωσε την Πέμπτη στις Βρυξέλλες ο Ολλανδός ηγέτης του ακροδεξιού κόμματος της Ελευθερίας Γκερτ Βίλντερς, ο οποίος τάσσεται κατά του Ισλάμ και της μετανάστευσης, μετά από συνάντηση ηγετών της ακροδεξιάς.
Το μεταναστευτικό βρίσκεται στο προσκήνιο για τους πολιτικούς της Ευρώπης από το 2015, όταν περισσότερο από ένα εκατομμύριο μετανάστες, πολλοί από τους οποίους Σύριοι που προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τον πόλεμο, έφτασαν στην Ευρώπη.
Στην δεκαετία που ακολούθησε, το σύνολο της ΕΕ μετατοπίστηκε από τη στάση «μπορούμε να το κάνουμε» της πρώην καγκελαρίου της Γερμανίας Άνγκελας Μέρκελ στην προσπάθεια να διώξει τους νεοαφιχθέντες μακριά από τα σύνορα της ΕΕ συνολικά. Το 2023 λιγότεροι από 300.000 άνθρωποι κατάφεραν να φτάσουν στην ήπειρο, ενώ φέτος η υπηρεσία συνοριακών ελέγχων της ΕΕ, η Frontex, εκτιμά ότι περίπου 160.000 μετανάστες έχουν φτάσει στην Ευρώπη.
Τους τελευταίους μήνες, σχεδόν δώδεκα ευρωπαϊκές χώρες έχουν θεσπίσει κάποιας μορφής συνοριακούς περιορισμούς σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν τους μετανάστες, τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο.
Η Πολωνία ανακοίνωσε αυτόν τον μήνα την προσωρινή διακοπή της επεξεργασίας των αιτήσεων ασύλου από μετανάστες που φθάνουν από τη γειτονική Λευκορωσία, επικαλούμενη απειλή για την ασφάλεια. Ο Όλαφ Σολτς της Γερμανίας καθιέρωσε συνοριακούς ελέγχους αυτό το καλοκαίρι για να σταματήσει τους μετανάστες χωρίς χαρτιά από το να περάσουν στη Γερμανία, αφού ένας Σύρος μαχαίρωσε έντεκα ανθρώπους, σκοτώνοντας τρεις. Έξι άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Αυστρίας, έχουν εισαγάγει συνοριακούς ελέγχους.
Ορισμένοι αναλυτές λένε ότι αν ο Τραμπ επέστρεφε στον Λευκό Οίκο, αυτό θα έδινε περισσότερο αέρα στα πανιά όσων έχουν ταιριάξει και καθρεφτίσει τις φιλοδοξίες τους στο μεταναστευτικό.
«Σίγουρα, πολλά κράτη μέλη που έχουν πιέσει για μια περιοριστική προσέγγιση της μετανάστευσης θα παρακολουθούν πολύ προσεκτικά τις αμερικανικές εκλογές. Αυτό θα δώσει [στις χώρες της ΕΕ που πιέζουν για περισσότερους περιορισμούς] περαιτέρω διαπραγματευτικά χαρτιά για να πιέσουν για τις προτιμήσεις τους τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην ΕΕ», δήλωσε ο Alberto-Horst Neidhardt, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πολιτικής για τη μετανάστευση και την πολυμορφία.
Επιστροφές και απελάσεις
Η ασαφής ορολογία γύρω από τους «κόμβους επιστροφών» και τα «κέντρα επεξεργασίας» αντικατοπτρίζει το «πρόγραμμα προστασίας μεταναστών» του Τραμπ. Η πρωτοβουλία αυτή, γνωστή στην καθομιλουμένη ως «Παραμονή στο Μεξικό», τέθηκε σε ισχύ το 2019 και ανάγκασε δεκάδες χιλιάδες μη Μεξικανούς μετανάστες να επιστρέψουν από τα σύνορα των ΗΠΑ στο Μεξικό για να περιμένουν εκεί τις αποφάσεις για τη μετανάστευση.
Σε επιστολή της προς τους ηγέτες αυτή την εβδομάδα, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επικεφαλής του εκτελεστικού κλάδου της ΕΕ, υποστήριξε την ιδέα αυτού που αποκάλεσε «κόμβους επιστροφής», κτίρια για την κράτηση μεταναστών σε χώρες εκτός ΕΕ. (Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, μια σχετικά μοναχική φωνή στο θέμα, απέρριψε την Πέμπτη την ιδέα μετά τη συνάντηση των ηγετών της ΕΕ).
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι εγκαινίασε «κέντρα επεξεργασίας» στην Αλβανία, όπου ήδη μεταφέρονται οι άνθρωποι που κατευθύνονται προς την Ιταλία – κάτι που απηχεί την πολιτική της Αυστραλίας να στέλνει τους αιτούντες άσυλο στην Παπούα Νέα Γουινέα για την επεξεργασία των αιτήσεών τους.
Εν τω μεταξύ, η Γαλλία πιέζει για την αλλαγή της νομοθεσίας της ΕΕ ώστε να διευκολυνθούν οι απελάσεις σε τρίτες χώρες. Και η ΕΕ διαθέτει ήδη χιλιάδες χιλιόμετρα φυσικής περίφραξης στα εξωτερικά της σύνορα – μια εγκατάσταση που υπερβαίνει κατά πολύ το πολυδιαφημισμένο αλλά αποτυχημένο συνοριακό τείχος του Τραμπ με το Μεξικό.
Ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η ενσωμάτωση της σκληροπυρηνικής ρητορικής οδηγεί σε αλλαγές πολιτικής που ευνοούν τη δεξιά της Ευρώπης.
«Αν ακούσετε τον Όρμπαν και την Μελόνι κατά καιρούς και άλλους, όπως η [ακροδεξιά ηγέτιδα της Γαλλίας Μαρίν] Λεπέν, όλα αυτά τα χρόνια, η ρητορική τους είναι τόσο σκληρή και τόσο δηλητηριώδης όσο αυτή που ακούμε από πολιτικούς όπως ο Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε η Τζούντιθ Σάντερλαντ, αναπληρώτρια διευθύντρια Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
«Υπάρχει πρόθεση να το κάνουν να ακούγεται σαν να είναι νόμιμο, σαν να είναι σύμφωνο με το διεθνές δίκαιο».
Οι αλλαγές στην πολιτική έχουν παρόμοιους στόχους με εκείνους του Τραμπ και του υποψήφιου συνεργάτη του, Τζέι Ντι Βανς: Μείωση του αριθμού των νέων αφίξεων και αποστολή των ανθρώπων πίσω στις χώρες προέλευσής τους, ακόμη και αν τα μέρη αυτά είναι δυνητικά ασταθή ή μη ασφαλή.
«Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι οι τρέχουσες λύσεις δεν λειτουργούν», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ, στον οποίο παραχωρήθηκε ανωνυμία για να μιλήσει ειλικρινά για τη συζήτηση.
Αυτό είναι κάτι στο οποίο θα συμφωνούσαν ο Τραμπ και πολλοί ηγέτες της ΕΕ.
Τι περιέχει μια λέξη;
Η σημαντικότερη διαφορά, ωστόσο, είναι στο ύφος και τον τόνο. Οι Ευρωπαίοι τείνουν να αποφεύγουν τα επίμαχα ζητήματα.
Πάρτε τη λέξη «απελάσεις»
Για τον Τραμπ, ο οποίος έχει ορκιστεί να απελάσει 15 έως 20 εκατομμύρια ανθρώπους από τις ΗΠΑ, αν επανεκλεγεί τον Νοέμβριο, η χρήση της λέξης «απέλαση» αποτελεί παράσημο τιμής.
«Υπό τη διοίκηση Τραμπ, αν ερχόσουν παράνομα, συλλαμβανόσουν αμέσως και απελαυνόσουν», φώναξε ο Ρεπουμπλικανός προεδρικός υποψήφιος σε μια συγκέντρωση τον Ιούλιο. «Γι’ αυτό, για να κρατήσουμε την οικογένειά μας ασφαλή,οι Ρεπουμπλικάνοι υπόσχονται να ξεκινήσουν τη μεγαλύτερη επιχείρηση απέλασης στην ιστορία της χώρας μας».
Για τους Ευρωπαίους ηγέτες και αξιωματούχους, ωστόσο, η λέξη «απέλαση» (η οποία συνδέεται, για πολλούς στην Ευρώπη, με τις ναζιστικές απελάσεις σε στρατόπεδα θανάτου κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου) είναι σχεδόν ταμπού. Οι αξιωματούχοι του μπλοκ μιλούν με επιφυλακτικότητα για «επιστροφές» ή «κόμβους επιστροφής» για να περιγράψουν τα κλειστά στρατόπεδα ή κέντρα κράτησης που έχουν δημιουργηθεί εκτός της ΕΕ.
Και όταν πρόκειται να περιγράψουν τον τρόπο με τον οποίο οι μετανάστες φτάνουν στα σύνορά της, οι ηγέτες της ΕΕ τείνουν να εκφράζονται και πάλι προσεκτικά.
Ενώ ο Τραμπ δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να χαρακτηρίσει ορισμένους μετανάστες ως «παράνομους» και να καταγγείλει την «παράνομη μετανάστευση», στην ΕΕ η μετανάστευση που δεν έρχεται μέσω αεροδρομίων ή άλλων επίσημων διαδρομών περιγράφεται επισήμως ως «παράτυπη».
Διαβάστε επίσης: Ο Βίκτορ Όρμπαν οδηγεί τη Λατινοπούλου σε σκληρό χειρισμό της μετανάστευσης
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν είναι ο μόνος ηγέτης της ΕΕ που αντιστρατεύεται την τάση, καταργώντας τις ευρωπαϊκές ευγένειες και υιοθετώντας πλήρως τη ρητορική τύπου Τραμπ, και κακοποιώντας ευθέως τους μετανάστες με τη δεξιά εθνικιστική του στάση. Ο ισχυρός ηγέτης υποσχέθηκε νωρίτερα αυτό το μήνα να στείλει με λεωφορεία μετανάστες στις Βρυξέλλες, αντιγράφοντας έναν παρόμοιο όρκο του κυβερνήτη της Φλόριντα Ρον ΝτεΣάντις, ο οποίος έστειλε μετανάστες της πολιτείας του στο Martha’s Vineyard, ένα σικ μέρος διακοπών στη Μασαχουσέτη.
«Έχω βυθιστεί μέχρι το στήθος στο λουτρό αίματος της συζήτησης για τη μετανάστευση εδώ και αρκετό καιρό», δήλωσε πρόσφατα ο Όρμπαν σε συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες, διοχετεύοντας τον Τραμπ.
Προχωρώντας μπροστά
Αλλά δεν είναι όλα ομαλά για τους σκληροπυρηνικούς της Ευρώπης στο μεταναστευτικό καθώς ορισμένοι ηγέτες αντιμετωπίζουν αναποδιές σε πραγματικό χρόνο.
Αυτή την εβδομάδα, ο Μελόνι αναγόρευσε τη μεταναστευτική πολιτική της Ιταλίας «πρότυπο για την Ευρώπη». Αλλά την Πέμπτη, ενώ συγκεντρώθηκε με άλλους Ευρωπαίους ηγέτες στις Βρυξέλλες, τα υπεράκτια κέντρα κράτησης στην Αλβανία συνάντησαν το πρώτο τους εμπόδιο.
Τέσσερις από τους 16 μετανάστες που εστάλησαν στην Αλβανία έχουν ήδη επιβιβαστεί σε πλοίο για να επιστρέψουν στην Ιταλία, επειδή ήταν παιδιά ή θεωρήθηκαν ευάλωτα (μόνο ενήλικες άνδρες που δεν θεωρούνται ευάλωτοι μπορούν να μεταφερθούν στην Αλβανία μετά από έλεγχο στη θάλασσα σύμφωνα με τους κανόνες της ίδιας της Ιταλίας).
Ομάδες της αντιπολίτευσης και ΜΚΟ χαρακτήρισαν αμέσως το σχέδιο αποτυχημένο.
Διαβάστε επίσης: El Pais: «Η Μελόνι στέλνει ανήλικους μετανάστες σε κλειστά κέντρα στην Αλβανία»
«Αυτό θα έχει πολύ πραγματικές συνέπειες για τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, ενδεχομένως, επειδή οι άλλες χώρες θα δουν τι τους κάνει η ΕΕ και θα πουν, ξέρετε, γιατί θα πρέπει να εγγυηθούμε τα δικαιώματα των ανθρώπων;», δήλωσε ο Sunderland από το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η μεγαλύτερη ανησυχία, για ορισμένους επικριτές, είναι ότι η σκληρή ρητορική και τα μέτρα για τη μετανάστευση θα ανοίξουν την πόρτα σε άλλες ανελεύθερες πολιτικές.
«Το μεταναστευτικό έχει γίνει πραγματικά ένας δούρειος ίππος για τις συντηρητικές δυνάμεις, ώστε να προωθήσουν στη συνέχεια μια ατζέντα που υπερβαίνει το μεταναστευτικό», δήλωσε ο Νάιντχαρντ του Κέντρου Ευρωπαϊκής Πολιτικής.
Πηγή: Politico
Διαβάστε επίσης:
Γάζα: Οι τελευταίες στιγμές του Γιαχία Σινουάρ – Το βίντεο από drone των IDF
Aνάλυση BBC: Σοβαρό πλήγμα για τη Χαμάς ο θάνατος του Σινουάρ, αλλά όχι το τέλος του πολέμου
ΗΠΑ-Ισραήλ: «Συγχαρητήρια» Μπάιντεν σε Νετανιάχου για την εξόντωση του αρχηγού της Χαμάς