Οι νέες μεταναστευτικές ροές στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ενωσης τόσο στην Πολωνία και την Ιταλία που τράβηξαν τα φώτα της δημοσιότητας όσο και στα σύνορα της Κροατίας με τη Βοσνία/Ερζεγοβίνη ή την Ισπανία νωρίτερα φέτος δείχνουν ότι υπάρχει μια νέα έξαρση του μεταναστευτικού ζητήματος, καθώς και της εργαλειοποίησης των μεταναστών.
Οι μετανάστες -πρόσφυγες που φεύγουν από χώρες κατεστραμμένες από τη Δύση βλέπουν από τη μια να γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης σε γεωπολιτικά παιχνίδια αυταρχικών δικτατορίσκων ή αδίστακτων κυκλωμάτων δουλεμπόρων. Από την άλλη, όμως, βλέπουν να αντιμετωπίζονται απάνθρωπα από μια Ευρώπη που τους θεωρεί βάρος ή στην καλύτερη περίπτωση φτηνό εργατικό δυναμικό.
Ενας βολικός «κακός»
Ο Αλεξάντερ Λουκασένκο είναι ο άνθρωπος που κυβερνά τη Λευκορωσία με σιδερένια πυγμή εδώ και 25 χρόνια και ο οποίος από τις εκλογές του Αυγούστου του 2020, οπότε κέρδισε με συντριπτικά ποσοστά αφού είχε προχωρήσει σε συλλήψεις των πολιτικών του αντιπάλων, κατέπνιξε τις όποιες αντιδράσεις. Η μεταφορά, κυρίως Ιρακινών στην πρωτεύουσα Μινσκ για την εξυπηρέτηση των πολιτικών επιδιώξεων του καθεστώτος ώστε να τους χρησιμοποιήσει ως μέσο πίεσης οδήγησε τελικά στην εγκατάλειψή τους (2.000 άνθρωποι) στα σύνορα της χώρας με την Πολωνία.
Ομως όσο καταδικαστέα και αν είναι η πράξη του Λουκασένκο άλλο τόσο είναι και της Πολωνίας: η ανθρωπιστική κρίση στα σύνορα είναι αποτέλεσμα της άρνησής της να δεχτεί τους πρόσφυγες. Ανέπτυξε στρατό στα σύνορα, τους στέρησε το φαΐ και το νερό, ενώ νέοι νόμοι επιτρέπουν στις αρχές να μη δέχονται αιτήσεις για άσυλο. Πολλοί μίλησαν για υβριδικό πόλεμο, στερώντας από τους μετανάστες την ανθρώπινη υπόσταση, παρομοιάζοντάς τους με όπλα. Ετσι, εκλείπει η ανάγκη διάσωσής τους.
Μια άβολη αλήθεια
Χαρακτηριστική τής αντίληψης της ΕΕ για τη θέση του μετανάστη μες στις πολιτικές της είναι η συμφωνία που έχει συνάψει με την Αίγυπτο, το Σουδάν, το Νότιο Σουδάν, την Ερυθραία και την Αιθιοπία – χώρες που μαστίζονται από εμφυλίους και μαζική φτώχεια. Η «Διαδικασία του Χαρτούμ» είναι ένα σχέδιο σύλληψης και κράτησης προσφύγων-μεταναστών που χρησιμοποιούν τις βόρειες ακτές της Αφρικής για να περάσουν στην Ευρώπη.
Η ΕΕ έχει δώσει χρήματα στον στρατηγό Ομάρ αλ Μπασίρ του Σουδάν, που έχει κατηγορηθεί για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και στον Ησαΐα Αφουέρκι, τον δικτάτορα της Ερυθραίας που η σκληρότητά του ξεπερνά εκείνη του Λουκασένκο. Η πολιτοφυλακή Τζάντζαγουιντ, που «διέπρεψε» στη σφαγή του Νταρφούρ, τώρα έχει μετονομαστεί σε «Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης» και κυνηγά μετανάστες και πρόσφυγες για χάρη της ΕΕ αντί εξεγερμένων για χάρη του Μπασίρ. Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση στη Λιβύη, όπου η ΕΕ χρηματοδοτεί και εκπαιδεύει ακτοφύλακες που συλλαμβάνουν πρόσφυγες και μετανάστες και τους κρατούν σε φυλακές-κολαστήρια. Μόνο τον Οκτώβριο, συνελήφθησαν 5.000 άτομα.
Επίσης η ΕΕ επιδοτεί την απαγόρευση της μετακίνησης μεταναστών από το έδαφος ξένων χωρών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Νίγηρας, που είναι ο μεγαλύτερος παραλήπτης ευρωπαϊκής οικονομικής βοήθειας κατά κεφαλήν από κάθε άλλη χώρα. Οχι γιατί είναι η δεύτερη φτωχότερη χώρα του κόσμου, αλλά γιατί οι νόμοι του για τη μετακίνηση υπαγορεύονται από τη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ. Με απλά λόγια, συλλαμβάνει όποιον θεωρεί ότι οδεύει προς την Ευρώπη.
