Τις τελευταίες μέρες έχουμε γίνει μάρτυρες λυπηρών καταστάσεων με επίκεντρο ένα από τα πιο αξιοσέβαστα και ιστορικά ιδρύματα της χώρας όπως το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών, το γνωστό ΙΚΥ. Ένα Ίδρυμα-Θεσμό που έχει βοηθήσει στα πάνω από 50 χρόνια λειτουργίας του να σπουδάσει εδώ και στο εξωτερικό το καλύτερο, ίσως, κομμάτι της Ελληνικής Νεολαίας, που αλλιώς δεν θα είχε ποτέ τέτοια ευκαιρία. Ως Πρόεδρος του ΔΣ του ΙΚΥ από το 2016-2020 δηλώνω εξ αρχής πως η αντιδικία ανάμεσα στην πρώην Γ.Δ. Φουντοπούλου, το ΔΣ του ΙΚΥ και την Υπουργό κ. Κεραμέως δεν είναι απλά, ένα θλιβερό συμβάν, αλλά μία αντιδικία που πλήττει σοβαρά το κύρος του ΙΚΥ, το οποίο, στις δικές μας μέρες γνώρισε, ίσως τις πιο λαμπρές σελίδες στην Ιστορία του.
Το πρώτο σχόλιο που έχουμε να κάνουμε, είναι η υπενθύμιση του Ευαγγελικού ρήματος πως «ό,τι σπείρει ο άνθρωπος, θα θερίσει». Για να θυμίσουμε, κατ΄ αρχήν, κάποια στοιχεία που αφορούν στην τοποθέτηση της κ. Φουντοπούλου στη συγκεκριμένη θέση: Σύμφωνα με επερώτηση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ «Η τελικώς επιλεγείσα και νυν ΓΔ αν και βρισκόταν στην 6η θέση του οριστικού πίνακα κατάταξης και με διαφορά μεγαλύτερη των 100 μορίων από όσους βρίσκονταν στις πρώτες θέσεις, βρέθηκε 1η στον τελικό πίνακα, καθώς βαθμολογήθηκε με 300 μόρια (απόλυτο άριστα) στη συνέντευξη». Παρόλα αυτά, η συγκεκριμένη υποψήφια, όχι μόνο μοριοδοτήθηκε με σκανδαλώδη τρόπο, υποσκελίζοντας υποψήφιους με πολύ περισσότερα προσόντα, αλλά και η πρώτη πράξη της Υπουργού, ήταν να διπλασιάσει σχεδόν την αμοιβή της συγκεκριμένης θέσης, αμέσως μετά το συγκεκριμένο διορισμό. Το κωμικοτραγικό της υπόθεσης, βέβαια, συνίσταται στο γεγονός πως η φήμη που αφήνεται να διαρρεύσει εκ των υστέρων για το ποιόν της πρώην ΓΔ, αναιρεί κατά κράτος το υμνολόγιο που συνόδευε την αρχική της επιλογή!
Παρόλα αυτά, το συγκεκριμένο Υπουργείο, δια στόματος του Υφυπουργού κ. Διγαλάκη, μας έκανε μαθήματα πολιτικού ήθους, όταν στην προσπάθειά μας να εφαρμόσουμε σωστά το νόμο και το δίκαιο, προσπαθήσαμε ως ΔΣ, που η θητεία του είχε παραταθεί και λόγω ειδικών συνθηκών, να εγκρίνουμε τις ενστάσεις τους και να δώσουμε τις υποτροφίες ΕΚΟ που δικαιούνταν, σε 450 φοιτητές, μέλη μονογονεϊκών και τρίτεκνων οικογενειών, όπως μας είχε υποδειχτεί και από το Συνήγορο του Πολίτη (βλέπε σχετική αρθρογραφία Μία «υπέρ αδυνάτου» απάντηση στον Υφυπουργό Παιδείας κ. Διγαλάκη, Πηγή: Foititikanea.gr, 26-12-20). Αναρωτιόμαστε, μήπως το συγκεκριμένο Υπουργείο τιμώρησε μέσα από μας τους συγκεκριμένους φοιτητές. Θυμίζουμε, πως είχε προηγηθεί η ευνοϊκή τοποθέτηση του ΔΣ στη διευκόλυνση των σπουδών φυλακισμένου φοιτητή, υπότροφου του ΙΚΥ, ο οποίος βρέθηκε στο στόχαστρο της τότε ΓΓ του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, κ. Νικολάου (Βλέπε Alfavita, 30-4-20, Έκκληση του ΙΚΥ για τον κρατούμενο υπότροφο φοιτητή Βασίλη Δημάκη).
Μια και αναφερόμαστε, όμως, στις υποτροφίες ΕΚΟ, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε, πως οι συγκεκριμένες υποτροφίες (για Ευάλωτες Κοινωνικές Ομάδες-ΕΚΟ), θεσπίστηκαν επί των ημερών του ΣΥΡΙΖΑ και ήταν αποτέλεσμα της συνεργασίας του τότε Υπουργού με την Γραμματεία του ΕΣΠΑ. Όμως, σύμφωνα με την Πρόσκληση του ΕΣΠΑ που καθορίζει με ακρίβεια το πλαίσιο κάθε Πρόσκλησης, «Σκοπός του προγράμματος είναι η ενίσχυση και υποστήριξη της έγκαιρης ολοκλήρωσης των σπουδών φοιτητών/τριών που διαθέτουν χαμηλά εισοδήματα, καθώς και η διασφάλιση της ισότιμης συμμετοχής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση των ΑΜΕΑ και των ατόμων που ανήκουν σε Ευπαθείς Κοινωνικές Ομάδες». Παρόλα αυτά, η παρούσα πολιτική ηγεσία, αδυνατώντας να εξασφαλίσει κονδύλια για την δήθεν «Αριστεία», έβαλε από την πίσω πόρτα διάταξη με την οποία, αντί για την απλή ισότιμη συμμετοχή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση των ατόμων ΕΚΟ, επιβάλει, καταχρηστικά, και επιπλέον μοριοδότηση με «Μέσο όρο βαθμολογίας στα μαθήματα του αντίστοιχου Προγράμματος Σπουδών».
Όλα αυτά είναι πολύ σημαντικά, αλλά κατά την ταπεινή μου γνώμη, το «Δάσος», ως μείζον πολιτικό θέμα βρίσκεται αλλού: και συνίσταται στην πανηγυρική αποτυχία της πολιτικής χορήγησης υποτροφιών της συγκεκριμένης Κυβέρνησης. Πιο συγκεκριμένα, στη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων χρόνων, το ΙΚΥ φαίνεται να έχει μετατραπεί, ξανά, σε ένα απλό και, όχι και τόσο λειτουργικό, παράρτημα του Erasmus, αποκλίνοντας σε σημαντικό βαθμό από τους σκοπούς και το λόγο ύπαρξής του. Και, ας δεχτούμε, πως για την ελλαττωματική χρηματοδότηση του Erasmus (κάτω από το μισό της προηγούμενης τετραετίας), φταίει σε κάποιο βαθμό η επιδημία του Covid. Η ίδια όμως επιδημία, δεν συνετέλεσε στην εισροή σημαντικών χρηματοδοτικών ροών, που θα μπορούσαν να απογειώσουν την πολιτική των υποτροφιών; Πως δικαιολογείται το φτωχό συνολικό άθροισμα των 500 διδακτορικών υποτροφιών διάρκειας 16 μηνών που χορηγήθηκαν από την παρούσα κυβέρνηση; Ποιος θα εξηγήσει στον απλό πολίτη, πως, σε συνθήκες σκληρών μνημονίων, οι κυβερνήσεις του ΣΥΡΙΖΑ είχαν τέτοιους απολογισμούς: Επιτρέψτε μου να επικαλεστώ τον δημόσιο απολογισμό της Δ/σης Υποτροφιών του ΙΚΥ, όπως έγινε προς τον Υπ. Παιδείας Κ. Γαβρόγλου στις 25-6-2019. Μέχρι την ανάληψη της εξουσίας από το ΣΥΡΙΖΑ, εθεωρείτο ως η καλύτερη περίοδος χορηγιών του ΙΚΥ, η περίοδος 2004-2009 πριν την κρίση, όταν έφτασε να δίνονται για υποτροφίες μέχρι και το σημαντικό ποσό των 16 εκατομ. /έτος. Στην πρώτη περίοδο της κρίσης (2009-2014) το ποσό αυτό κατέβηκε, περίπου στα 2.5 εκατ./έτος. Την χρονική περίοδο από το 2016-19, δαπανήθηκαν για υποτροφίες από το ΙΚΥ 104 περίπου εκατ. Ευρώ, που ισοδυναμούν με περίπου 29 εκατ. Έτος. Από το σύνολο των υποτροφιών, θα αναφέρω μόνο αυτές που χρηματοδότησε το ΕΣΠΑ και είχαν διάρκεια 24-36 μηνών (δεν περιλαμβάνονται κάποιες εκατοντάδες υποτροφιών Siemens, ΕΤΕ και άλλες πηγές): Υποτροφίες Αριστείας υποψηφίων Διδακτόρων: Δύο κύκλοι των 211 υποτροφιών και ένας των 700 υποτροφιών. Υποτροφίες Αριστείας Μετα-Διδακτόρων: Ένας κύκλος 213 υποτροφιών και 2ος των 601 υποτροφιών.
Ας κρατήσουμε, λοιπόν, την εικόνα του δάσους, όπως σύντομα προσπαθήσαμε να την αποτυπώσουμε παρουσιάζοντας και συγκρίνοντας τις δύο διαφορετικές πολιτικές χορηγήσεων προς την νεολαία της Χώρας μας, που είναι το πολυτιμότερο κεφάλαιο που έχουμε ως λαός. Και ας αφήσουμε, την κρίση για τις τυχόν αστοχίες και τις καταγγελίες για κακοδιαχείριση στα αρμόδια όργανα της ΕΕ. Θυμίζοντας στον εαυτό μας πως είναι μόνο το δέντρο.
* Ο Κυριάκος Αθανασίου είναι πρώην Πρόεδρος του ΙΚΥ και ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ
