Τώρα που τα επίκαιρα και τα επικαιρικά φαίνονται ανεξήγητα, τώρα φουντώνουν και οι απορίες για την εν εξελίξει ελληνική αριστερή βαβυλωνία. Φουντώνουν γιατί δεν στρέφουμε όσο συχνά πρέπει το βλέμμα στις αριστερές παραδόσεις. Τις εξιδανικεύουμε (οι λεπτομέρειες παρακάτω), τις φιλτράρουμε αφαιρώντας τα ιζήματα και μεθάμε με το αθάνατο κρασί του δικού μας ’21. Και έτσι όλα τα σημερινά φαντάζουν πρωτοφανή, εξωπραγματικά και τερατώδη. Είναι όμως έτσι;
Μιλάμε συχνά –αλλά γενικόλογα– για μεσσιανισμό. Δεν πρόκειται μονοσήμαντα για κάποιον μεσσία, τον αίροντα τας αμαρτίας του κόσμου, τον σωτήρα του περιούσιου λαού. Το φαινόμενο του μεσσιανισμού είναι πολύ πιο σύνθετο. Ελκει την καταγωγή του από την αρχαία εβραϊκή παράδοση και προσαρμόστηκε στα πρώτα κοινωνικά σκιρτήματα στην κεντρική Ευρώπη. Αφορά τις προσδοκίες που καλλιεργήθηκαν από την αυγή του εργατικού κινήματος.
Ο απολεσθείς παράδεισος
Πρόκειται για την επαγγελία του επίγειου παραδείσου «ένθα απέδρα πάσα οδύνη, λύπη και στεναγμός». Είναι η αναμονή μιας κοινωνίας στην οποία «δεν θα υπάρχει χρήμα ούτε τράπεζες», αλλά μόνο άφθονα αγαθά βγαλμένα από το κέρας της σοσιαλιστικής Αμάλθειας, όπως έγραφε άκρως βολονταριστικά ο Νικολάι Μπουχάριν το 1920. Φευ, όχι. Επίσης δεν θα υπάρχουν πόλεμοι, γιατί ως γνωστόν «τα σπαθιά θα τα κάνουμε εργαλεία να δουλεύει η εργατιά». Φευ, όχι.
Πόσες διαψεύσεις και πόσες «αδιάψευστες» εμμονές οικοδομημένες κόντρα στις πεισματάρικες ματαιώσεις∙ και πάει λέγοντας. Και πόσες ιδεολογικές μάχες δεν έγιναν για το εφικτό ή το ανέφικτο του ενός ή του άλλου «δρόμου προς τον σοσιαλισμό». Και μακάρι να σταματούσαν στην ιδεολογική αντιπαράθεση. Η κόντρα πολύ συχνά εξελισσόταν σε «ενσώματη» σύγκρουση, κατά την τρέχουσα ακαδημαϊκή ορολογία. Πέφτανε κορμιά, για να το πούμε πιο λαϊκά.
Αυτή η σωτηριολογική αντίληψη (ευαγγελική πλέον) με την οποία γαλουχήθηκε το πρώιμο εργατικό κίνημα –αλλά δεν την αποποιήθηκε ακόμη και όταν ανδρώθηκε– είναι η μήτρα των αβυσσαλέων παθών που αναπτύσσονται στους κόλπους της διαχρονικής Αριστεράς. Ακόμη και της σημερινής.
Οποιος μπαίνει εμπόδιο σ’ αυτό το όραμα∙ κομμουνιστικό, σοσιαλιστικό, σοσιαλδημοκρατικό, ακόμη και κεϊνσιανό, είναι άξιος του μίσους του πληβειακού (πραγματικά ή φαντασιακά) πλήθους. Γιατί τον βλέπει σαν αμφισβητία, σαν εχθρό, σαν χαλαστή του ανθρωπιστικού οράματος.
Ηρωισμοί και αγριότητες
Αυτή λοιπόν η επαγγελία ενός νέου κόσμου, μιας ανώτερης κοινωνίας, συνεπήρε τότε μυαλά και καρδιές εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων σ’ όλο τον πλανήτη. Αυτό τροφοδότησε πράξεις απίστευτου ηρωισμού (σημειώστε αυτήν τη λέξη, θα επανέλθουμε) αλλά και τυφλής αφοσίωσης. Τόσο τυφλής που οδήγησε σε άγρια συντροφικά μαχαιρώματα και εκτεταμένη ανθρωποφαγία. Δεν επεκτείνομαι, είναι τόσο οδυνηρό. Τίποτε δεν συμβαίνει για πρώτη φορά στην Αριστερά. Τα φαινόμενα επαναλαμβάνονται κατά περιόδους. Με διαφορετική ένταση και ποιότητα, ρητά ή υπόρρητα, επιδερμικά ή υποδόρια.
Μπορεί σε αρκετούς να φαίνονται απογοητευτικά έως εξοργιστικά. Ιδίως τώρα που η «εισβολή των μαζών» στο πολιτικό γίγνεσθαι (με τον τρόπο που αυτές επέλεξαν, κόντρα στις εμβριθείς προφητείες σοφών ινστρουκτόρων και υπερήφανων στρατολόγων) μπορεί να είναι ελλειμματική, ατελής και ασταθής, αφήνοντας περιθώρια παρερμηνειών και λανθασμένων προσλήψεων. Θα διδαχθούν μόνο από την εμπειρία τους, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες τους. Οπως ακριβώς κι οι προηγούμενες γενιές αριστερών. Εντέλει από την κτηθείσα αυτοπεποίθησή τους. Σίγουρα όχι από κάποιο πολιτικό «αχτίφ» με απαρχαιωμένη θρησκευτική χροιά.
Αυτές οι «ανεπιθύμητες μάζες» (προς χάρη των οποίων γίνονται όλοι οι αγώνες) είναι πιο μορφωμένες σε σχέση με τα πέτρινα χρόνια. Πιο πληροφορημένες, πιο απείθαρχες. Υπερκέρασαν με… αυθάδεια σκουριασμένους θεματοφύλακες της ορθοδοξίας. Διεκδικούν το δικαίωμα στον λόγο. Και όχι στην αφισοκόλληση.
Είναι ένας ανεπίστρεπτος μονόδρομος. Το τζίνι έχει βγει από το μπουκάλι και δεν συμμαζεύεται. Ούτε πρέπει. Στο εξής οι κοινωνίες έτσι θα πορεύονται. Πιο συμμετοχικά, πιο διαδικτυακά, πιο οριζόντια, πιο αμφισβητησιακά, πιο συγκρουσιακά και πιο «βλάσφημα» αν θέλετε.
Επανερχόμαστε στα περί εξιδανικεύσεων: «Η Αριστερά ήταν πάντα πλουραλιστική». Σοβαρά; Ξεχάσαμε τη μονοφωνία «Συμφωνώ με τον προλαλήσαντα»;
«Πάντα με συλλογικότητα στην ηγεσία». Σβήνουμε από τον χάρτη τις μακρές… περίοδες (sic) προσωπολατρίας (δογματικής ή ανανεωτικής) και βοναπαρτισμού;
«Ηταν πάντα καινοτόμος». Λησμονούμε τη ζντανοφικού τύπου δυσανεξία για το ρεμπέτικο, την «ξενόφερτη» μουσική και την αποκήρυξη της ποίησης της ήττας; • Πράγματι η Αριστερά έγινε –εντέλει– και πλουραλιστική και συλλογική και καινοτόμος. Υστερα από μεγάλη πάλη στο εσωτερικό της. Και όχι χωρίς πισωγυρίσματα. Καληώρα…
Ο ηρωισμός απέναντι στον εχθρό αποδείχτηκε πως ήταν η άλλη εκδοχή της αδελφοκτονίας. Προς χάρη ενός πούρου μεσσιανικού οράματος χάθηκε ο στόχος της ανθρώπινης και κοινωνικής χειραφέτησης
Επιστρέφουμε στην παρένθεση περί ηρωισμού. Η παράδοση της ελληνικής κομμουνιστικής Αριστεράς σε ηρωικές πράξεις κοσμείται από τη μεγάλη αντιφασιστική αντίσταση στην Κατοχή αλλά και από την αδιέξοδη δεκεμβριανή και εμφύλια σύγκρουση. Η φτώχεια φέρνει γκρίνια. Την ήττα διαδέχτηκαν ενδοκομματικές μάχες πρωτοφανούς αγριότητας.
Συχνά διαχωρίζουμε (αυθαίρετα) τις δύο αυτές πλευρές. Μας διαφεύγει πως και στις ηρωικές και στις αποκρουστικές πράξεις πρωταγωνίστησαν κατά κανόνα οι ίδιοι άνθρωποι. Ο ίδιος ανθρωπολογικός τύπος. Διότι επικρατούσε η στρεβλή πεποίθηση της «μοναδικότητας»∙ ότι εγώ μόνο μπορώ να σώσω τον κόσμο. Και όποιος σταθεί εμπόδιο προς την επαγγελόμενη σωτηρία θα συντριβεί.
Ο ηρωισμός απέναντι στον εχθρό αποδείχτηκε πως ήταν η άλλη εκδοχή της αδελφοκτονίας. Προς χάρη ενός πούρου μεσσιανικού οράματος χάθηκε ο στόχος της ανθρώπινης και κοινωνικής χειραφέτησης. • Αν έλειπαν αυτά τα διχαστικά προτάγματα, η Αριστερά θα κυβερνούσε εδώ και πολλά χρόνια. Και για πολλά χρόνια…
Διαβάστε επίσης:
ΗΠΑ: Έσκισε ελληνικές σημαίες σε εστιατόριο γιατί… νόμιζε ότι ήταν του Ισραήλ (Video)
Μέση Ανατολή: «Έτοιμο το σχέδιο του Ισραήλ για αντίποινα στο Ιράν»
Εκλογές ΗΠΑ: Ρεκόρ προσέλευσης σε πολιτεία κλειδί για τον Τραμπ – Ξεκίνησε η πρόωρη ψηφοφορία
Νέο ευρωπαϊκό ράπισμα για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα του Μητσοτάκη
Το Ισραήλ σφυροκοπά τον Λίβανο – Τουλάχιστον 10 νεκροί και 15 τραυματίες
