Η κλιμάκωση της καταπίεσης του Ισραήλ στα παλαιστινιακά εδάφη το περασμένο έτος συνεχίζεται και φέτος από την ακροδεξιά κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου. Σύμφωνα με πολλούς το ζήτημα πλέον δεν είναι αν μια τρίτη ιντιφάντα μπορεί να συμβεί αλλά τι μπορεί να γίνει για να αποφευχθεί.
Σε πρόσφατη δημοσκόπηση από το Παλαιστινιακό Κέντρο Πολιτικής και Ερευνας στη Ραμάλα και το Διεθνές Πρόγραμμα για Επίλυση Συγκρούσεων και Διαμεσολάβηση του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, το 61% των Παλαιστινίων και το 65% των Ισραηλινών Εβραίων ερωτηθέντων πίστευαν ότι μια ιντιφάντα αναμένεται να ξεσπάσει στο ορατό μέλλον.
Ορισμένοι εκτιμούν ότι η τρίτη ιντιφάντα έχει ήδη ξεκινήσει, αφού το 2022 ήταν το πιο αιματηρό έτος που έχει καταγραφεί στη σύγκρουση μεταξύ του κράτους του Ισραήλ και της Παλαιστίνης από το 2004 που ο ΟΗΕ τηρεί αρχεία. Για μια αίσθηση σύγκρισης: το περυσινό έτος ήταν το πιο αιματηρό από το τέλος της δεύτερης ιντιφάντα που έληξε το 2005. Πάνω από 150 Παλαιστίνιοι και 30 Ισραηλινοί έπεσαν νεκροί το 2022, με τους 49 Παλαιστίνιους να σκοτώνονται στις αεροπορικές επιδρομές κατά της Λωρίδας της Γάζας τον Αύγουστο του 2022.
Το αιματοκύλισμα συνεχίζεται και φέτος, αφού τον Ιανουάριο έλαβε χώρα η πιο θανατηφόρα επιδρομή του ισραηλινού στρατού στην κατεχόμενη Τζενίν της Δυτικής Οχθης, που άφησε πίσω δέκα νεκρούς Παλαιστίνιους. Μία μέρα μετά την επιδρομή ένας Παλαιστίνιος σκότωσε επτά Ισραηλινούς έξω από συναγωγή, σε μια κίνηση που πέρα από την κλιμάκωση της έντασης, έφερε πολύ έντονο συμβολισμό. Παραδοσιακά όμως τον μεγαλύτερο φόρο αίματος τον πληρώνουν οι Παλαιστίνιοι.
Μακριά η λύση των δύο κρατών
Το κρατικό ζήτημα έχει κολλήσει ουσιαστικά, αφού η προωθούμενη λύση των δύο κρατών χάνει ολοένα και περισσότερο έδαφος, ενώ οι ΗΠΑ –υπό των οποίων την αιγίδα υποτίθεται ότι γίνεται ο διάλογος των δύο μερών για επίλυση της διαφοράς– υποστηρίζουν χλιαρά την πρόταση αυτή. Στην παραπάνω δημοσκόπηση η υποστήριξη για τη λύση των δύο κρατών έχει πέσει στο χαμηλότερο ποσοστό εδώ και περίπου 20 χρόνια, ενώ οι Ισραηλινοί είναι πλέον περισσότερο υπέρ ενός κράτους το οποίο θα κυριαρχείται από Εβραίους. Από την πλευρά των Παλαιστινίων οι γνώμες διίστανται για τη λύση των δύο κρατών, με τη Γάζα να έχει αντικαταστήσει τη Δυτική Οχθη ως την περισσότερο μετριοπαθή πλευρά. Είναι αξιοσημείωτο ότι η υποστήριξη για ένα καθεστώς που έχει χαρακτηριστεί από οργανώσεις όπως η Διεθνής Αμνηστία και ο ΟΗΕ ως «μια μορφή απαρτχάιντ» έχει αυξηθεί. Λιγότερο από 25% από κάθε πλευρά (Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι) υποστηρίζουν τη λύση ενός ενιαίου δημοκρατικού κράτους.
Εύφορο έδαφος για ιντιφάντα
Χωρίς ρεαλιστική ελπίδα να αποκτήσουν δικό τους κράτος, οι Παλαιστίνιοι βλέπουν τους εποικισμούς να επεκτείνονται καταλαμβάνοντας ολοένα και περισσότερο έδαφος και προσπαθούν να αντιδράσουν με επιθέσεις ελαφρών όπλων που κυκλοφορούν παράνομα στη Δυτική Οχθη. Παράλληλα το Ισραήλ έχει την πιο αντιαραβική και ακροδεξιά κυβέρνηση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο υπουργός Εθνικής Ασφαλείας Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, έποικος ο ίδιος, έχει συμμετάσχει σε κατεδαφίσεις παλαιστινιακών σπιτιών, ενώ η κυβέρνηση έχει βάλει στόχο να διευκολύνει την επέκταση του εποικισμού έχοντας παράλληλα κάνει κανόνα τη συλλογική τιμωρία των τρομοκρατικών πράξεων των Παλαιστινίων, πρακτική που απαγορεύεται από το διεθνές δίκαιο. Από την άλλη, η Παλαιστινιακή Αρχή του Μαχμούντ Αμπάς έχει να διεξαγάγει εκλογές 16 χρόνια (!) και από πολλούς Παλαιστίνιους θεωρείται ο τοποτηρητής του Ισραήλ για την ασφάλεια στα εδάφη τους, ενώ νεοεμφανιζόμενες παλαιστινιακές πολιτοφυλακές (Ταξιαρχία Ναμπλούς και Τουμπάς) έχουν ανεξαρτητοποιηθεί από τη Φατάχ και τη Χαμάς και αυξάνουν τη διείσδυσή τους στους νεαρούς Παλαιστίνιους, ενώ κάνουν ένοπλη αντίσταση με όπλα που είτε εισέρχονται παράνομα από την Ιορδανία είτε κλέβονται από σταθμούς του ισραηλινού στρατού.
Αρκετά από τα χαρακτηριστικά στοιχεία της δεύτερης ιντιφάντα (2000-05), που άφησε πίσω 3.000 Παλαιστίνιους και 1.000 Ισραηλινούς νεκρούς, έχουν επιστρέψει, μεταξύ των οποίων οι τιμωρητικές ισραηλινές επιδρομές σε παλαιστινιακά εδάφη καθώς και στοχευμένες δολοφονίες στη Δυτική Οχθη. Από την άλλη οι Παλαιστίνιοι έχουν επιστρέψει στις βομβιστικές επιθέσεις σε πολυσύχναστα μέρη και λεωφορεία. Ειδικοί εκτιμούν ότι μια νέα ιντιφάντα δεν θα μοιάζει με τις άλλες δύο. Οι νέοι Παλαιστίνιοι που επιχειρούν στη Ναμπλούς και την Τζενίν στη Δυτική Οχθη δεν έχουν σχέση με τις καθιερωμένες πολιτοφυλακές, όπως οι Μάρτυρες του Αλ Ακσά ή οι ταξιαρχίες Αλ Κασάμ της Χαμάς. Οι επιθέσεις αυτοκτονίας δεν αναμένεται να είναι κυρίαρχο χαρακτηριστικό, αφού η τρίτη ιντιφάντα αναμένεται να διεξαχθεί με τα όπλα που ήδη υπάρχουν στο έδαφος της παλαιστινιακής κοινωνίας. Από την άλλη, η χρήση επεμβατικής τεχνολογίας από πλευράς Ισραήλ και η απειλή να χρησιμοποιηθούν οπλισμένα drones αναμένεται δυσκολέψουν τις επιχειρήσεις των Παλαιστινίων.
Να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Ισραήλ και στα παλαιστινιακά εδάφη ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν δήλωσε τη «σιδερένια» υποστήριξή του για το κράτος του Ισραήλ, ωστόσο φρόντισε να χαϊδέψει τα αυτιά του Αμπάς, παραδεχόμενος ότι η εποικιστική δραστηριότητα στη Δυτική Οχθη λειτουργεί ως εμπόδιο στην ειρηνευτική διαδικασία.
