Μέση Ανατολή: Κατακλυσμός από fake news για τη σύγκρουση Ισραήλ – Παλαιστινίων

«Το πρώτο θύμα του πολέμου είναι η αλήθεια». Η ρήση που αποδίδεται στον αμερικανό γερουσιαστή Χάιραμ Τζόνσον, από το μακρινό 1917, επιβεβαιώνεται σε κάθε πόλεμο και ευκολότερα τώρα που η ταχύτερη διάδοση της αλήθειας και του ψέματος γίνεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου οι προσπάθειες διασταύρωσης είναι ελάχιστες.

Σε αυτόν τον πόλεμο, που ξεκίνησε το πρωί του Σαββάτου με επίθεση της Χαμάς από τη Γάζα στο Ισραήλ, κυριαρχούν τα fake news από χρήστες που τάσσονται φανατικά υπέρ της μίας ή της άλλης πλευράς, αλλά δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό να πουν ψέματα για να προωθήσουν τις θέσεις τους.

Μερικές φορές μπλέκονται και επαγγελματίες δημοσιογράφοι οι οποίοι είτε έχουν εθνική/πολιτική ατζέντα είτε είναι θύματα παραπληροφόρησης και οι ίδιοι.

Οι προσπάθειες αντιμετώπισης των fake news μερικές φορές μοιάζουν με τσεκούρι για την αντιμετώπιση του πονοκέφαλου. Το Χ (πρώην Twitter) ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι υπήρχαν περισσότερες από 50 εκατομμύρια δημοσιεύσεις στην πλατφόρμα το Σαββατοκύριακο σχετικά με τη σύρραξη.

Η εταιρεία ανακοίνωσε επίσης ότι αφαίρεσε λογαριασμούς που συνδέονταν με τη Χαμάς και μπλόκαρε «δεκάδες χιλιάδες δημοσιεύσεις» για παραβίαση κανόνων και ρητορική μίσους.

«Βγάζουν αριθμούς – πόσες αναρτήσεις έχουν καταργήσει, πόσους λογαριασμούς έχουν αποκλείσει, ποιες ρυθμίσεις μπορεί να θέλετε να αλλάξετε, αν δεν θέλετε να δείτε σφαγές. Αυτό που δεν ανακοινώνουν είναι οι μετρήσεις των αποτυχιών τους: πόσες παραποιημένες ειδήσεις δεν συνοδεύτηκαν από «Σημειώσεις Κοινότητας» ή ονομάστηκαν με άλλο τρόπο και για πόσο καιρό. Επαφίεται στους δημοσιογράφους και τους ερευνητές να τεκμηριώσουν τις αποτυχίες τους αφού συμβούν», δήλωσε η Irina Raicu, διευθύντρια του Προγράμματος Ηθικής Διαδικτύου στο Πανεπιστήμιο Santa Clara στο Αλ Τζαζίρα.

Τα μωρά

Η είδηση για τα «40 αποκεφαλισμένα μωρά» από την Χαμάς στο ισραηλινό κιμπούτζ Κφαρ Αζά (Kfar Aza) κοντά στον φράκτη που χωρίζει τη Λωρίδα της Γάζας από το Ισραήλ προκάλεσε τεράστια κύματα οργής στο Ισραήλ και στον δυτικό κόσμο και έφτασε να γίνει πρωτοσέλιδο σε κάποιες εφημερίδες ξεκίνησε από μια δημοσιογράφο του αγγλόφωνου ισραηλινού i24News.

Στο κιμπούτζ πράγματι επιτέθηκε κάποια ομάδα ενόπλων από αυτές που βγήκαν από τη Γάζα και σκότωσε δεκάδες ανθρώπους, ανάμεσά τους και παιδιά, όμως τα «40 αποκεφαλισμένα μωρά» δεν προκύπτουν. Η δημοσιογράφος μαζί με τον ισραηλινό στρατό επισκεφτηκε το χωριό που είχε δεχτεί επίθεση και έγραψε ότι «οι στρατιώτες αντιμετωπίζουν αφάνταστη φρίκη καθώς μετακινούν τα πτώματα των θυμάτων, συμπεριλαμβανομένων περίπου 40 μωρών και μικρών παιδιών – μερικά με το κεφάλι τους κομμένο».

Η ίδια διόρθωσε αργότερα γράφοντας ότι «οι στρατιώτες μου είπαν ότι πιστεύουν ότι σκοτώθηκαν 40 μωρά/παιδιά. Ο ακριβής αριθμός των νεκρών είναι ακόμη άγνωστος, καθώς ο στρατός συνεχίζει να γυρίζει σπίτι σε σπίτι και να βρίσκει περισσότερες απώλειες Ισραηλινών».

Σύμφωνα με δήλωση εκπροσώπου του ισραηλινού στρατού στο τουρκικό πρακτορείο Anadolu, δεν υπάρχουν πληροφορίες που να επιβεβαιώνουν τους ισχυρισμούς ότι «η Χαμάς αποκεφάλισε μωρά».

«Είδαμε αυτές τις ειδήσεις, αλλά δεν έχουμε λεπτομέρειες ή επιβεβαίωση γι’ αυτές», ανέφερε η εκπρόσωπος.

Στρατιωτικές υπερδυνάμεις

Οι ψεύτικες ειδήσεις από την πλευρά των Παλαιστινίων αφορούν κυρίως «επιτυχίες» στο στρατιωτικό πεδίο. Ετσι είδαμε ισραηλινά ελικόπτερα να καταρρίπτονται το ένα πίσω από το άλλο, τανκ να ανατινάζονται και μαχητές της Χαμάς να εξοντώνουν… στρατιές αντιπάλων.

Μόνο που όλα αυτά ήταν αποσπάσματα από φωτορεαλιστικά βίντεο γκέιμ και ποτέ δεν υπήρξαν στην πραγματικότητα. Αυτό δεν εμπόδισε να χειροκροτηθούν και να πάρουν λάικ από χιλιάδες παραπλανημένους.

Παιδιά σε κλουβιά και μια χαμένη γυναίκα

Μερικές φωτογραφίες που εμφανίστηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειχναν παιδιά σε κλουβιά και υποτίθεται ότι αυτά τα είχε πάρει όμηρους η Χαμάς. Ομως αποδείχθηκε ότι η φωτογραφίες ήταν από τη Συρία το 2016 και δεν είχε σχέση με τη Γάζα.

Μια ακόμη από τις πολλές ιστορίες αυτού του πολέμου αφορούσε μια νεαρή γυναίκα που αναγνωρίστηκε από τα μαλλιά και τα τατουάζ της. Η γερμανο-ισραηλινή κοπέλα Shani Louk εμφανίστηκε σε φωτογραφίες και βίντεο, χωρίς τις αισθήσεις της, στην καρότσα ενός  ημιφορτηγού της Χαμάς και φιλοϊσραηλινές πηγές υποστήριξαν ότι κακοποιήθηκε σε μουσικό φεστιβάλ και ότι έκαναν παρέλαση με το πτώμα της.

Η μητέρα της σε βίντεο αποκάλυψε ότι έχει αποδείξεις ότι η κόρη της είναι ζωντανή και βρίσκεται σε νοσοκομείο στην πόλη της Γάζας.

Χρειάζεται πολύ προσοχή για το τι είναι «είδηση» σε κάθε πόλεμο και ειδικά την εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.