Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη από την Oxfam και την ActionAid αποκαλύπτει ότι 722 πολυεθνικές εταιρείες αποκόμισαν, από κοινού, περισσότερα από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια (917 δισεκατομμύρια ευρώ) ετησίως σε απροσδόκητα κέρδη το 2021 και το 2022. Αυτά τα νέα στοιχεία για τα κέρδη των μεγαλύτερων επιχειρήσεων του κόσμου έκαναν και πάλι επίκαιρες τις εκκλήσεις για μόνιμους έκτακτους φόρους, τη στιγμή που οι πραγματικοί μισθοί των εργαζομένων μειώνονται.
Από αυτές τις εταιρείες, 45 ενεργειακές εταιρείες αποκόμισαν κατά μέσο όρο 217 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε απροσδόκητα κέρδη, ενώ εταιρείες σε άλλους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων και ποτών, των τραπεζών και των φαρμακευτικών προϊόντων, παρουσίασαν επίσης άνοδο, σύμφωνα με τις δύο ΜΚΟ.
Η ανάλυση βασίζεται στην κατάταξη του Forbes Global 2000 και ορίζει τα απροσδόκητα κέρδη ως εκείνα που υπερβαίνουν τα μέσα κέρδη των προηγούμενων τεσσάρων χρόνων κατά περισσότερο από 10%.
Μείωση μισθών των εργαζομένων
Εν τω μεταξύ, ανέφεραν οι δύο ΜΚΟ, ένα δισεκατομμύριο εργαζόμενοι σε 50 χώρες έλαβαν μείωση των μισθών σε πραγματικό χρόνο 746 δισεκατομμυρίων δολαρίων (686 δισεκατομμύρια ευρώ) το 2022.
Η Oxfam και η ActionAid ζητούν επιβολή εισφοράς στα πλεονάζοντα κέρδη που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την ανακούφιση του αυξανόμενου κόστους διαβίωσης και τη χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων στον λεγόμενο παγκόσμιο Νότο.
«Υπάρχει ένα θέμα αδικίας, στο οποίο οι εταιρείες αποκομίζουν τεράστια απροσδόκητα κέρδη, ενώ οι άνθρωποι δυσκολεύονται με τους λογαριασμούς ενέργειας, με την αγορά τροφίμων από το σούπερ μάρκετ. Αυτό είναι απαράδεκτο», δήλωσε η Κιάρα Πουτατούρο, Σύμβουλος Ανισότητας και Φορολογικής Πολιτικής της ΕΕ στην Oxfam.
«Είδαμε ότι σε ορισμένες εταιρείες, το 85% όλων των απροσδόκητων κερδών που δημιουργήθηκαν το 2022 πήγαν στους μετόχους, τροφοδοτώντας τις τσέπες ήδη πλουσίων ατόμων. Οι κορυφαίοι αμειβόμενοι CEOs σε τέσσερις χώρες απολάμβαναν μια πραγματική αύξηση των μισθών κατά 9% το 2022, ενώ οι μισθοί των εργαζόμενων μειώθηκαν κατά 3%», πρόσθεσε.
Η εισφορά… τρομάζει επενδυτές
Σύμφωνα με τον Κουέντιν Παρινέλο, Ανώτερο Σύμβουλο Πολιτικής στο Φορολογικό Παρατηρητήριο της ΕΕ, το επιχείρημα των επικριτών ότι ένας απροσδόκητος φόρος κέρδους θα λειτουργήσει σαν αντικίνητρο για επενδύσεις δεν είναι βάσιμος, αλλά ο σχεδιασμός της εισφοράς είναι κρίσιμος.
«Βλέπουμε κάποιες μεγάλες εταιρείες -όχι όλες- να καταγράφουν κέρδη ρεκόρ, όχι λόγω κερδών παραγωγικότητας, όχι λόγω καινοτομίας, αλλά επειδή είναι σε θέση να μειώσουν τις τιμές και να διογκώσουν τα περιθώριά τους», είπε. «Ο φόρος επί των απροσδόκητων κερδών μπορεί στην πραγματικότητα να δώσει κίνητρο για επενδύσεις επειδή είναι μάλλον χρήματα που δεν θα πάνε στις τσέπες των μετόχων και δεν θα επανεπενδυθούν στις εταιρείες».
Άλλες προειδοποιήσεις
Τον Ιούνιο, μια έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ισχυρίστηκε ότι σχεδόν το ήμισυ της αύξησης του πληθωρισμού στην Ευρώπη τα τελευταία δύο χρόνια οφείλεται στην αύξηση των εταιρικών κερδών. Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε επίσης τον Ιούνιο ότι τα εταιρικά κέρδη ήταν η μεγαλύτερη κινητήρια δύναμη του πληθωρισμού το 2022 και θα είναι και πάλι το 2023.
Εισφορά στην ΕΕ
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ συμφώνησαν σε έναν προσωρινό απροσδόκητο φόρο για τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων που επωφελούνται από την άνοδο των τιμών της ενέργειας. Η εισφορά, που ονομάζεται «εισφορά αλληλεγγύης», εφαρμόζεται σε κέρδη που υπερβαίνουν το 20 τοις εκατό των μέσων ετήσιων κερδών μιας εταιρείας από το 2018.
Η εισφορά της ΕΕ αντιμετωπίστηκε με αντίσταση από ορισμένες εταιρείες, οι οποίες ισχυρίστηκαν ότι περιορίζει τις επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων των πράσινων τεχνολογιών. Παρά τον μηχανισμό, οι εταιρείες εξόρυξης πετρελαίου πραγματοποίησαν κέρδη ρεκόρ το 2022.
Η εισφορά αλληλεγγύης είναι ένα προσωρινό μέτρο που ισχύει μόνο για τα κέρδη του 2022 και του 2023. Η Oxfam και η ActionAid ζητούν να επεκταθεί μόνιμος φόρος σε όλους τους τομείς που αποφέρουν εξαιρετικά κέρδη.
Εθνικά παραδείγματα
Η Πορτογαλία είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που στοχεύει επί του παρόντος τις εταιρείες διανομής τροφίμων. Χώρες όπως η Ουγγαρία στοχεύουν σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των φαρμακευτικών εταιρειών και των εταιρειών μέσων ενημέρωσης, ενώ ο απροσδόκητος φόρος της Κροατίας ισχύει για όλες τις εταιρείες που υπερβαίνουν ένα συγκεκριμένο όριο εσόδων.
Η Oxfam και η ActionAid ισχυρίζονται ότι ένας απροσδόκητος φόρος κερδών θα μπορούσε να δημιουργήσει κεφάλαια εκατοντάδων δισεκατομμυρίων που θα μπορούσαν να χορηγηθούν για την αντιμετώπιση της φτώχειας και της κλιματικής αλλαγής.
