Η νέα δημοτική αρχή αναγκάστηκε πολύ γρήγορα να ακυρώσει δύο εμβληματικές προεκλογικές της δεσμεύσεις.
Την εκδίωξη της Αρχιτεκτονικής από τον ιστορικό χώρο του Πολυτεχνείου και την κατάργηση της “Ανάπλασης”. Το σχέδιο παρεμβάσεων που συζητάμε σήμερα συνδέεται άμεσα με το έργο της “Ανάπλασης”. Η σύνδεση αυτή γίνεται όμως με ένα “φοβικό” τρόπο. Η μητροπολιτική οπτική της “Ανάπλασης” (Προσφυγικά, Ακαδημία Πλάτωνος, Πειραιώς), περιορίζεται αποκλειστικά στο εμπορικό κέντρο. Εισαγωγικά, θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε τέσσερα ανοιχτά πεδία προβληματισμού:
α. Η αποκλειστική στόχευση στο κέντρο της πόλης.
β. Ο κίνδυνος εκδίωξης της κατοικίας και του λιανεμπορίου.
γ. Η άμεση εξάρτηση της επιτυχίας του σχεδίου από την ενίσχυση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.
δ. Η ελλιπής μέχρι σήμερα διαβούλευση και τα κενά στις απαραίτητες μελέτες.
Οι γειτονιές της Αθήνας χρειάζονται περισσότερο δημόσιο χώρο
Η πανδημία ανέδειξε την τεράστια ανάγκη ύπαρξης του δημόσιου χώρου, πρώτα από όλα για τις γειτονιές της πόλης. Θυμόμαστε προεκλογικά την συζήτηση για τα “πάρκα τσέπης”, δηλαδή μικρούς χώρους πρασίνου μέσα στις γειτονιές. Πόσα τέτοια πάρκα προβλέπει το τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου για το 2020; Κανένα. Αν λοιπόν η δημοτική αρχή επιθυμεί να υπηρετήσει πραγματικά την δημιουργία περισσότερου δημόσιου χώρου, οφείλει να μην ξεχάσει πάλι τις γειτονιές της πόλης. Αυτό, μεταξύ άλλων, σημαίνει:
• Να προχωρήσουν άμεσα οι απαλλοτριώσεις ελεύθερων χώρων που είχε ψηφίσει το προηγούμενο Δημοτικό Συμβούλιο. Η διαδικασία σήμερα έχει παγώσει μετά από αίτημα της νέας Δημοτικής Αρχής για επαναδιαπραγμάτευση του κόστους.
• Να προγραμματιστεί η δημιουργία 15 “πάρκων τσέπης” μέσα στο 2020. Στόχος απόλυτα εφικτός.
• Να διεκδικήσει επιτέλους ο Δήμος μια σειρά από ελεύθερους χώρους μέσα στην πόλη που σήμερα ρημάζουν και ανήκουν σε άλλους φορείς του δημοσίου.
Να προστατεύσουμε την κατοικία και το λιανεμπόριο στο κέντρο της πόλης
Η χωρίς όρια ανάπτυξη του τουρισμού διώχνει την κατοικία και το μικρό λιανεμπόριο από το ιστορικό κέντρο. Παράδειγμα αυτής της αντίληψης ήταν και το αντί-περιβαλλοντικό νομοσχέδιο με την κατάργηση κάθε ορίου στην δημιουργία ξενοδοχειακών μονάδων στο κέντρο της Αθήνας. Αυτό το μοντέλο μακροπρόθεσμα πλήττει και τον τουρισμό, γιατί χτυπάει το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Αθήνας: τη ζωντάνια της. Μια ζωντάνια που οφείλεται στο γεγονός ότι το κέντρο της πόλης συνδυάζει την κατοικία με τις υπόλοιπες χρήσεις.
Το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο, που απαιτείται να ψηφιστεί, πρέπει να προβλέψει μια σειρά από προστατευτικές ρήτρες για την κατοικία και το λιανεμπόριο. Χωρίς αυτές δεν θα αναφερόμαστε στον “μεγάλο περίπατο” για την Αθήνα αλλά σε ένα μεγάλο “τουριστικό λούνα παρκ”. Παρόμοιες διατάξεις ισχύουν σήμερα και προστατεύουν πχ. τα “μπαχαράδικα” της Ευριπίδου. Δεν μπορούμε να φανταστούμε μία Αθηνάς χωρίς τη “Βαρβάκειο Αγορά” και την σημερινή της ταυτότητα στο λιανεμπόριο.
Τι θα γίνει με την βραχυχρόνια μίσθωση;
Η Αθήνα αποτελεί αρνητικό παράδειγμα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη στο ζήτημα της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Η Δημοτική Αρχή δυστυχώς, έχει επιλέξει να κρυφτεί από την υποχρέωση να κάνει συγκεκριμένες προτάσεις και εμφανίζεται ως παρακολουθητής του “αόρατου χεριού” της αγοράς. Η βάση της συζήτησης οφείλει να είναι:
• ο αποκλεισμός των νομικών προσώπων από την δυνατότητα χρήσης της βραχυχρόνιας μίσθωσης
• ο ορισμός ενός ανώτατου ορίου για κάθε φυσικό πρόσωπο (π.χ. μέχρι δύο διαμερίσματα)
Με αυτό τον τρόπο προστατεύουμε την κατοικία και ταυτόχρονα δεν κλείνουμε την δυνατότητα μιας επιπλέον οικονομικής ενίσχυσης ανθρώπων που την χρειάζονται.
Το ξεχασμένο κομμάτι: Μουσείο / Πολυτεχνείο
Η Πατησιών και το κομμάτι γύρω από το Αρχαιολογικό Μουσείο χρειάζεται μια σειρά από άμεσες παρεμβάσεις. Απαιτείται να προχωρήσει η ανάπλαση στο κομμάτι της οδού Τοσίτσα, κάτι που σε συνδυασμό με την λειτουργία του σταθμού Μετρό στο Μουσείο θα αλλάξει την όψη της περιοχής. Παράλληλα ο Δήμος σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού οφείλουν να λειτουργήσει άμεσα το κτήριο του “Ακροπόλ”, το οποίο ανακαίνισε η προηγούμενη κυβέρνηση και είναι έτοιμο προς χρήση.
Τέλος, υποστηρίζουμε ότι είναι στο χέρι της σημερινής Δημοτικής Αρχής να διορθώσει το λάθος της αδειοδότησης απέναντι από το Αρχαιολογικό Μουσείο μιας τεράστιας ξενοδοχειακής μονάδας. Ο συγκεκριμένος χώρος θα έπρεπε να απαλλοτριωθεί από τον Δήμο ή το Υπουργείο Πολιτισμού και να σχεδιαστεί σε συνάρτηση με τις ανάγκες του Αρχαιολογικού Μουσείου.
Η διαβούλευση που δεν έγινε
Η επιτυχία ή όχι του συγκεκριμένου σχεδίου θα κριθεί και από το επίπεδο της δημόσιας διαβούλευσης. Μέσα από τη συζήτηση με τους κατοίκους και τους επαγγελματίες του κέντρου μπορούν να προκύψουν μια σειρά από βελτιώσεις αλλά και οι απαραίτητες ρήτρες για την προστασία των μικτών χρήσεων. Σε αυτή την κατεύθυνση διεκδικήσαμε και πετύχαμε την δημιουργία δύο σημαντικών διαπαραταξιακών επιτροπών:
• Μία επιτροπή διαβούλευσης με τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών.
• Μια επιστημονική επιτροπή παρακολούθησης του έργου.
Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου σε καμία περίπτωση δεν κλείνει το ζήτημα. Έχουμε μπροστά μας μια διαδικασία με πολλά ανοιχτά ερωτήματα και με χώρο για ουσιαστικές διεκδικήσεις από την σκοπιά των αναγκών των κατοίκων.
Ως “Ανοιχτή Πόλη” θα στηρίξουμε κάθε προσπάθεια για την διεύρυνση του δημόσιου χώρου στο σύνολο της πόλης και θα παλέψουμε για την προστασία των μικτών χρήσεων.
Ο Νάσος Ηλιόπουλος είναι δημοτικός σύμβουλος, επικεφαλής της Ανοιχτής Πόλης
