Η φονική πύρινη λαίλαπα στην Καλιφόρνια υπολογίζεται ως η μεγαλύτερη καταστροφή που έχει συμβεί στην ιστορία των ΗΠΑ. Οι πυροθύελλες (Παλισέιντς, Ιτον) και οι πυρκαγιές (Χαρστ, Σάνσετ Ερια, Λίντια) που ισοπέδωσαν το Λος Αντζελες άφησαν πίσω δεκάδες νεκρούς και έκαναν στάχτη πάνω από 150.000 στρέμματα γης, ενώ την ώρα που άνθρωποι, ζώα, υποδομές και περιβάλλον κινδυνεύουν κάποιοι εκμεταλλεύονται την κατάσταση για να διαδώσουν –ξανά– «κυκλώνες» από fake news.
Η τρέχουσα περίοδος έχει ειδικό βάρος, καθώς συμπίπτει με την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ. Ο εκλεγμένος πρόεδρος και το δεξί του χέρι –και μέγας χορηγός του– Ιλον Μασκ ξεχωρίζουν ως «δύο από τους κορυφαίους μεταδότες της παραπληροφόρησης». Παράλληλα, η κατάργηση του fact checking από τις πλατφόρμες της Meta, που σηματοδοτεί τη μετατόπιση του ιδιοκτήτη της Μαρκ Ζάκερμπεργκ από το στρατόπεδο των αντιπάλων σε εκείνο των φίλων του Τραμπ, εγείρει σοβαρές ανησυχίες για το τι έπεται μετά την πλήρη κατάργηση του –έστω και ως φύλλου συκής– ελέγχου δεδομένων που εμπόδιζαν τη διασπορά των fake news σε Facebook και Instagram.
Ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, δίνοντας εκ νέου στον Τραμπ πρόσβαση στο X (ο λογαριασμός του είχε μπλοκαριστεί μετά την εισβολή των οπαδών του στο Καπιτώλιο), επανέφερε σε αυτό και τον «τραμπισμό», δηλαδή το κύμα ψευδών ειδήσεων, της ρητορικής μίσους και του πολωτικού κλίματος που ο Ρεπουμπλικανός μεγιστάνας είχε επιστρατεύσει για τη νίκη του στις εκλογές του 2016.
Κρεσέντο ακροδεξιάς πολιτικής στις στάχτες
Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης διαδραματίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε περιόδους φυσικών καταστροφών, συμβάλλοντας στην ενημέρωση και εγρήγορση των πολιτών, καθώς και στην παροχή βοήθειας προς τους πληγέντες. Ωστόσο, σε κάθε νόμισμα υπάρχουν δύο όψεις. Παρότι η ξηρασία και οι σφοδροί άνεμοι δημιούργησαν συνθήκες που ευνοούν την εκδήλωση και την εξάπλωση πυρκαγιών στο Λος Aντζελες (συνεχίζεται η έρευνα για τα αίτια της καταστροφής), έχουν πολλαπλασιαστεί τα μηνύματα που προσάπτουν ευθύνες στις «προοδευτικές» πολιτικές της Καλιφόρνια.
Λογαριασμοί στο X, γνωστοί για τη διάδοση ρατσιστικής ρητορικής, και προσωπικότητες της ακροδεξιάς έσπευσαν να διαδώσουν μια σειρά από ψευδείς πληροφορίες για το ποιος φταίει για την τραγωδία, κατηγορώντας μεταξύ άλλων την αρχηγό της πυροσβεστικής του Λος Αντζελες Κρίστιν Κρόουλεϊ ότι δεν είναι «επαρκής» επειδή είναι γυναίκα και ομοφυλόφιλη.
Ατομα από διάφορα σημεία του πολιτικού φάσματος, συμπεριλαμβανομένου του εκδότη των «Los Angeles Times» Πάτρικ Σουν-Σιονγκ, ισχυρίστηκαν ότι ο προϋπολογισμός της πυροσβεστικής είχε μεγάλες περικοπές, κάτι που –σύμφωνα με τον ενημερωτικό ιστότοπο Politico– δεν ισχύει. Στο στόχαστρο βρέθηκε και η εμβληματική ταμπέλα του Χόλιγουντ, που παρουσιάστηκε σε πλαστές φωτογραφίες και βίντεο να φλέγεται.
Ο Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ, ο μεγαλύτερος γιος του μεγιστάνα, βρήκε μάλιστα τρόπο να κατηγορήσει την Ουκρανία για την αποτυχία αντιμετώπισης των πυρκαγιών. «Η πυροσβεστική υπηρεσία του Λος Αντζελες δώρισε ένα σωρό από τις προμήθειές της στην Ουκρανία» έγραψε χαρακτηριστικά στο Χ. Μόνο που αυτή η δωρεά, η οποία αφορούσε πλεονάζουσες προμήθειες (μπότες, σωλήνες, ακροφύσια, αλεξίσφαιρα και φάρμακα), έγινε το 2022.
Τυφώνες παραπληροφόρησης
Αυτή δεν είναι ωστόσο η μόνη περίπτωση που ένας καταιγισμός ψευδών ειδήσεων εν μέσω μιας τραγωδίας προκαλεί φρενίτιδα στο διαδίκτυο. Τις εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ τα fake news έγιναν τροφή για πολιτική διαμάχη, ιδιαίτερα σε πολιτείες που επλήγησαν σκληρά από τους τυφώνες Ελίν και Μίλτον.
Επί παραδείγματι, κυκλοφόρησε η φήμη ότι η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διαχείρισης Καταστάσεων Εκτακτης Ανάγκης (Federal Emergency Management Agency – FEMA) μείωσε στα 750 δολάρια τις πληρωμές προς τους πληγέντες. Στο ίδιο πλαίσιο κυκλοφόρησε και η φήμη ότι η FEMA εμποδίζει την προσγείωση ιδιωτικών αεροσκαφών στις πληγείσες περιοχές για την παράδοση προμηθειών. Οι φημολογίες ήταν μάλιστα τόσο έντονες που η FEMA αναγκάστηκε να δημιουργήσει ειδική ιστοσελίδα (Hurricane Rumor Response), μέσω της οποίας απαντά σε όλα τα fake news σχετικά με τις δύο αυτές κακοκαιρίες.
Αλλες ψευδείς θεωρίες διαδόθηκαν σε βίντεο στο YouTube και σε αναρτήσεις στο X, οι οποίες εκφράστηκαν από δημόσια πρόσωπα, όπως ένας χριστιανός εθνικιστής podcaster, ένας πρώην αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ και ένας Ρεπουμπλικανός βουλευτής. Για εκείνους οι τυφώνες ήταν το αποτέλεσμα των προσπαθειών της κυβέρνησης να διαταράξει την ψηφοφορία, κατευθύνοντας την καταιγίδα προς τις ρεπουμπλικανικές περιφέρειες.
Ο ίδιος ο Τραμπ υποστήριξε μεταξύ άλλων σε διάστημα λίγων ημερών ότι ο απερχόμενος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δεν απαντά στα τηλεφωνήματα του Ρεπουμπλικανού κυβερνήτη της Τζόρτζια, ότι οι Δημοκρατικές αρχές στη Βόρεια Καρολίνα δεν βοήθησαν όσο θα έπρεπε στις περιοχές όπου βρίσκονται Ρεπουμπλικανοί ψηφοφόροι, ότι κονδύλια που προορίζονταν για τη FEMA εκλάπησαν ή δόθηκαν σε μετανάστες και ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν – Χάρις έγινε περίγελος διεθνώς για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε τους τυφώνες.
Αλλά και ο Μασκ από την πλευρά του συνέβαλε στη διάδοση ανυπόστατων φημών μέσα από τον προσωπικό του λογαριασμό στο ιδιόκτητο X, μερικές από τις οποίες υποστήριζαν ότι η FEMA μπλόκαρε ιδιωτικές δωρεές για τους πληγέντες ή τις παρουσιάζει ως δικές της, ότι η FEMA εξάντλησε τον προϋπολογισμό της μεταφέροντας μετανάστες στη χώρα αντί να σώσει ζωές Αμερικανών και ότι οι αρχές στη Βόρεια Καρολίνα εμπόδισαν όσους εθελοντές πήγαν να βοηθήσουν.
Διαβάστε επίσης
Ντόναλντ Τραμπ: Μπορεί τελικά να… μετονομάσει τον Κόλπο του Μεξικού;
«Aπόρρητο» σκοτάδι στη σύμβαση για τους Patriot – Μακριά από τη λογοδοσία σε Βουλή και ΚΥΣΕΑ
