Με τον Ντόναλντ Τραμπ να επιστρέφει πιο ισχυρός από ποτέ στον Λευκό Οίκο, ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να αποτελέσει άμεση πρόκληση για έναν πρόεδρο του οποίου η εξωτερική πολιτική μπορεί να συνοψιστεί σε μόνο τρεις λέξεις: «Πρώτα η Αμερική». Το αποτέλεσμα των εκλογών της 5ης Νοεμβρίου ανακούφισε το Ισραήλ. Μένει να φανεί, όμως, αν η κυβέρνηση «Τραμπ 2.0» θα ενθαρρύνει ακόμη περισσότερο το Ισραήλ να συνεχίσει τον πόλεμο στη Γάζα –που συνιστά και επίσημα γενοκτονία σύμφωνα με την Ειδική Επιτροπή του ΟΗΕ– και στον Λίβανο ή θα το δεσμεύσει σε πορεία επίλυσης της κρίσης, όπως φαίνεται να εξυπηρετεί το οικονομικό συμφέρον των ΗΠΑ.
Ο,τι κι αν συμβεί μετά την ορκωμοσία του Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου 2025, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου για τους επόμενους δύο μήνες του Τζο Μπάιντεν στην εξουσία θα συνεχίσει να βομβαρδίζει αμάχους, αφού έχει αποδειχθεί ότι η αμερικανική κυβέρνηση δεν μπορεί να τον περιορίσει.
Την ώρα που οι νεκροί στη Γάζα ξεπέρασαν τις 43.700, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποφάνθηκε στο πλαίσιο μιας προθεσμίας που είχε δώσει στο Ισραήλ ότι το Τελ Αβίβ δεν παραβίασε την αμερικανική νομοθεσία για την ανθρωπιστική βοήθεια και δεν εμποδίζει την έλευσή της στον παλαιστινιακό θύλακα. Κατόπιν αυτού δεν θα διακοπούν οι προμήθειες όπλων.
Τα λεγόμενα των ΗΠΑ, ωστόσο, έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τη ζοφερή για τους Παλαιστίνιους πραγματικότητα, καθώς μεγάλο μέρος της βοήθειας που φτάνει στη Γάζα δεν διανέμεται στους κατοίκους, ενώ ΜΚΟ έχουν καταγγείλει πως η όποια ποσότητα καταλήγει στους λιμοκτονούντες Παλαιστίνιους παραμένει εντελώς ανεπαρκής.
Αόριστη δέσμευση
Ο Τραμπ έχει δεσμευτεί για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα, αλλά δεν έχει παράσχει σαφές σχέδιο για το πώς θα τον πετύχει. Παράλληλα, φαίνεται να δείχνει πιο αφοσιωμένος σε σχέση με την προηγούμενη θητεία του στον μουσουλμανικό πληθυσμό των ΗΠΑ, που τον στήριξε στις εκλογές. Πώς θα τους κρατήσει ευχαριστημένους ωστόσο όταν αναλυτές εκτιμούν ότι είναι πιθανό να αναγνωρίσει έναν αλλαγμένο χάρτη του Ισραήλ με επίσημα προσαρτημένο τουλάχιστον ένα τμήμα της Δυτικής Οχθης, καθώς και να υποστηρίξει την παραμονή της ισραηλινής στρατιωτικής παρουσίας στη Λωρίδα της Γάζας;
Η αυγή της νέας εποχής Τραμπ θα μπορούσε ακόμη να συμπέσει χρονικά με την πλήρη κατάρρευση των συνομιλιών για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Η ανακοίνωση του Κατάρ ότι σταματά τη διαμεσολάβηση για εκεχειρία επισκιάστηκε από τις αμερικανικές εκλογές. Το μικροσκοπικό, πλούσιο σε πετρέλαιο εμιράτο κατέβαλε προσπάθειες τον περασμένο χρόνο ώστε να επιτευχθεί συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου, διατηρώντας στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ, που διαθέτουν τη μεγαλύτερη στρατιωτική τους βάση στη Μέση Ανατολή στο Κατάρ.
Συνεργάστηκε επίσης με το Ισραήλ και τη Χαμάς, η πολιτική ηγεσία και το γραφείο της οποίας εδρεύουν στην Ντόχα, θεωρώντας ότι αυτό θα το βοηθούσε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των αντιμαχόμενων μερών. Ωστόσο οι προσπάθειες δεν απέφεραν τίποτε περισσότερο από μια σύντομη κατάπαυση του πυρός, η οποία είχε αποτέλεσμα την απελευθέρωση περισσότερων από 100 Ισραηλινών ομήρων σε αντάλλαγμα 240 Παλαιστίνιων αιχμαλώτων. Εκτοτε κάθε προσπάθεια για συμφωνία έχει πέσει στο κενό. Πάντως, λόγω της εφιαλτικής κατάστασης στη Γάζα στέλεχος της Χαμάς δήλωσε ότι η οργάνωση είναι υπέρ κάθε πρότασης που θα οδηγήσει σε οριστική κατάπαυση του πυρός και σε στρατιωτική αποχώρηση του Ισραήλ.
Η Ουάσινγκτον από την πλευρά της δεν κατάφερε να παίξει ουσιαστικό ρόλο στις συνομιλίες. Ενώ τόνισε επανειλημμένα την επιθυμία της για κατάπαυση του πυρός, η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν άσκησε σε κανένα σημείο απτή πίεση στο Ισραήλ.
Οχι μόνο αρνήθηκε να διακόψει τη στρατιωτική βοήθεια προς το Ισραήλ, αλλά ενέκρινε την πώληση όπλων αξίας 20 δισ. δολαρίων στη συμμαχική της χώρα τον Αύγουστο. Αυτό επί της ουσίας σημαίνει ότι ο Νετανιάχου δεν είχε κανέναν επιτακτικό λόγο να εκτραπεί από την «αποστολή» του.
Ελπίδες για τον Λίβανο
Τη στιγμή που οι πιθανότητες για εκεχειρία στον παλαιστινιακό θύλακα έχουν εξασθενίσει, έχουν αναπτυχθεί ελπίδες για κατάπαυση του πυρός στον Λίβανο. Η Ουάσινγκτον φέρεται να έχει εμπλακεί σε διπλωματικές προσπάθειες για να πείσει το Ισραήλ και τη Χεζμπολάχ να καταλήξουν σε κοινό έδαφος.
Ωστόσο, όπως το Ισραήλ δεν μπόρεσε να εξαλείψει τη Χαμάς, δεν έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να πλήξει τη Χεζμπολάχ στον βαθμό που θα την ανάγκαζε να αποδεχτεί μια εκεχειρία με τους όρους του, αν και την έχει αποδυναμώσει αισθητά.
Ανοιγμα στους Αραβες
Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ επιθυμεί να ενισχύσει τους κερδοφόρους οικονομικούς και εμπορικούς δεσμούς της Αμερικής με τις αραβικές κυβερνήσεις της Μέσης Ανατολής. Ωστόσο αυτές έχουν κλονιστεί από το μέγεθος της θηριωδίας των επιχειρήσεων του Ισραήλ σε Γάζα και Λίβανο, με αποτέλεσμα στο εσωτερικό τους να υπάρχουν επικρίσεις για την αδυναμία των ηγετών τους να αντιμετωπίσουν τις εγκληματικές ενέργειες του Ισραήλ.
Ως αποτέλεσμα, η Σαουδική Αραβία, ο πλουσιότερος σύμμαχος της Αμερικής στην περιοχή, πάγωσε την εξομάλυνση των σχέσεών της με το Ισραήλ ώσπου να δημιουργηθεί ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος. Αυτό το σενάριο ωστόσο φαίνεται ότι απορρίπτεται πλήρως από το Ισραήλ, καθώς ο νέος υπουργός Εξωτερικών Γκίντεον Σαάρ το χαρακτήρισε «μη ρεαλιστικό σχέδιο», δήλωση που ανοίγει τον δρόμο στη μονιμοποίηση της ισραηλινής κατοχής στα παλαιστινιακά εδάφη.
Τα στρατεύματα στη Συρία
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια η Συρία βρίσκεται χαμηλά στην ατζέντα εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης Μπάιντεν. Μια νίκη της Κάμαλα Χάρις θα προανήγγελλε πιθανότατα τη διατήρηση του status quo στην περιοχή, αλλά με τον απρόβλεπτο και ασταθή Τραμπ στο τιμόνι τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο περιορισμός της παρουσίας και της επιρροής του Ιράν στη Συρία εκτιμάται ότι θα παραμείνει προτεραιότητα για τη νέα κυβέρνηση Τραμπ, αλλά το σημαντικότερο ερώτημα αφορά το μέλλον της ένοπλης παρουσίας των ΗΠΑ στο συριακό έδαφος.
Οι ΗΠΑ διαθέτουν επί του παρόντος περίπου 900 στρατιώτες στη Συρία, κυρίως σε τμήματα της βορειοανατολικής πλευράς που ελέγχονται από τις –υπό την ηγεσία των Κούρδων– Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF). Ως μακροχρόνιος επικριτής των «ατέλειωτων πολέμων» των ΗΠΑ, ο Τραμπ διέταξε δύο φορές την απόσυρση όλων των αμερικανικών δυνάμεων από τη Συρία κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, αλλά τελικά πείστηκε να διατηρήσει μερικές εκατοντάδες στρατιώτες στην περιοχή.
Ενώ οι ΗΠΑ δεν απέσυραν ποτέ πλήρως τις δυνάμεις τους από τη Συρία, μερικές περιορισμένες κινήσεις τους προς αυτό τον σκοπό είχαν άμεσες συνέπειες. Η ανακοίνωση αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων τον Οκτώβριο του 2019 υπό τον Τραμπ είχε αποτέλεσμα η Τουρκία να ξεκινήσει νέα στρατιωτική επιχείρηση κατά των SDF, καταλαμβάνοντας τις πόλεις Ρας αλ-Αϊν και Ταλ Αμπιάντ, εκτοπίζοντας χιλιάδες κατοίκους.
Εν τω μεταξύ, τη στιγμή που αμφισβητείται το μέλλον της παρουσίας των ΗΠΑ στη Συρία, το Ισραήλ φέρεται να έχει ξεκινήσει ένα μεγάλης κλίμακας κατασκευαστικό έργο κατά μήκος της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης «Alpha Line» (αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στην οποία περιπολούν ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ από το 1974), που χωρίζει τα Υψίπεδα του Γκολάν από τη Συρία, όπως αποκάλυψαν δορυφορικές εικόνες. Οι Ισραηλινοί έχουν ξεκινήσει τις εργασίες από τα τέλη Σεπτεμβρίου, σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία αφενός δημιουργούν «ζώνη ασφαλείας» κατά μήκος των συνόρων στη Γάζα, αφετέρου κατεδαφίζουν οικισμούς στον νότιο Λίβανο.
Διαβάστε επίσης
Μαρινάκης για διαγραφή Σαμαρά: «Η Κοινοβουλευτική Ομάδα της ΝΔ δεν έχει Συμπιλίδηδες»
Μητσοτάκης για Σαμαρά: Η απόφαση εξηγήθηκε σαφώς – Εκλογές το 2027
Πληθαίνουν τα ερωτήματα μετά τη διαγραφή Σαμαρά – Ιδεολογική καθοδήγηση η νέος φορέας;
Οι άνθρωποι του Πιτσιλή που έγιναν «πιστόλια» – Τα τρία πρόσωπα κλειδιά
Το άγχος στη ΝΔ από τον Άδωνη φαίνεται!
Ο Σαμαράς πρώτα πέταξε το… γάντι και μετά έφυγε για τις ΗΠΑ!