Εικόνες ολοκληρωτικής καταστροφής κατέγραψε ο φωτογραφικός φακός του Documento στα Γεράνεια Ορη. Μέσα σε διάστημα πέντε ημερών, από το βράδυ της 19ης Μαΐου μέχρι την 24η του μηνός, περίπου 70.000 στρέμματα παρθένου δάσους και καλλιεργειών στα σύνορα των περιφερειών Αττικής και Πελοποννήσου έγιναν στάχτη.
Το δάσος που εκτεινόταν από τα Μέγαρα μέχρι το Λουτράκι αποτελεί στο μεγαλύτερο μέρος του παρελθόν, ενώ υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν επτά ολόκληρες δεκαετίες, εφόσον δεν παρέμβει ανθρώπινο χέρι που θα εντείνει την καταστροφή, προκειμένου να επανέλθει στην κατάσταση που ήταν μέχρι σήμερα. Τα Γεράνεια Ορη αποτελούν πια κρανίου τόπο, δεκάδες είναι οι περιουσίες που καταστράφηκαν, ενώ σημαντικές ήταν οι απώλειες στην άγρια πανίδα της περιοχής.
Φωτογραφίες: Μάριος-Ραφαήλ Μπίκος
Το Documento πραγματοποίησε οδοιπορικό στην περιοχή την περασμένη Τετάρτη προκειμένου να καταγράψει την κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί μετά το ξέσπασμα της πυρκαγιάς. Κατευθυνόμενοι από την Αττική προς τα Γεράνεια Ορη συναντήσαμε τις πρώτες εικόνες καταστροφής περίπου δέκα χιλιόμετρα έξω από την πόλη των Μεγάρων.
Η ατμόσφαιρα, παρότι οι επίγειες και εναέριες δυνάμεις της πυροσβεστικής είχαν ήδη θέσει τη φωτιά υπό πλήρη έλεγχο, ήταν αποπνικτική, ενώ σε πολλά σημεία της διαδρομής το έδαφος ακόμη κάπνιζε. Αυτός ήταν εξάλλου και ο λόγος που πυροσβεστικά οχήματα περιπολούσαν αδιάκοπα προκειμένου να εντοπίσουν πιθανές εστίες αναζωπύρωσης. Η κατάσταση είναι περισσότερο δυσάρεστη στη βόρεια πλευρά των Γερανείων Ορέων, στην περιοχή που εκτείνεται από το Αλεποχώρι μέχρι τον Σχίνο.
Η πυρκαγιά, η οποία κινήθηκε με τεράστια ταχύτητα λόγω των ισχυρών δυτικών ανέμων που έπνεαν στην περιοχή από τον Σχίνο Λουτρακίου προς τα Μέγαρα, κατέκαψε μεγάλη δασική έκταση, ενώ προκάλεσε ανεπανόρθωτες ζημιές σε δύο μικρούς οικισμούς, τη Μαυρολίμνη και τις Βαμβακιές, όπου δεκάδες κατοικίες –στην πλειονότητά τους παραθεριστικές– παραδόθηκαν στις φλόγες.
Το γεγονός ότι στην περιοχή πολλά σπίτια βρίσκονται εκτός σχεδίου ενέτεινε το πρόβλημα, ενώ σημαντικές ζημιές προκλήθηκαν επειδή σε ορισμένες περιπτώσεις εξερράγησαν φιάλες αερίου τις οποίες οι κάτοικοι χρησιμοποιούσαν για βασικές εργασίες τους. Η εικόνα ολοσχερώς κατεστραμμένων κατοικιών την οποία κατέγραψε ο φωτογραφικός φακός της εφημερίδας είναι αδιάψευστος μάρτυρας της τραγωδίας.
Ο Γιώργος Λάμπρου ζει και εργάζεται στον Σχίνο και είναι εθελοντής δασοπυροσβέστης – από τους πρώτους που βρέθηκαν στο σημείο όπου ξέσπασε η πυρκαγιά. Ο ίδιος διηγείται στο Documento ότι έλαβαν κλήση περίπου στις 21.35 και κατευθύνθηκαν προς το σημείο έναρξης της φωτιάς σε διάστημα περίπου πέντε λεπτών.
«Στο διάστημα αυτό, μέσα σε πέντε λεπτά, λόγω του ισχυρού ανέμου η πυρκαγιά είχε ήδη επεκταθεί» λέει, ενώ εκτιμά ότι δεν υπήρξε κάποιος εμπρησμός αλλά ότι κατά πιθανότητα ευθύνονται καλώδια ηλεκτροδότησης από τα οποία ίσως ξέφυγε κάποια σπίθα.
Καθυστερήσεις καταγγέλλουν οι κάτοικοι
Οκτώ ολόκληρες ημέρες μετά το ξέσπασμα της πυρκαγιάς, κι ενώ εναέρια μέσα πυρόσβεσης συνέχιζαν την προσπάθειά τους να κατασβήσουν τις τελευταίες μικρές εστίες, οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής διερωτώνται τι θα συνέβαινε αν οι ισχυροί άνεμοι επέμεναν για περισσότερες από δύο ημέρες μετά το αρχικό ξέσπασμα. Κάτοικος του οικισμού Βαμβακιές ανέφερε με σκωπτικό ύφος στο Documento ότι «αν συνέχιζε να φυσάει, η φωτιά θα έφτανε μέχρι την Τρίπολη». Ο ίδιος δήλωσε τυχερός που οι φλόγες λόγω του αέρα προσπέρασαν τον οικισμό, προκαλώντας μεν σοβαρές ζημιές, όχι όμως σε πολλές κατοικίες.
Σύμφωνα πάντως με περιοίκους, παρότι αναγνωρίζουν ότι οι δυνάμεις της πυροσβεστικής κινήθηκαν αμέσως για την κατάσβεση της πυρκαγιάς, τελικώς υπήρξαν σημαντικές καθυστερήσεις, οι οποίες ευτυχώς δεν απέβησαν μοιραίες. Ο Σωτήρης Παπανικόλας, πιλότος-εκπαιδευτής σε ελικόπτερα και αεροπλάνα, ο οποίος ζει στην περιοχή Μάζι, κατήγγειλε στο Documento ότι η Περιφέρεια Αττικής, εντός των συνόρων της οποίας βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος της καμένης έκτασης, αντέδρασε πολύ αργά διότι αρχικώς υπήρχε η πεποίθηση ότι η φωτιά κινείται προς την περιφερειακή ενότητα Κορινθίας. Τόνισε παράλληλα ότι ο περιφερειάρχης Γιώργος Πατούλης εμφανίστηκε στην περιοχή τις πρώτες ώρες, αλλά από τότε παραμένει εξαφανισμένος.
Ο ίδιος επισήμανε ότι «δεν άκουσε κανένας τους ντόπιους ή δεν πρόσεξε ότι οι άνεμοι στην περιοχή των Μεγάρων είναι κατά κανόνα βορειοδυτικοί και στην καλύτερη περίπτωση έχουν ένταση 45 χιλιομέτρων την ώρα». Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ναυλωμένες από την περιφέρεια υδροφόρες, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν συνδράμει το έργο των πυροσβεστικών δυνάμεων, έδρευαν σε απόσταση 80 χιλιομέτρων από τις περιοχές που βρίσκονταν στη δίνη της φωτιάς, ενώ οι οδηγοί δεν γνώριζαν τους δρόμους και τις περιοχές της φωτιάς και οδηγούσαν βαρέα μηχανήματα σε στενούς αγροτικούς δρόμους κάνοντας ώρες ολόκληρες να φτάσουν κοντά στη φωτιά.
«Δεν επέταξαν ούτε ναύλωσαν υδροφόρες και μηχανήματα από τα Μέγαρα, από ανθρώπους που γνώριζαν την περιοχή και τη μορφολογία του εδάφους και ήξεραν σε ποια σημεία περνούν μεγάλα μηχανήματα και σε ποια πρέπει να στείλουν μικρότερα και πιο ευέλικτα» εξήγησε στο Documento, προσθέτοντας ότι «το αποτέλεσμα ήταν να εγκλωβιστούν για ώρες πυροσβέστες και πυροσβεστικά αυτοκίνητα στο χωριό Μάζι διότι είχε κλείσει ο δρόμος από πτώση στύλων της ΔΕΗ και καμένων πεύκων και οι άνθρωποι περίμεναν επί ώρες να έρθουν τα μηχανήματα να τους απεγκλωβίσουν για να μπορέσουν να πάρουν νερό».
Σε απόγνωση οι επιχειρηματίες
Σε ιδιαιτέρως δυσμενή θέση βρίσκονται βεβαίως οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή, αφού ο φόβος μείωσης του τουρισμού λόγω της πυρκαγιάς είναι πιο ορατός παρά ποτέ. Ο Πάνος Παπαελευθερίου, ιδιοκτήτης ενός εκ των γνωστότερων beach bars στον Σχίνο, ανησυχεί ότι μετά την πανδημία, η οποία προκάλεσε σημαντικές οικονομικές ζημιές στις επιχειρήσεις του κλάδου της εστίασης, η καταστροφή που προκάλεσε η φωτιά θα αποτελέσει τη χαριστική βολή.
«Η καταστροφή που πάθαμε είναι τρομακτική. Ο Σχίνος μας πήρε παράλληλα την πιο αρνητική προβολή που μπορεί να πάρει ένας τόπος λόγω μιας τέτοιας καταστροφής. Τόσα χρόνια οι επαγγελματίες του Σχίνου δίνουν αγώνα ζωής για να βιοποριστούν, απομονωμένοι από κάθε κρατική βοήθεια» λέει στο Documento και προσθέτει: «Εχοντας πίσω μας ένα δυσλειτουργικό καλοκαίρι με περιορισμούς και απαγορεύσεις λόγω κορονοϊού, η βιωσιμότητα των επιχειρήσεών μας κλονίστηκε σοβαρά. Δημιουργήθηκαν χρέη, πάρθηκαν δάνεια, λόγω εποχικότητας πολλές επιχειρήσεις δεν μπήκαν στις επιστρεπτέες προκαταβολές και στο ΕΣΠΑ στήριξης και το Ταμείο Ανάκαμψης. Και φτάσαμε σήμερα να βρεθούμε αντιμέτωποι με την απόλυτη καταστροφή».
«Αν κλείσουμε, θα καταστραφούμε οικονομικά και θα δώσουμε και ακόμη ένα χτύπημα στο τόπο μας, που δεν θα έχει λύσεις σε βασικές ανάγκες για τους κατοίκους και τους επισκέπτες του» συμπληρώνει. Οι επιχειρηματίες της περιοχής ζητούν από την κυβέρνηση, πέρα από τα έργα αποκατάστασης των ζημιών, να τους ενισχύσει οικονομικά.
Ο Π. Παπαελευθερίου επισημαίνει επίσης την ανάγκη το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού μαζί με τον δήμο και την περιφέρεια να εντάξουν τον Σχίνο στο πολιτιστικό και τουριστικό πακέτο προβολής σε οποίο μέσο επικοινωνίας είναι διαθέσιμο και να πραγματοποιήσουν πολιτικές δράσεις στην περιοχή. «Οπως στάθηκαν έγκαιρα στο πλευρό μας όλοι οι δημοτικοί και κρατικοί άρχοντες το διάστημα της πυρκαγιάς, έτσι θα πρέπει να συνεχίσουν έμπρακτα τη στήριξή μας. Ζητάμε από όλους τους κρατικούς φορείς, της περιφέρειας και του δήμου επιδοτούμενη μη επιστρεπτέα οικονομική ενίσχυση, φοροαπαλλαγές για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, μείωση ΦΠΑ, απαλλαγή από ΕΦΚΑ και ΕΝΦΙΑ, απαλλαγή τελών από τις ΔΕΚΟ, απαλλαγή δημοτικών τελών και τελών χρήσης δημοτικών – δημόσιων χωρών και ενίσχυση από το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού για την προβολή του τόπου μας αλλά και συμμετοχή σε δράσεις πολιτιστικές και μη για προσέλευση κόσμου που θα στηρίξει την επιχειρηματικότητα» σημειώνει ο ίδιος.
Ο βουλευτής Κορινθίας του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Γιώργος Ψυχογιός από την πλευρά του εξέφρασε αμφιβολίες για το κατά πόσο θα αποκατασταθούν εγκαίρως οι ζημιές στην περιοχή, ενώ τόνισε ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ προτίθεται να στηρίξει ένα ολιστικό σχέδιο, που θα μπορέσει να ανορθώσει την περιοχή και να δημιουργήσει πάλι τη ροή της καθημερινότητας που χρειάζεται». Ο ίδιος επισήμανε ότι υπήρξαν παραλείψεις από πλευράς κρατικού μηχανισμού και εστίασε κυρίως στη μη λειτουργία του 112 από την πρώτη στιγμή, τη μη επαρκή ενίσχυση της Πολιτικής Προστασίας σε μέσα και προσωπικό, στις λιγότερες οργανικές θέσεις στην πυροσβεστική Πελοποννήσου και στη μη ύπαρξη ξεκάθαρου επιχειρησιακού σχεδίου για την αξιοποίηση των δυνάμεων που έφτασαν στην περιοχή.
Τέλος, κατηγόρησε τον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας Νίκο Χαρδαλιά ότι προκαλεί την κοινωνία μιλώντας για «ατυχία» όταν πολλά από τα εναέρια μέσα δεν είχαν συντηρηθεί επαρκώς, ενώ υπογράμμισε ότι η κατάργηση των προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας για τα δασαρχεία που έτρεχαν επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και η μη πρόσληψη δασολόγων και δασοπόνων που είχε δρομολογήσει η προηγούμενη κυβέρνηση ήταν κινήσεις της κυβέρνησης της ΝΔ οι οποίες επιδείνωσαν ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Υπενθυμίζεται πάντως ότι ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Στέλιος Πέτσας ανακοίνωσε παρεμβάσεις ανακούφισης των πυροπλήκτων και σειρά μέτρων αποκατάστασης. Μεταξύ άλλων πρόκειται να καταβληθεί στους πληγέντες οικονομική ενίσχυση ύψους 600 ευρώ για την κάλυψη των πρώτων βιοτικών αναγκών τους καθώς και ενίσχυση ύψους έως 6.000 ευρώ για την αντικατάσταση οικοσκευής, ενώ μέτρα ενίσχυσης των πληττόμενων επιχειρήσεων έχει ανακοινώσει και το υπουργείο Οικονομικών. Είναι επίσης άξιο αναφοράς ότι όλες οι καμένες εκτάσεις κηρύσσονται αναδασωτέες.
Αγρόν αγοράζει ο γγ Πολιτικής Προστασίας Β. Παπαγεωργίου
Του Τζώρτζη Ρούσσου
Ενα ερώτημα πλανάται πάνω από τα καμένα στα Γεράνεια Ορη. Ενα ερώτημα που δεν μπορεί να απαντηθεί, καθώς η ανεπάρκεια του «επιτελικού κράτους» οδηγεί στην καταστροφή.
Ηταν 7 Φεβρουαρίου 2020 όταν ψηφίστηκε ο νόμος 4662. Είναι ο νόμος που αναβαθμίζει τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και δημιουργεί Εθνικό Μηχανισμό Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων. Μέσα σε αυτό το νομοθέτημα κυριαρχεί ο εθελοντισμός, καθώς συστήνεται Ενιαίο Μητρώο Εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας.
Οπως πληροφορούμαστε, περισσότερες από 500 εθελοντικές οργανώσεις περιμένουν εδώ και 15 μήνες να ενταχτούν στο σύστημα πυρόσβεσης. Είναι άνθρωποι που θέλουν να συμβάλουν κυρίως στη διάσωση των δασών. Πολλοί εξ αυτών έχουν και μέσα πυρόσβεσης (φορτηγά κ.λπ.). Ομως παραμένουν αδρανείς! Ο λόγος; Εδώ και 15 μήνες ο γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, αντιστράτηγος ΠΣ ε.α. Βασίλειος Παπαγεωργίου δεν έχει εκδώσει τις εφαρμοστικές διατάξεις! Πρόκειται για αμιγώς κομματικό αξιωματικό που λαμβάνει θέσεις όταν στην κυβέρνηση βρίσκεται η ΝΔ.
Τις ημέρες μάλιστα που μαίνονταν οι φλόγες ο καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός Ν. Χαρδαλιάς ομολόγησε ότι έλειπαν από τον μηχανισμό μέσα πυρόσβεσης που θα είναι έτοιμα αργότερα. Είναι το ίδιο πρόσωπο που από τον Μάρτιο είχε φλομώσει με δηλώσεις για την άριστη προετοιμασία του αντιπυρικού μηχανισμού. Οι καμένες εκτάσεις στα Γεράνεια Ορη ξεπερνούν σε μέγεθος το ετήσιο σύνηθες σύνολο καταστροφών από φωτιές. Πόσα στρέμματα άραγε θα είχαν διασωθεί αν είχαν πέσει στη μάχη και οι εθελοντικές οργανώσεις; Ενα ερώτημα που δεν θα απαντηθεί, αλλά πιστοποιεί το επιτελικό μπάχαλο που κατέστρεψε πάνω από 70.000 στρέμματα στα Γεράνεια Ορη.
