Περαιτέρω εντατικοποίηση, απολύσεις και ελαστική απασχόληση αυξάνονται με ορατό τον κίνδυνο να εδραιωθούν
Οι κυβερνητικοί κλαυθμοί αλλά και οι φωνές επιχειρηματικών συμφερόντων, που περισσεύουν καλώντας σε ομαδική και από κοινού άρση των βαρών από τις επιπτώσεις της πανδημίας στην αγορά, αποκρύπτουν την εφαρμογή μιας απόλυτα μεροληπτικής πολιτικής που οδηγεί στο να πληρώνει το μάρμαρο πάντα ο εργαζόμενος.
Ηδη υπάρχουν καταγγελίες για εργοδοτικές αυθαιρεσίες, με εντατικοποίηση (όπως στα σουπερμάρκετ) και απολύσεις, δοθείσης ευκαιρίας ή λόγω πραγματικής δυσχέρειας εξαιτίας του περιορισμού της κατανάλωσης. Πληθαίνουν οι εκτιμήσεις ότι με την υπόθεση του κορονοϊού μια νέα καπιταλιστική κρίση, η οποία ήταν επί θύραις, επιταχύνεται. Η επίθεση στον κόσμο της εργασίας έχει ξεκινήσει, ενώ οι προβλέψεις για το μέλλον είναι δυσοίωνες, όπως λένε στο Documento o Γιώργος Πετρόπουλος, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΑΔΕΔΥ, και o συνδικαλιστής του ΠΑΜΕ Νίκος Παπαγεωργίου.
«Εδώ και περίπου έναν μήνα στις μεγάλες πόλεις της χώρας βρίσκεται σε εξέλιξη ένα πογκρόμ απολύσεων στον τομέα του τουρισμού, ειδικά στα ξενοδοχεία. Αυτό συμβαίνει κυρίως στις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, οι οποίες έχουν ακυρώσεις και μείωση κρατήσεων. Οι πρώτοι που χάνουν τη δουλειά τους είναι οι εργαζόμενοι με ελαστικές σχέσεις εργασίας σε ξενοδοχεία
δωδεκάμηνης λειτουργίας» τονίζει το μέλος του ΔΣ της Ομοσπονδίας Επισιτισμού – Τουρισμού, μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας του ΠΑΜΕ και της διοίκησης της ΓΣΕΕ Ν. Παπαγεωργίου. Παράλληλα, όπως εξηγεί, στην Αθήνα ξενοδοχεία δεν καλούν πια για δουλειά ή ζητούν μόνο μίας ημέρας εργασία από εργαζόμενους οι οποίοι «οδηγούνται έτσι στην ανεργία από την πίσω πόρτα».
Προβλήματα υπάρχουν και για το προσωπικό ξενοδοχείων που είναι μόνιμο. «Οι εργοδότες δίνουν άδειες άνευ αποδοχών και εφαρμόζουν εκ περιτροπής εργασία. Πολλά ξενοδοχεία καλούν τους εργαζόμενους να μην πάνε στη δουλειά για μία έως τρεις ημέρες εργασίας, υποχρεώνοντάς τους να κόψουν ημέρες από την κανονική τους άδεια» τονίζει ο Ν. Παπαγεωργίου.
Το 80% του τουριστικού κλάδου αφορά εποχικά εργαζόμενους. Οι ξενοδόχοι συζητούν, λόγω του κορονοϊού και αν υπάρξουν δραματικές μειώσεις κρατήσεων, να αναστείλουν τη λειτουργία των καταλυμάτων τους ή και να μην ανοίξουν, παρατηρεί. «Ο εργαζόμενος είναι έρμαιο στα χέρια του κάθε εργοδότη. Η κυβέρνηση δεν έχει λάβει μέτρα, αντίθετα δίνει προς την εργοδοσία το σήμα να κάνει ό,τι θέλει».
Κορονοϊός καπιταλισμού
Σιγά σιγά στον δημόσιο διάλογο αχνοφαίνονται απόψεις για σημαντικές επιπτώσεις και επικείμενες δομικές αλλαγές ακόμη και στο παραγωγικό μοντέλο. Ο Γ. Πετρόπουλος, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΑΔΕΔΥ (ΕΑΕΚ – ΣΥΡΙΖΑ), με έναν αιρετικό ιστορικό παραλληλισμό από το παρελθόν κάνει μια προβολή στο μέλλον. «Τον 14ο αιώνα ξεσπά η επιδημία της βουβωνικής πανώλης, που είναι γνωστή και ως “μαύρος θάνατος”. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, πεθαίνει το 1/4 του παγκόσμιου πληθυσμού και το 1/2 του πληθυσμού της Ευρώπης. Πολλοί μελετητές υποστηρίζουν πως οδήγησε στην κατάρρευση της φεουδαρχίας και την ανάδυση των καπιταλιστικών μορφών οικονομίας. Δεν υποστηρίζω, προφανώς, πως ο Covid-19 είναι το ίδιο επικίνδυνος
με την πανώλη και είναι πολύ νωρίς για να εκτιμήσουμε τις επιπτώσεις του. Φαίνεται όμως να επηρεάζει ιδιαίτερα τις οικονομίες, αλλά και να δημιουργεί συνθήκες αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου και των εργασιακών σχέσεων».
Σκιαγραφεί εξελίξεις στον εργασιακό τομέα με επίκεντρο την τεχνολογία, την τηλε-εργασία αλλά και τους μηχανισμούς καταστολής. Τι εκτιμά; «Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να επιταχύνει την ανάπτυξη της τεχνικής νοημοσύνης και της ρομποτικής, ως απάντηση στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνουν οι περιορισμοί στην κυκλοφορία και η αναγκαία απουσία των εργαζομένων. Αυτό πρακτικά θα μπορούσε να σημαίνει μείωση των θέσεων εργασίας και με ταχύτερους ρυθμούς επέκταση της τηλε-εργασίας. Αλλά και η ίδια η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που προκαλείται από μια επιδημία κάνει τους ανθρώπους περισσότερο ανεκτικούς (δικαιολογημένα, για το κοινό καλό) σε μηχανισμούς ελέγχου και καταστολής. Στην Κίνα, για παράδειγμα, αναπτύχθηκαν εφαρμογές ιατρικής χρησιμότητας στα κινητά που παρακολουθούν τα βιομετρικά στοιχεία αλλά και την τήρηση της καραντίνας». Και ο Γ. Πετρόπουλος προσθέτει: «Με δεδομένη την ικανότητα του νεοφιλελευθερισμού να μετατρέπει τις κρίσεις σε ευκαιρίες για μεγαλύτερο πλούτο και την αδυναμία πειστικής εναλλακτικής από τον κόσμο της εργασίας, είναι πολύ πιθανό όλο αυτό να καταλήξει σε ένα δυστοπικό μέλλον απόλυτου και 24ωρου ελέγχου των ανθρώπινων σωμάτων για τις ανάγκες της παραγωγής.
Οι συνθήκες πανδημίας αναδεικνύουν την αξία της αλληλεγγύης για το κοινό καλό σε μια κατακερματισμένη κοινωνία στην οποία η τρέχουσα ιδεολογία προτάσσει την ατομική ευθύνη. Παράλληλα γίνεται σε όλους και όλες προφανής η προτεραιότητα ενίσχυσης σε προσωπικό και χρηματοδότηση των συκοφαντημένων δημόσιων δομών υγείας, καθώς μόνο οι δημόσιες και δωρεάν δομές μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις ανθρώπινες ανάγκες σε δύσκολες στιγμές».
Ταξικό πρόσημο
Από την πλευρά του ο Ν. Παπαγεωργίου κρίνει ότι «η επόμενη μέρα, μετά την καταστροφή κεφαλαίου και παραγωγικών δυνάμεων, θα βρει την εργατική τάξη με ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό ελαστικής απασχόλησης και μικρότερο μόνιμης εργασίας». Βεβαίως οι αντιστάσεις απέναντι σε όλα υπάρχουν και θα ενταθούν. Παράλληλα δίνει έμφαση στο μείζον ζήτημα της προστασίας της υγείας των εργαζομένων, επισημαίνοντας την ταξική διάσταση του ζητήματος. «Γιατί μπορεί να λέει ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ ότι ο κορονοϊός δεν είναι ταξικός, όμως οι επιπτώσεις του έχουν ταξικό πρόσημο» σημειώνει ο κ. Παπαγεωργίου. Και καταλήγει: «Με δεδομένο ότι οι υπάρχουσες υποδομές υγείας είναι υποβαθμισμένες και υπό τις νέες συνθήκες είναι δύσκολη η πρόσβαση, διογκώνεται το πρόβλημα για τις λαϊκές οικογένειες. Η ανησυχία είναι διπλή για τον εργαζόμενο που δεν έχει οικονομική επιφάνεια: πρόβλημα και για την υγεία και για το ψωμί της οικογένειάς του».
«Εδώ και περίπου έναν μήνα βρίσκεται σε εξέλιξη πογκρόμ απολύσεων στον τουρισμό, ειδικά στα ξενοδοχεία. Αυτό συμβαίνει κυρίως στις μεγάλες μονάδες, οι οποίες έχουν ακυρώσεις και μείωση κρατήσεων»