Συναντήσαμε στα Χανιά τον θρυλικό Ιταλό σχεδιαστή Μάσιμο Ντε Βίτα από τη χρυσή εποχή της Disney.
Τα μάτια του Μάσιμο Nτε Βίτα λάμπουν όσο μιλάει για τους ήρωες της Disney που σχεδίαζε για ολόκληρες δεκαετίες. Ο θρυλικός σκιτσογράφος είναι επίτιμος προσκεκλημένος του 8ου Chaniartoon – International Comic & Animation Festival που διοργανώθηκε για δέκα μέρες (20-29/9) στο Ενετικό Λιμάνι αλλά και σε άλλα σημεία των Χανίων. Το έργο του είναι συνυφασμένο με τη χρυσή εποχή της Disney, ενώ συνδιαμόρφωσε τη σύγχρονη εκδοχή ηρώων όπως ο Ινδιάνα Γκούφυ, ο Φάντομ Ντακ και ο Σούπερ Γκούφυ. Επισκέπτεται την Ελλάδα ανελλιπώς από τη δεκαετία του 1960. Οπως χαρακτηριστικά λέει, έχει περάσει πολλά καλοκαίρια με την οικογένειά του στη χώρα μας, κυρίως στη Σκιάθο, όπου δημιούργησε μερικές από τις δημοφιλείς ιστορίες του. Συναντηθήκαμε στην πλατεία Κατεχάκη, δίπλα στο Artist Alley, το σημείο συνάντησης των 72 καλλιτεχνών με το κοινό.
Συνηθίζετε να λέτε ότι μεγαλώσατε με ψωμί και κόμικς.
Ετσι έζησα τη νιότη μου. Ο πατέρας μου Πιερ Λορέντζο Ντε Βίτα ήταν σπουδαίος σχεδιαστής κόμικς και το σπίτι μας ήταν πάντα γεμάτο κόμικς όλων των ειδών. Ξεκινώντας τη ζωή μου με αυτό το δώρο έμαθα να σχεδιάζω τα δικά μου κόμικς πάνω στα σχολικά μου τετράδια. Με τα χρόνια και τις σπουδές αυτό εξελίχθηκε σε επάγγελμα.
Ο πατέρας σας έφτιαχνε κόμικς κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Πώς γινόταν εκείνη την εποχή να κρατηθούν ισορροπίες;
Ηταν πολύ σημαντικός για τον εκδοτικό οίκο Mondadori και επειδή σχεδίαζε για το περιοδικό «Topolino» (σ.σ.: Με αυτό το όνομα γνωρίζουν τον Μίκυ Μάους στην Ιταλία) αποτέλεσε σημείο αναφοράς. Τότε δημοσίευαν όχι μόνο ιστορίες της Disney αλλά και μυθιστορήματα σε συνέχειες. Ετσι στην έκδοση εργάζονταν τουλάχιστον δέκα από τους καλύτερους καλλιτέχνες της εποχής. Ακούστε και κάτι που ίσως να μη γνωρίζετε: ο Mondadori (πολύ μικρότερος απ’ ό,τι σήμερα) δημοσίευε αποκλειστικά τα κόμικς της Disney στην Ιταλία. Στο πλαίσιο των κυρώσεων που εφαρμόστηκαν στον πόλεμο απαγορεύτηκαν οι ιστορίες του Μίκυ Μάους και του Ντόναλντ Ντακ καθώς προέρχονταν από την Αμερική – παρότι ο Μουσολίνι ήταν φανατικός αναγνώστης. Ετσι έσπασε η συμφωνία μεταξύ του εντύπου και της Disney. Ο Αρνόλντο Μονταντόρι ζήτησε τότε από τον πατέρα μου προσωπικά να δημιουργήσει μια σειρά με ήρωες που να θυμίζουν εκείνους του Disney. Ετσι από τον Topolino περάσαμε στον Tuffolino, ένα χαρακτήρα παρόμοιο που αντί για μαύρη είχε λευκή μύτη.
Τι σήμαινε να εργάζεται κάποιος για την Disney; Υπήρχε ελευθερία την εποχή που ξεκινήσατε;
Στην αρχή έκανα τις διορθώσεις και το φινίρισμα στα σχέδια των μεγάλων δασκάλων, όπως του Σκάρπα και του Κάρπι. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία ήταν πολύ εύκολο να περάσω κι εγώ σιγά σιγά στο σκιτσάρισμα χαρακτήρων. Τότε δεν υπήρχαν περιορισμοί, ήταν περίοδος ελευθερίας – ξεκίνησα να εργάζομαι για τον οίκο Mondadori το 1961. Οι περιορισμοί ήρθαν τα τελευταία δέκα με δώδεκα χρόνια.
Τα τελευταία πέντε χρόνια δεν σχεδιάζετε πλέον για την Disney. Σας λείπει;
Οχι, γιατί όλο αυτό ξεκίνησε για μένα με φυσικό τρόπο, μεγάλωσα με αυτό. Δεν ήμουν σαν άλλους σχεδιαστές που προσπάθησαν πάρα πολύ να μπουν σε αυτήν τη δουλειά. Οταν τελείωσα τη συνεργασία μου με την Disney πριν από πέντε χρόνια ένιωσα πως ήταν ένας κύκλος της ζωής μου που ολοκληρώθηκε. Και είμαι μια χαρά με όλο αυτό, δεν έχω πρόβλημα. Εδωσα ό,τι μπορούσα. Εδώ και χρόνια έχω ένα μικρό τρέμουλο στο χέρι που ήταν ένας από τους λόγους που με έκαναν να σταματήσω.
Αναφέρατε ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξαν περιορισμοί. Ηρθαν ως αποτέλεσμα του κλίματος πολιτικής ορθότητας;
Είναι ένας δρόμος που δεν ήθελα να διαβώ. Δεν σταμάτησα να σχεδιάζω μόνο επειδή είχα ένα μικρό τρέμουλο στο χέρι. Την τελευταία δεκαετία που μου συμβαίνει αυτό παίρνω τρεις σταγόνες από ένα ηρεμιστικό και για τέσσερις πέντε ώρες το τρέμουλο περιορίζεται. Η πολιτική ορθότητα εισέβαλε σταδιακά στη δουλειά μας και είχα σοβαρές ενστάσεις για τον τρόπο που διαμορφωνόταν η κατάσταση. Ωστόσο μπήκα σε σύγκρουση με συνεργάτες και διευθυντές οι οποίοι καθοδηγούνταν από τα μετόπισθεν. Το αποτέλεσμα ήταν ότι επέβαλαν λογοκρισία σε κάποια πράγματα, κάνοντας φαινομενικά μικρές αλλαγές στους χαρακτήρες, που όμως δεν μου ταίριαζαν καθόλου. Αγαπούσα πολύ αυτούς τους χαρακτήρες και δεν μπορούσα να το δεχτώ. Θέλω να διευκρινίσω πάντως πως εγώ πήγα σε εκείνους και ζήτησα να τελειώσει η συνεργασία, δεν μου το ζήτησαν εκείνοι. Εχει μεγάλη διαφορά, γιατί πολλοί συνεργάτες που μεγάλωσαν και το χέρι τους άρχισε να τρέμει απομακρύνθηκαν παρά τη θέλησή τους. Και αυτό είναι τραγικό διότι αρκετοί από αυτούς είχαν ανάγκη να εργαστούν για να κερδίσουν τα προς το ζην.
Είναι χειρότερη η λογοκρισία ή η αυτολογοκρισία;
Οπως έχετε ήδη καταλάβει, δεν αυτολογοκρίνομαι. Οπότε για μένα το χειρότερο είναι η λογοκρισία. Η τελευταία ιστορία που σχεδίασα με τον Ινδιάνα Γκούφυ ήταν εμπνευσμένη από την ταινία «Τhe Truman Show». Η ιστορία λογοκρίθηκε με τρομερό τρόπο. Δεν ήταν τα σκίτσα που λογοκρίθηκαν αλλά το νόημα των κειμένων μου που αντιστράφηκε – εκτός από το σκίτσο είχα φτιάξει και το σενάριο. Και αυτό με πρόσβαλε πολύ.
Ευχαριστούμε θερμά τον Γιάννη Ιατρού για τη διερμηνεία της συνέντευξης από τα ιταλικά και για τη φωτογραφία του Μάσιμο Ντε Βίτα
