«Ενα αλλιώτικο παιδάκι» είναι ο τίτλος του νέου τραγουδιού που έγραψε ο Παύλος Παυλίδης αφιερωμένο στη μνήμη του Ζακ Κωστόπουλου.
Με στίχους που καρφώνουν τον συντηρητισμό και την κοινωνική υποκρισία, drag αισθητική και «ηλεκτρισμένο» ήχο, το βιντεοκλίπ γνώρισε από την πρώτη μέρα τεράστια απήχηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έβαλε ακόμη ένα λιθαράκι στον αγώνα που γίνεται για να αποδοθεί δικαιοσύνη. Η Μαρίνα Δανέζη, η οποία σκηνοθέτησε το βίντεο, μιλάει στο Documento για την κοινωνική ανάγκη που γέννησε αυτό το τραγούδι και για τα φωτεινά ερεθίσματα που μπορεί να δώσει η τέχνη όταν όλα μοιάζει να σκοτεινιάζουν.
Πώς προέκυψε η ιδέα για το «Αλλιώτικο παιδάκι»; Το τραγούδι έκανε αίσθηση στο διαδίκτυο από τις πρώτες ώρες που ανέβηκε στο YouTube.
Τα παιδιά από το #Justice4ZakZackie ζήτησαν από τον Παύλο μια δήλωση. Ο Παύλος τους είπε ότι ετοιμάζει κάτι και λίγο καιρό μετά είχε γράψει το τραγούδι. Μόλις ολοκληρώθηκε, με πήρε τηλέφωνο για να ανταλλάξουμε ιδέες. Αν κάτι θέλαμε από την αρχή είναι το βιντεοκλίπ να προκαλέσει νέο γύρο συζητήσεων, να μην περάσει έτσι μέσα σε όλα κι αυτό. Να βοηθήσουμε τον κόσμο που παλεύει να αποδοθεί δικαιοσύνη και νομίζω πως σε σχέση με αυτό τον στόχο μοιάζει να τα ’χουμε καταφέρει.
Τι σημαίνει να είσαι «ένα αλλιώτικο παιδάκι» στην Ελλάδα σήμερα; Γιατί φαινόμενα όπως ο ρατσισμός, η τρανσφοβία και ο σεξισμός εξακολουθούν να υπάρχουν;
Γιατί είναι πιο εύκολο να ψάξουμε τον εχθρό δίπλα μας, στον πιο αδύναμο, σε κάποιον που νομίζουμε ότι είναι του χεριού μας, από το να τα βάλουμε με αυτούς που πραγματικά ευθύνονται για τα προβλήματά μας. Αυτή είναι η κοινωνία και δεν ωφελεί να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Οπως λέει και το τραγούδι, «αφού χορτάσαν βία και αίμα στις οθόνες τους, αφού τάισαν με σκουπίδια τα παιδιά τους, βάφουν με αίματα τα χέρια ως τους αγκώνες τους κι ύστερα πλένουνε τα πεζοδρόμιά τους».
Τι συναισθήματα σου προκάλεσε η άγρια δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου; Ενιωσες την ανάγκη να εκφραστείς γι’ αυτό μέσα από τη δουλειά σου;
Οταν δολοφονείται με αυτόν τον βάναυσο τρόπο ένας άνθρωπος στο κέντρο της Αθήνας δεν μπορούμε να σιωπήσουμε. Για μένα ήταν υποχρέωσή μου και ανάγκη να μιλήσω. Ημουν τυχερή που ο Παύλος με πήρε να κάνουμε το βιντεοκλίπ. Η τέχνη είναι το μέσο, παρακινεί, αλλά δεν αλλάζει τον κόσμο από μόνη της. Δίνει το έναυσμα για να το ξανασκεφτούμε. Οπως έλεγε κι ο Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, «η τέχνη δεν πρέπει να αντανακλά, μα σαν φακός να μεγεθύνει».
Ποιο μήνυμα θέλησες να διαμορφώσεις μέσα από τη σκηνοθεσία;
Το βιντεοκλίπ για μένα είναι, όπως είπα από την πρώτη στιγμή, μια κραυγή για αγάπη, για ζωή. Υπενθυμίζει ότι είμαστε εδώ. Είμαστε όλοι διαφορετικοί και θα αγωνιστούμε μέχρι τέλους για το δικαίωμά μας στη ζωή. Ηταν πολλές οι στιγμές στα γυρίσματα που υπήρχε έντονη συναισθηματική φόρτιση. Συμμετείχαν εξάλλου πολλοί φίλοι του Ζακ και μόνο που υπήρχε το πορτρέτο του στο βάθος έφτανε για να ηλεκτρίσει την ατμόσφαιρα.
Η εικόνα μπορεί να γίνει εργαλείο χειραφέτησης, μπορεί όμως και να αποπροσανατολίσει. Ποια είναι η γνώμη σου για τον τρόπο που τα ΜΜΕ πλαισίωσαν τη δολοφονία του Ζακ;
Όλοι θυμόμαστε το μονταρισμένο βίντεο στην περίπτωση της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Δεν είναι η πρώτη φορά που το ζούμε αλλά και στην περίπτωση του Ζακ είχαμε μια ακραία προσπάθεια να ποινικοποιηθεί το θύμα και να αθωωθεί ο δράστης. Δεν έχουμε όμως καμιά δικαιολογία πια. Δεν μπορεί να μας εκπλήσσει όλο αυτό. Νομίζω ο Παύλος το περιγράφει εξαιρετικά στους στίχους του.
Γιατί πιστεύεις ότι η δολοφονία του Ζακ προκάλεσε τόσες αντιδράσεις από ανθρώπους που εξακολουθούν να επιβραβεύουν το λιντσάρισμα; Μπορούμε να μιλήσουμε για μια μορφή εκφασισμού της κοινωνίας;
Ναι, ξεκάθαρα. Ο,τι είχαμε να πούμε εμείς το είπαμε. Και από ό,τι φάνηκε και από τις αντιδράσεις είναι και πάρα πολλοί που το πιστεύουν.
Θεωρείς ότι αρκεί η απόδοση δικαιοσύνης σε υποθέσεις σαν του Ζακ;
Τίποτε δεν αρκεί όταν αφαιρείται μια ζωή. Γιατί δεν μπορεί να επιστρέψει. Δεν είμαι εγώ, εσύ ή κάποιος άλλος αυτός που θα ορίσει την απάντηση, αλλά όλοι μαζί. Πρέπει να είναι τέτοια όμως που δεν θα επιτρέψει να χάσουμε άλλον άνθρωπο. Θα τα καταφέρουμε;
Έχεις ασχοληθεί με τη σκηνοθεσία και την παραγωγή. Ποια είναι τα θέματα που κεντρίζουν το ενδιαφέρον σου;
Ως σκηνοθέτιδα έχω δουλέψει περισσότερο με ταινίες τεκμηρίωσης. Σε αυτά τα ντοκιμαντέρ το ζητούμενο είναι η αλήθεια. Πάντα ο άξονας στη δουλειά μου είναι η αλήθεια ενός ανθρώπου, η αλήθεια μιας ομάδας, η αλήθεια του κόσμου. Ποτέ όμως δεν μπορείς να βρεις την αλήθεια χωρίς να αφουγκραστείς και να νιώσεις την αγωνία, το άδικο και το δίκαιο όπως το νιώθει ο καθένας.