Η καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεάτρου Τέχνης Μαριάννα Κάλμπαρη γράφει για το τριετές πρότζεκτ «200 χρόνια από την Επανάσταση: Ποια είναι η σύγχρονη Ελλάδα;»
Κείμενο
Μαριάννα Κάλμπαρη
Καλλιτεχνική διευθύντρια Θεάτρου Τέχνης
«Κι όμως πρέπει να λογαριάσουμε πώς προχωρούμε […]
Κι όμως πρέπει να λογαριάσουμε κατά πού προχωρούμε [….]»
Γ. Σεφέρης
Αυτοί οι στίχοι του Σεφέρη μας ενέπνευσαν φέτος στο Θέατρο Τέχνης και μας οδήγησαν, παράλληλα με το καλλιτεχνικό πρόγραμμα και τον εορτασμό των 75 χρόνων λειτουργίας μας, στην έναρξη μιας τριετούς σειράς εκδηλώσεων που αφορούν τις τέχνες και τις επιστήμες, με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση που πρόκειται να γιορτάσουμε στην Ελλάδα το 2021.
Η ιδέα γεννήθηκε μέσα από μια ουσιαστική ανάγκη να γνωρίσουμε το παρελθόν μας προκειμένου να συνειδητοποιήσουμε πού βρισκόμαστε σήμερα και κατά πού προχωρούμε. Σε μια εποχή απόλυτης αμηχανίας σε κάθε επίπεδο, σε μια εποχή όπου παγκοσμίως όλα καταρρέουν και όλα αλλάζουν, σε μια εποχή όπου αισθανόμαστε ότι κινούμαστε προς μια άγνωστη κατεύθυνση, η ανάγκη να επαναπροσδιοριστούμε προσωπικά και συλλογικά είναι βαθιά και επιτακτική.
Το θέατρο σαν εργαλείο αυτογνωσίας
Το θέατρο οφείλει να είναι συνδεμένο με τις ανάγκες κάθε εποχής, γιατί μέσα σε αυτό καθρεφτίζονται οι αγωνίες μας, οι προβληματισμοί μας, ο πόνος μας, οι ελπίδες μας, τα όνειρά μας, το σήμερα αλλά και το αύριο. Η τέχνη βέβαια δεν μπορεί να δώσει απαντήσεις ούτε να προτείνει λύσεις. Οφείλει όμως ακατάπαυστα να θέτει ερωτήματα. Να συν-κινεί. Να ρίχνει φως μέσα μας και γύρω μας. Να μας θυμίζει ότι δεν είμαστε μόνοι. Και ότι είμαστε πολλοί. Και πρέπει να συναντιόμαστε προκειμένου να πορευτούμε μαζί. Κοινό και δημιουργοί.
Το Θέατρο Τέχνης, πιστό στην παράδοσή του ιδρυτή του Καρόλου Κουν, επιθυμεί να είναι ένας χώρος αληθινής συνάντησης, ανταλλαγής ιδεών, αναζήτησης, προβληματισμού, ζυμώσεων. Ενας χώρος όπου το κοινό έρχεται όχι μόνο για να ζήσει μια θεατρική εμπειρία αλλά και για να γνωρίσει, να μάθει, να κρίνει, να ανοίξει διάλογο. Ενας χώρος όπου αντίστοιχα οι καλλιτέχνες δεν ανεβάζουν απλώς περισσότερο ή λιγότερο καλές παραστάσεις, αλλά είναι σε θέση να αφουγκραστούν το κοινό και να δημιουργήσουν παραστάσεις για το κοινό. Φυσικά δεν εννοώ με στόχο να το κολακεύσουν. Αλλά να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα τον προβληματισμό του. Να ανοίξουν ένα παράθυρο στο μυαλό και στην ψυχή του. Αλλωστε η αληθινή πρωτοπορία στην τέχνη δεν μπορεί παρά να γεννηθεί μέσα από τις βαθύτερες και πολύ συχνά κρυφές ανάγκες μιας κοινωνίας. Αληθινά πρωτοπόρος καλλιτέχνης –όπως ήταν ο Κάρολος Κουν– είναι εκείνος που είναι σε θέση να οραματιστεί τη μετα-εποχή του. Αλλά αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν έχει κατανοήσει σε βάθος την εποχή του.
Κάθε εποχή όμως διαμορφώνεται μέσα από σειρά σημαντικών γεγονότων, προσώπων, ιδεών. Η σύγχρονη Ελλάδα, η Ελλάδα της κρίσης, της κατάθλιψης, της γκρίνιας και της απελπισίας δεν ξεπήδησε από το πουθενά. Ας πιάσουμε λοιπόν το νήμα από την αρχή. Σε τρία χρόνια θα γιορτάσουμε την επέτειο 200 χρόνων από την Επανάσταση. Τι στ’ αλήθεια γνωρίζουμε γι’ αυτή; Για τους ανθρώπους της; Για τη δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους; Προσωπικά νιώθω την ανάγκη να μάθω σε βάθος. Από ανθρώπους που γνωρίζουν. Από επιστήμονες. Αλλά και από σημαντικούς καλλιτέχνες και διανοούμενους. Γιατί υπάρχουν δύο τρόποι να πει κανείς μια ιστορία: ο ένας είναι θεωρητικός και οδηγείται από την επιστήμη, ο άλλος είναι πρακτικός και γεννιέται μέσα από την τέχνη.
Στο Θέατρο Τέχνης λοιπόν θέλουμε να συνδυάσουμε τους δύο τρόπους μπροστά στα μάτια του κοινού. Και να στοχαστούμε δημιουργικά… από κοινού. Ελπίζοντας κάτι να βγει από όλη αυτήν τη διαδικασία. Και δεν εννοώ βέβαια μόνο τη «μεγάλη» παράσταση που θέλουμε να ανεβάσουμε το 2021 με έμπνευση από όλο το υλικό που θα συγκεντρώσουμε κατά τη διάρκεια των τριών επόμενων χρόνων. Επί της ουσίας: Θα συναντηθούμε; Θα αποδεχτούμε ποιοι είμαστε; Πώς γίναμε αυτοί που είμαστε; Θα προχωρήσουμε; Κατά πού; Κατά πώς; Ερωτήματα που αφορούν τόσο την τέχνη όσο και την ίδια τη ζωή.
Η αντίστροφη μέτρηση για το 2021
Ξεκινάμε λοιπόν τη Δευτέρα 26 Μαρτίου, μια ημέρα μετά την εθνική μας επέτειο και μια ημέρα πριν από την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου. Ξεκινάμε στη σκηνή της Φρυνίχου με τις εισηγήσεις τριών σημαντικών επιστημόνων και τη συζήτηση που θα ακολουθήσει. Από καλλιτεχνικής πλευράς ο Ανδρέας Φλουράκης ανεβάζει στη σκηνή 21 θεατρικούς συγγραφείς που έγραψαν και παρουσιάζουν κείμενά τους σε μια performance με θέμα την Επανάσταση.
Στις 23 Απριλίου, πάλι, ξεκινά μια σειρά από πολύ ενδιαφέρουσες συναντήσεις: 21 καλλιτέχνες συναντιούνται επί σκηνής με ήρωες-πρόσωπα της Επανάστασης που τους εμπνέουν. Πρώτος ο Βασίλης Παπαβασιλείου συναντάει τον Ιωάννη Καποδίστρια υπό τον τίτλο: «Τα πρώτα 200 χρόνια είναι δύσκολα: Προεόρτια μιας επετείου που επίκειται».
Το Θέατρο Τέχνης σχεδιάζει πολλές ακόμη συναντήσεις, ομιλίες, συζητήσεις, καλλιτεχνικές δράσεις αλλά και ρεπερτόριο που θα συνδέεται με τη θεματική «200 χρόνια από την Επανάσταση: Ποια είναι η σύγχρονη Ελλάδα;». Τα προεόρτια ξεκινούν…