Η «Ολική έκλειψη καρδιάς» της Μαρίας Παναγοπούλου είναι μια καταιγιστική περιπέτεια με φόντο την αστραφτερή δεκαετία του ’80. Το θρυλικό πάρτι του Κηλαηδόνη στη Βουλιαγμένη και το λούνα παρκ Ροντέο στο Καλαμάκι.
Οι πούλιες και τα ξεβαμμένα τζιν. Οι περμανάντ, οι φράντζες και οι χαίτες-λασπωτήρες. Οι θρυλικές ατάκες, οι μουσικές και οι ταινίες. Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου η συγγραφέας απαντά στο Ερωτηματολόγιο του Docville.
Πού γεννηθήκατε και πού μεγαλώσατε;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στον Πειραιά και νομίζω πως αυτό φαίνεται.
Όταν ακούτε τη λέξη σπίτι τι σας έρχεται στο μυαλό;
Ασφάλεια, δύναμη, αισιοδοξία, ελπίδα.
Μια ανάμνηση από τα παιδικά σας χρόνια.
Δεκαετία του ΄80. Απόκριες. Η πόρτα στο πατρικό μου σπίτι είναι ορθάνοιχτη. Δεκάδες γείτονες, συμμαθητές και φίλοι καταφτάνουν, χωρίς πρόσκληση, για το καθιερωμένο αποκριάτικο πάρτι. Η μητέρα μου ξεφουρνίζει ασταμάτητα «μαμαδίστικα» πιτσάκια και εμείς χορεύουμε παθιασμένα στους ρυθμούς του Eye of the tiger.
Πότε ήταν η πρώτη φορά που βυθιστήκατε σε ένα βιβλίο;
Σε ηλικία 8 ετών, όταν διάβασα τον «Τρελαντώνη» της Πηνελόπης Δέλτα.
Ποιος ήταν ο άνθρωπος που σας μύησε στο διάβασμα;
Ο βιβλιοπώλης της γειτονιάς μου, στον Άγιο Βασίλη του Πειραιά. Γι αυτό και θυμώνω που στην Ελλάδα δεν αναγνωρίζεται ο ρόλος των βιβλιοπωλών στην διάδοση του πολιτισμού!
Τι σας ώθησε στη συγγραφή;
Η ανάγκη να προσφέρω στην ψυχή μου κάτι που τη γλυκαίνει.
Η συγγραφή είναι τρόπος ζωής;
Η γραφή με στόχο την εσωτερική εκτόνωση, είναι τρόπος ζωής για εμένα. Η συγγραφή με στόχο την έκδοση ενός έργου μου, όχι.
Η ζωή του συγγραφέα είναι μοναχική;
Οι ιστορίες μου είναι κατά βάση αληθινές, βασισμένες σε ανθρώπινα πάθη και λάθη τα οποία αφουγκράζομαι και αποκωδικοποιώ μέσα από την επαφή με τους ανθρώπους. Μόνο κατά τη διάρκεια της συγγραφής απομονώνομαι, αλλά και τότε μεταφέρομαι στον κόσμο των ηρώων μου, όπου δεν έχω νιώσει ποτέ μόνη.
Υπάρχουν ιδανικές συνθήκες για τη συγγραφή ενός βιβλίου;
Έξι μήνες τον χρόνο σε ένα μικρό νησί με λιγοστούς κατοίκους, σε ένα σπίτι πάνω στη θάλασσα με μια πελώρια τζαμαρία που έχει θέα στο απέραντο γαλάζιο και τους παφλασμούς των κυμάτων για μουσική υπόκρουση, συνθέτουν τις ιδανικές συνθήκες. Το κακό είναι πως αυτές υπάρχουν κυρίως στα μυθιστορήματα…
Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που σκεφτήκατε όταν ολοκληρώσατε το νέο βιβλίο σας;
Πόσο αφελείς ήμασταν τότε που χαρακτηρίζαμε κιτς τη δεκαετία του ΄80. Δε γνωρίζαμε πως το πραγματικό κιτς, συμπεριφορών και καταστάσεων, θα το βρίσκαμε μπροστά μας στο εγγύς μέλλον.
Νιώσατε ποτέ φόβο έκθεσης;
Αυτός ο φόβος της έκθεσης, συναισθημάτων και σκέψεων, με έκανε για περίπου είκοσι χρόνια να γράφω βιβλία και να τα κλειδώνω στο συρτάρι μου, δειλιάζοντας να τα εκδώσω. Σήμερα, όταν σκέφτομαι πως άγνωστοι άνθρωποι διαβάζουν ένα έργο μου, νιώθω σαν να έχω τοποθετήσει την ψυχή μου σε μια βιτρίνα, εκτεθειμένη σε κάθε λογής βλέμματα και διαθέσεις.
Συγγραφικό μπλοκάρισμα. Σας έχει τύχει;
Όχι, αλλά μάλλον σε αυτό βοηθάει το γεγονός πως δεν έχω επιχειρήσει ποτέ να γράψω ένα βιβλίο με σκοπό την έκδοσή του. Γράφω μόνο όταν νιώσω την ανάγκη, γι αυτό και αργώ πολύ να ολοκληρώσω το κάθε έργο μου.
Ποιοι συγγραφείς έχουν «γράψει» μέσα σας;
Είναι αρκετοί. Ενδεικτικά θα αναφερθώ στα ονόματά που μου έρχονται πρώτα στο μυαλό μου. Χένρι Μίλερ, Άγκαθα Κρίστι, Μάγια Αγγέλου, Έρνεστ Χέμινγουεϊ, Κοσμάς Πολίτης, Αντώνης Σαμαράκης, Θανάσης Βαλτινός.
Το ποτήρι είναι μισοάδειο ή μισογεμάτο;
Έχω πρόβλημα όταν το ποτήρι είναι μισό και οι άνθρωποι καθόμαστε αδρανείς και προβληματιζόμαστε αν είναι μισοάδειο ή μισογεμάτο. Προτιμώ ένα ποτήρι εντελώς άδειο για να ξεκινήσω να το γεμίζω ή ένα ξεχειλισμένο για να απολαύσω το περιεχόμενό του.
Αύριο είναι μια καλύτερη μέρα;
Νομίζω πως αυτή η ατάκα είναι διαχρονική ακριβώς επειδή προσφέρει στους ανθρώπους την εύκολη λύση: όσο σκοτεινό κι αν είναι το σήμερα, μόλις ξημερώσει όλα θα αλλάξουν. Σε αντίθεση με την υπέροχη Σκάρλετ Ο’ Χάρα, εγώ θεωρώ πως αύριο είναι απλώς μια καινούργια μέρα. Αν θέλουμε να είναι και καλύτερη, τότε θα πρέπει να προσπαθήσουμε γι αυτό.
Βασίζεστε στην καλοσύνη των ξένων;
Αν και αγαπώ πολύ την ηρωίδα του «Λεωφορείον ο πόθος» τα συγκεκριμένα λόγια που έχει βάλει στο στόμα της ο Τένεσι Ουίλιαμς, με βρίσκουν αντίθετη. Επιλέγω να βασίζομαι στην ατομική προσπάθεια και ονειρεύομαι έναν κόσμο που η καλοσύνη των άλλων θα αποτελεί αρετή και όχι προϋπόθεση επιβίωσης ή άλλοθι.
Η κόλαση είναι οι άλλοι;
Υπό την έννοια που διατύπωσε αυτήν την άποψη ο Ζαν-Πολ Σαρτρ, πράγματι «η κόλαση μας είναι οι άλλοι». Γεννιόμαστε σε συγκεκριμένες συνθήκες που είτε μας αρέσει είτε όχι, μας καθορίζουν. Εκτιμώ όμως πως σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, η κόλαση είμαστε κι εμείς οι ίδιοι.
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης εκτιμάτε ιδιαιτέρως;
Την ευγένεια.
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης σας απωθεί;
Η παντογνωσία, ο «ξερολισμός».
Τι ρόλο παίζει η φιλία στη ζωή σας;
Αμιγώς ψυχαναλυτικό.
Είναι σημαντικός για εσάς ο έρωτας;
Απόλυτα!
Τι είναι ευτυχία για εσάς;
Η γελαστή φωνή του γιου μου στο τηλέφωνο κάθε φορά που κατακτά μια μικρή νίκη. Μια βόλτα με τον σύντροφο της ζωής μου στο λιμανάκι της Νάουσας στην Πάρο. Η αλλαγή του χρόνου στο σπίτι μας αγκαλιά με τους αγαπημένους μας ανθρώπους. Ένα μήνυμα αναγνώστη που απόλαυσε με την ψυχή του το ταξίδι στις σελίδες κάποιου βιβλίου μου.
Η ομορφιά μπορεί να σώσει τον κόσμο;
Αυτή είναι μια άποψη που με έχει απασχολήσει πολύ και χαίρομαι που τη συναντώ στο ερωτηματολόγιο σας. Η ομορφιά με την έννοια της ικανότητάς μας να αγαπάμε τους άλλους χωρίς κτητικότητα, η ιδεώδης ομορφιά στην οποία αναφερόταν ο Ντοστογιέφσκι όταν την έγραψε, ταυτίζοντάς τη με τη μορφή του Χριστού, ενδεχομένως θα μπορούσε να σώσει τον κόσμο μας πριν από πολλούς αιώνες. Το σημερινό κόσμο, φοβάμαι πως είναι πολύ αργά για να τον σώσει.
Πώς σκέφτεστε τον εαυτό σας σε δέκα χρόνια;
Έπειτα από ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα υγείας του συντρόφου μου, κατάλαβα πως τα 10 χρόνια είναι μια άλλη ζωή, εξαιρετικά μακρινή για να τη σκέφτομαι. Η δική μας ζωή, είναι τώρα.
Είστε ικανοποιημένη με όσα έχετε καταφέρει μέχρι σήμερα;
Ό,τι ονειρεύτηκα το κατάφερα και συνεχίζω ακάθεκτη να ονειρεύομαι, συνεπώς ναι. Είμαι ικανοποιημένη.
Info
Το μυθιστόρημα «Ολική έκλειψη καρδιάς» της Μαρίας Παναγοπούλου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.