Η εκτόξευση της Μαρίας Μπελιμπασάκη ήρθε στα 27 της. Το κορίτσι που επί χρόνια πάσχιζε για ένα ατομικό ρεκόρ ή για μία πρόκριση σε τελικό μεγάλης διοργάνωσης στα 200μ. τρέλανε τα χρονόμετρα στο 400άρι του Βερολίνου (50.45) και κατέκτησε το ασημένιο ευρωπαϊκό μετάλλιο, χάνοντας το χρυσό πάνω στο νήμα.
Σε αγώνισμα το οποίο υπηρετεί εδώ και μερικούς μήνες! Το βλέμμα της είναι πια στραμμένο στο Τόκιο και τα πόδια της καρφωμένα στο έδαφος. «Τρέχω από μούρλα», ομολογεί, με την κρητική προφορά, που ακούγεται σαν μουσική στα αυτιά μας. Το –κατά τους φίλους της- «αγριοκάτσικο» από τη Σητεία αποκαλύπτεται στο Documento.
-Για τον μέσο φίλαθλο, ήσουν σχετικά άγνωστο πρόσωπο μέχρι το περασμένο καλοκαίρι. Τι θα πρέπει να γνωρίζει κάποιος για σένα, για να σε εκτιμήσει καλύτερα;
Οι κάμερες μπορεί να δείχνουν ένα αγωνιστικό κορίτσι, με πείσμα, με θέληση. Είμαι όμως ευαίσθητο παιδί, που συγκινείται εύκολα. Δύο τελείως διαφορετικοί άνθρωποι! Τελειομανής, όπως οι περισσότεροι πρωταθλητές. Συνηθίζω να χωρίζω το μυαλό μου σε κουτιά, όχι μόνο στον αγώνα αλλά και στην καθημερινότητά μου. Στην αρχή πολλοί με θεωρούν απόμακρη ή σνομπ, αλλά δεν είμαι ψώνιο. Απλώς δεν θέλω να με αποσπά τίποτε, την ώρα της δουλειάς. Να μη μου μιλάει άνθρωπος! Στον αγώνα γινόμαστε θηρία. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, πρέπει να βγει η δουλειά μηνών, ετών. Πώς αλλιώς να το κάνω, αν όχι με απόλυτη προσήλωση; Όποιος είναι βούτυρο στη ζωή του, μπορεί να εμφανιστεί και στον αγώνα μαλακός σαν βούτυρο. Το πλεονέκτημα το έχει αυτός που είναι δυναμικός, τόσο στη ζωή όσο και στον αγώνα.
-Χρειάστηκε να αλλάξεις τον χαρακτήρα σου, για να φτάσεις στην επιτυχία;
Δεν είχα καταλάβει πόσο σκληρά έπρεπε να δουλέψω. Αυτό ήρθε με την κατάλληλη καθοδήγηση. Άλλαξα τον τρόπο της σκέψης μου. Οι καταστάσεις σε κάνουν στρατιώτη, πειθαρχημένο, επαγγελματία.
-Δεν ήσουν από μικρή έτσι;
Βρήκα τις προάλλες το παλιό μου ημερολόγιο και διάβασα κάτι που είχα γράψει το 2006, όταν ήμουν 15 χρονών: «Θέλω να πάω στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012»! Πες μου, πώς το σκέφτηκα αυτό; Σήμερα θα έγραφα: «Ονειρεύομαι έναν τελικό Ολυμπιακών Αγώνων». Ξέρω μέχρι πού μπορώ να φτάσω και ποιες είναι οι δυνατότητές μου, είμαι ρεαλίστρια και ψυχρή, δεν με τρέλανε το μετάλλιο. Κάνω 400 μέτρα μόλις έναν χρόνο, οπότε η πρόκριση σε τελικό Ολυμπιάδας θα είναι η μέγιστη διάκριση.
-Παλιά, στην Κρήτη, σε έτρωγαν οι δρόμοι.
Πέρασα δύσκολες εποχές και τις έχω σβήσει από τη μνήμη μου. Με βοήθησε όλο αυτό το βάσανο, αλλά ήταν βάρβαρο. Σκλήρυνε πολύ το πετσί μου. Ποιο άλλο παιδί θα έκανε κάθε μέρα 85 χιλιόμετρα από τη Σητεία στην Ιεράπετρα, επί 3 χρόνια, χειμώνα καλοκαίρι, μόνο και μόνο για μία προπόνηση; Δεν υπήρχε στάδιο στην πόλη μου. Επέστρεφα στο σπίτι στις 11 το βράδυ και ξανάφευγα στις 7 το πρωί. Περισσότερες ώρες περνούσα στο αυτοκίνητο, παρά στο γήπεδο.
–Και δεν σε κυρίευε η απογοήτευση;
Πολλές φορές. Καθόμουν στο κρεβάτι τα πρωινά και έκλαιγα. Έλεγα, «γιατί το κάνεις αυτό στον εαυτό σου;» Αλλά είχα βάλει έναν στόχο και έπρεπε να τον κυνηγήσω. Να εξελίξω το ταλέντο που μου έδωσε ο Θεός. Η λέξη «πείσμα» δεν αρκεί για να περιγράψει αυτό που έχω μέσα μου. Είναι μία αλλιώτικη δύναμη, μια αρρώστια που δεν σηκώνει γιατρό! Ήμουν κανονικό ρομπότ. Αλλά έφτασε η εποχή, που κουράστηκα. Γι’αυτό κόλλησαν και οι επιδόσεις μου. Τις δύο ώρες της διαδρομής έπρεπε να τις περνάω στο κρεβάτι για να αναπαύομαι.
-Και τότε αποφάσισες να φύγεις από την Κρήτη.
Ναι. Μόνη μου. Για να κάνω φυσιολογικό πρωταθλητισμό. Από το 2009 ως το 2012, ο προπονητής μου μού έδινε πρόγραμμα και εγώ έκανα προπόνηση μοναχή, με το χρονόμετρο στο χέρι. Ήταν χαμένα χρόνια, αυτά. Πλησίαζαν οι Αγώνες του 2012 και εγώ έκανα κοιλιά. Δεν γινόταν έτσι δουλειά. Επέστρεψα λοιπόν στην Κρήτη, άρχισα ξανά το πήγαινε-έλα, ώσπου, μετά το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 2013 κάτι έκανε κλικ στο μυαλό μου. Με έπιασε άγχος για το μέλλον. «Μαράκι, τι θα κάνεις μετά τον στίβο;» Δεν ήθελα να βρεθώ επί ξύλου κρεμάμενη στα 35 μου. Χρωστούσα 30 μαθήματα στα ΤΕΦΑΑ, αλλά εγκαταστάθηκα στην Αθήνα και τα πέρασα μέσα σε δύο χειμερινά εξάμηνα. Από τις 8 μέχρι τις 7 ήμουν στη σχολή και έπειτα στο γήπεδο για προπόνηση. Τα είχα μπλέξει λίγο, αλλά έτσι είμαι εγώ, παρορμητική. Τώρα κάνω μεταπτυχιακό, με αντικείμενο τη νηπιοσχολική αγωγή. Έχω αδυναμία στα παιδιά και θέλω να τους μεταδώσω τις γνώσεις μου. Η μούρλα μου δεν ήταν να γίνω γυμνάστρια, αλλά δασκάλα.
Η επιτυχία ήρθε αργά, σωστά;
Πολύ. Πάντοτε ήξερα ότι έχω στα πόδια μου μια μεγάλη επίδοση, αλλά έχασα χρόνο. Το 2016 αποφάσισα να αλλάξω προπονητή, για να ξεφύγω από τις δικές μου συνηθισμένες επιδόσεις . Μετά από 12 χρόνια συνεργασίας με τον παλιό μου προπονητή Μιχάλη Γωνιωτάκη, ο οποίος με στήριξε να φτάσω ψηλά και με στηρίζει ακόμα, χρειαζόμουν μία ανανέωση. Ήμουν καλή, αλλά κάτι μου έφταιγε, κάτι έπρεπε να αλλάξει. Όταν ξεκίνησα με τον νέο προπονητή, τον Κώστα Ηλία, εκείνος μου αράδιασε ένα σωρό ερωτήσεις σχετικά με την προπόνηση. Σε πολλές η απάντηση ήταν αρνητική! -Και πώς διάολο τρέχεις, ρε Μαράκι; -Τρέχω από μούρλα! Εκεί κατάλαβα πως δεν φτάνει μόνο η τρέλα αλλά θέλει πολύ σκληρή δουλειά για να ανέβω ψηλά..
–Ο αδαής θα πει ότι δεν χρειάζεται τεχνική στα σπριντ. Απλά βγαίνεις στα κουλουάρ και τρέχεις όσο πιο γρήγορα μπορείς.
Το 400άρι είναι κούρσα παρατεταμένης ταχύτητας. Καθαρά θέμα τακτικής. Αν κουραστείς πριν την ώρα σου, κάνε τον σταυρό σου. Μπορεί στα 300 μέτρα να σκάσεις. Χρειάζεται σωστός ρυθμός. Να περνάς με συγκεκριμένο χρόνο τα 50, τα 100, τα 15, τα 200, τα 250, τα 300, τα 350. Μόνο η εμπειρία το διδάσκει αυτό. Εάν κάνεις ένα λάθος ή παρασυρθείς, καταστράφηκε η κούρσα σου.
-Μπορεί να καταρρεύσεις, στο τέλος.
Μα θα καταρρεύσεις ούτως ή άλλως! Μια φορά χρειάστηκε να κάνω τρία απανωτά 300άρια στην προπόνηση με ελάχιστο διάλειμμα ενδιάμεσα και επί 15 λεπτά δεν μπορούσα να σηκωθώ από το έδαφος. Χρειάστηκε να κάνω πολύ εμετό για να συνέλθω. Στον τελικό του Βερολίνου, πάσχιζα να μείνω πρώτη με νύχια και με δόντια και με ψυχή. Στο τέλος νόμισα ότι τερμάτιζα και το γόνατό μου λύγισε από την κούραση, γι’αυτό έπεσα μπροστά.
-Η 2η θέση είναι θρίαμβος ή «γαμώτο»;
Τρομερή! Αγαπημένη! Καθόλου «γαμώτο». Ούτε καν! Την αγαπώ σαν νίκη. Αν παραπονεθώ εγώ, τι να πει αυτός που τερματίζει 4ος; Η απόσταση μου σαν 2η από την 1η ήταν μία τρίχα. Μη ξεχνάς ότι είχα μόλις έναν χρόνο προπονήσεων σε αυτό το αγώνισμα. Και αν σκεφτεί κανείς ότι τα προηγούμενα χρόνια όλο έχανα οριακά τις προκρίσεις σε τελικούς, θα ήταν αχαριστία προς τον εαυτό μου να στενοχωρηθώ. Έκανα τρομερή επίδοση, ήμουν άψογη μέσα στις κούρσες και αυτό μου είπε και ο προπονητής μου μετά τον τελικό. Εκείνη την ώρα έκλαιγα από υπερηφάνεια.
-Ήταν και μία δικαίωση. Ήσουν πια 27 ετών.
Εγώ τώρα ήμουν έτοιμη. «Εσύ θα κερδίσεις», είπα. «Δεν υπάρχει καμία άλλη σε αυτό το στάδιο. Σήμερα είναι η μέρα σου, μπες και κάνε το». Δεν με ένοιαζαν ούτε ονόματα ούτε χώρες καταγωγής ούτε βιογραφικά, τίποτε, τίποτε.
-Μετράει περισσότερο το μυαλό, η ψυχή ή το κορμί; Βάλε τα σε μια σειρά…
Η ψυχή. Πιστεύεις ότι δεν παίζει ιδιαίτερο ρόλο και ότι όλα είναι πρόγραμμα; Τι λες, καλέ; Και ποιος πιάνει δουλειά, όταν κουράζονται το μυαλό και το σώμα και φτάνεις να πεις, «δεν μπορώ άλλο»; Όσο και αν είσαι καλόγερος και στρατιώτης, ο εγκέφαλος κάποτε σταματάει να λειτουργεί και το κορμί αποκτά τάσεις φυγής. Τότε μετράει αυτό που έχεις στην καρδιά σου.
Έχεις μετανιώσει για κάποιες θυσίες που έκανες;
Όχι. Την έχω επιλέξει αυτή τη ζωή, δεν μου την επέβαλε κάποιος. Κανείς δεν με έπιασε από το αυτί. Και τι να έκανα δηλαδή, να έβγαινα, να κάπνιζα και να ξενυχτούσα; Δεν μου λείπει η κραιπάλη. Η μπαταρία μου γεμίζει μέσα στο γήπεδο. Η ρουτίνα δεν είναι απαραίτητα κακή λέξη. Μετά τους αγώνες, βέβαια, χρειάζομαι 1 μήνα διακοπές. Ταξιδεύω παντού, χωρίς όρια. Μετά τη Ρίο, έφυγα για 20 μέρες στο Πεκίνο και στην Ταϊλάνδη. Μου αρέσουν όμως τα νησιά μας και τρελαίνομαι για τους χειμερινούς προορισμούς της Ελλάδας. Οργώνω ολόκληρη τη χώρα.
–Η Κρήτη τι σου έχει προσφέρει;
Α, καλά! Μου λένε οι φίλοι, «ρε Μαρία, σαν αγριοκάτσικο είσαι»! Έχω στο αίμα μου την τρέλα, την ενέργεια, τη μούρλα της στιγμής, το κρητικό πείσμα. Όποτε τρέχω, ξέρω ότι με βλέπει όλο το νησί. Στον πεζόδρομο της Σητείας σταματάει η ζωή. Είμαι Κρητικιά και εκπροσωπώ τον τόπο μου. Μου στέλνουν μηνύματα συμπαράστασης, γίνεται χαμός.
-Άκουσα ότι κατεβαίνεις στις δημοτικές εκλογές, υποψήφια δημοτική σύμβουλος στη Σητεία.
Ναι, με τον συνδυασμό ενός ανεξάρτητου ανθρώπου, που πονάει την πόλη, ονόματι Νίκος Καραμανωλάκης. Με καίει, που δεν έχει χτιστεί ακόμη εκείνο το γήπεδο! Το νιώθω στο πετσί μου, το πρόβλημα. Πώς θα δοθεί κίνητρο στα νέα παιδιά για να αθληθούν; Ποιος θα τρέχει κάθε μέρα στον Άγιο Νικολάο και στην Ιεράπετρα, όπως έκανα εγώ; Πίστεψέ με, κανείς.
Οφείλει να έχει φωνή ο αθλητής;
Βέβαια! Είμαστε πρότυπα για όλους, ειδικά για τα παιδιά. Πρέπει να μιλάμε, για όσα βλέπουμε. Θυμάμαι τις δηλώσεις που έκανα μετά τον τελικό του Βερολίνου. Ήμουν αλαφιασμένη και όλα γύριζαν στο μυαλό μου. Δεν τα είχα προσχεδιάσει όσα είπα απλά άνοιξα το στόμα μου και βγήκαν. Για την κρίση, για τον κόσμο που πεινάει, για την ανεργία. Γιατί; Στην Ελλάδα ζούμε, όχι στη Γερμανία ή στην Ελβετία. Το νιώθουμε όλοι, το πρόβλημα. Ήταν ευκαιρία να πω μία κουβέντα στον κόσμο, αυθόρμητα, μέσα από την καρδιά μου.
-Και η οικογένειά σου;
Μεγαλώνοντας με τους γονείς και με τα τρία αδέλφια μου, έμαθα να δίνω αγάπη. Να μοιράζομαι, χωρίς διχόνοια. Ποτέ δεν λέγαμε στο σπίτι μας, «αυτό είναι δικό μου». Είχαμε ηρεμία, αρμονία, αγάπη. Η μαμά μου δίσταζε όταν με έβλεπε να τρέχω για το χόμπι μου στα 14-15 μου, αλλά τώρα είναι η πιο ένθερμη οπαδός μου, με το τηλέφωνο στο χέρι. «Έφαγες;» Φρόντιζα και εγώ, να μη δίνω δικαίωμα για να ανησυχούν. Αν έλεγα ότι θα γυρίσω σε μία ώρα, έτρεχα για να μη καθυστερήσω ούτε λεπτό.
-Από τον απλό φίλαθλο τι εισπράττεις;
Ο κόσμος με αγαπάει, ίσως επειδή είμαι αυθεντική. Ό,τι θέλω να σου πω, θα σου το πω μπροστά σου. Αγαπάνε τη Μαρία για αυτό που είναι. Νόμιζα ότι ο κόσμος είναι καλός, μέχρι που έφαγα ένα σκαμπίλι και έπεσα από το σύννεφό μου. Οι περισσότεροι δεν αγαπάνε ούτε τoν εαυτό τους. Στο παιδί που θα με πλησιάσει, θα του πω ότι δεν πρόκειται να του χαριστεί τίποτε. Ό,τι πετύχεις, θα είναι αποτελέσματα των πράξεών σου. Θα χρειαστείς πολύ ιδρώτα, για να πραγματώσεις όσα έχεις στο μυαλό σου. Ποτέ μου δεν δέχθηκα εύνοια και είμαι υπερήφανη για αυτό. Όσα κατάφερα αποτελούν δικό μου δημιούργημα.
Υπάρχουν όμως και οι δύσπιστοι. Αυτοί που βλέπουν ντόπες πίσω από κάθε ρεκόρ και μετάλλιο. Το αθλητικό στερέωμα απαξιώθηκε μετά το 2004.
Ο κόσμος ο οποίος δεν έχει σχέση με τον αθλητισμό είναι δύσκολο να κατανοήσει τη προσπάθεια που καταβάλλουμε. Την καθημερινή μας προπόνηση, τις στερήσεις μας, τη δυσκολία αυτού που κάνουμε. Την αγωνία μας για το αν θα μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στις προσδοκίες όχι μόνο του ίδιου μας του εαυτού αλλά και των άλλων που μας στηρίζουν. Ο κόσμος βλέπει μόνο μια στιγμή. Τη στιγμή που θα βγούμε εμείς στο μεγάλο αγώνα να τρέξουμε. Μια στιγμή που κρατάει για μερικά δευτερόλεπτα και θα μας κρίνει από τη στιγμή εκείνη. Για το λόγο αυτό αποδίδει αυτό που βλέπει σε ένα εξωτερικό «μαγικό» παράγοντα ο οποίος μας μετατρέπει από απλούς ανθρώπους σε πρωταθλητές. Δεν μπορεί να καταλάβει ότι κάποιος για να γίνει πρωταθλητής σε κάτι πρέπει να έχει αφιερώσει τη ζωή του σε αυτό. Για αυτούς που δεν γνωρίζουν, το σύστημα ελέγχου ντόπινγκ στο στίβο δεν αφήνει περιθώρια σε όποιον θέλει να κάνει χρήση απαγορευμένης ουσίας. Για μένα, ο αθλητής οφείλει να σέβεται τους αντιπάλους του και τον εαυτό του.
Οι έλεγχοι έχουν γίνει πιο σχολαστικοί, τα τελευταία χρόνια.
Όλοι οι αθλητές υψηλού επιπέδου ελεγχόμαστε από μια πλατφόρμα που έχει δημιουργήσει η Παγκόσμια Ομοσπονδία αντιντόπινγκ, η WADA σε συνεργασία με την αντίστοιχη κρατική αρχή. Πρέπει να δηλώνουμε πού ακριβώς θα βρισκόμαστε και να είμαστε διαθέσιμοι για έλεγχο για μία ώρα κάθε ημέρα. Στο γήπεδο, στο σπίτι ή σε ταξίδι. Και δεν ξεμπερδεύεις με έναν έλεγχο. Μπορεί να ξανάρθουν την επόμενη μέρα. Όποιος θέλει να κάνει χρήση, πρέπει να είναι έτοιμος να υποστεί και τις συνέπειες. Για μένα, ο αθλητής οφείλει να σέβεται τους αντιπάλους του και τον εαυτό του. Το ντόπινγκ δεν πρέπει να υπάρχει μέσα σε κανένα αθλητικό χώρο. Άλλο το 2004, άλλο εμείς.
Πού θα βρίσκεσαι σε δύο χρόνια;
Στο Τόκιο, χα χα! Θα είμαι πιο γεμάτη από εμπειρίες, αθλητικές και μη. Ελπίζω να έχω τελειώσει το μεταπτυχιακό μου και σιγά σιγά να έχω πιάσει δουλειά, για να φέρω παιδιά στα γήπεδα. Ο αθλητισμός σε βγάζει από κάθε λογής κακά μονοπάτια. Σε μαθαίνει να είσαι πειθαρχημένος, να οργανώνεις σωστά τον χρόνο σου, να μη περνάς δύο ώρες στο τάμπλετ. Σε βοηθάει να γνωρίσεις τον κόσμο. Χωρίς τον αθλητισμό, δεν θα έφευγα μόνη από το σπίτι μου στα 16, για να πάω σε αγώνες στην Κορσική.