Το Κέντρο Εκπαιδευτικών Δράσεων και Διαπολιτισμικής Επικοινωνίας, ΚΑΡΠΟΣ, παρουσιάζει στο πλαίσιο του 12ου Ethnofest, 11 ταινίες μικρού μήκους από νέες και νέους «δημιουργούς» 14-29 ετών, πρόσφυγες, που αφηγούνται την ιστορία τους, εκφράζουν τα συναισθήματα και τα όνειρά τους. Η σκηνοθέτρια, διευθύντρια και συνιδρύτρια του Καρπού, υπεύθυνη προγραμμάτων κινηματογράφου για τους πρόσφυγες που έκαναν τις ταινίες, Μαρία Λεωνίδα μας μιλάει για το συγκεκριμένο πρότζεκτ.
-Ποιες είναι οι κεντρικές ιδέες που διαπερνούν τις περισσότερες ταινίες μικρού μήκους που έφτιαξαν οι πρόσφυγες?
Τα θέματα που υπερισχύουν είναι δύο: το ταξίδι της μετανάστευσης και ο παραλογισμός αυτής της περιπέτειας που καθορίζει τη ζωή τους και η θέση της γυναίκας, τόσο σε σχέση με το ρόλο της στην πατρίδα τους, όσο και στη νέα πατρίδα τους την Ελλάδα.
-Πώς ήταν η συνεργασία σας μαζί τους;
Είχα ήδη εμπειρία συνεργασίας και σχέσης δασκάλου-μαθητή με νέους και ενήλικες πρόσφυγες μέσα από εργαστήρια φωτογραφίας μεγάλης διάρκειας, τόσο στη Δομή του Σχιστού όσο και στο Δήμο Αθηνών. Οπότε η σχέση μας στα εργαστήρια του προγράμματος Speak Up ήρθε ως εμβάθυνση και επιβεβαίωση των αναγκών, ιδιαιτεροτήτων και μοτίβων που είχα ζήσει. Συνήθως, όσοι ανταποκρίνονται σε ευκαιρίες δραστηριοτήτων όπως αυτές είναι άνθρωποι που αναζητούν τη γνώση, το διάλογο, τη συναναστροφή, την έκφραση περισσότερο ή λιγότερο καλλιτεχνική. Αρκετοί μοιάζουν ευκαιριακοί μαθητές αλλά είναι λογικό να ψάχνονται όπως συμβαίνει σε όλους μας και ειδικά στα νεώτερα παιδιά κάθε καταγωγής και προέλευσης. Πολλοί όμως είναι αυτοί που συνδέονται στενά με τα εργαστήριά μας και ανθίζουν, προχωρούν συνειδητά τις δεξιότητες τους, επιτρέπουν στον εαυτό τους να κάνει όνειρα. Είναι χρέος μας να τροφοδοτήσουμε αυτά τα όνειρα ειδικά όταν αφορούν νέους που αρχίζουν μια ενήλικη ζωή με αγωνία και πολλά μειονεκτήματα σε σχέση με τόσους άλλους συνομήλικούς τους. Γι αυτούς οι έννοιες «σπίτι» , «αύριο», « θέλω», «μπορώ» περνούν από πολλά φίλτρα αβεβαιότητας.
Πως αντιδρούν σε αυτή την πρόκληση-δοκιμασία;
Τους χαρακτηρίζει ο ενθουσιασμός και η εκτίμηση αυτού που μπορούν να απολαύσουν. Συχνά είναι ευμετάβλητοι και λόγω των μεγάλων αποφάσεων που καλούνται να πάρουν σε σχέση με τη νέα τους πατρίδα, ενδέχεται να «μπλοκάρουν». Τα εργαστήρια όμως αυτά λειτουργούν ως μια σταθερά και ως ένας ασφαλής χώρος που μπορούν να επικοινωνήσουν , να ανοιχτούν, να δοκιμάσουν.
-Θυμάστε κάποιο ξεχωριστό γεγονός στην παραπάνω διαδικασία;
-Δύο είναι αυτά που χαρακτηρίζουν την φετινή μου εμπειρία: Πρώτον ότι η ανάγκη να διαχειριστούμε αντιλήψεις που θεωρούμε δεδομένες προκύπτει πάντα. Εδώ είδα υπόγειες διαφορετικότητες που υπάρχουν ανάμεσα σε λαούς από διαφορετικές ηπείρους (Ευρώπη, Ασία, Αφρική) και πώς αυτές εκφράζονται σε έναν τέτοιο ασφαλή χώρο αλλά δεν εκφράζονται πάντα ανοιχτά δημόσια. Δεύτερον, η αποκάλυψη μίας νεαρής μητέρας , πραγματικής αυτοδίδακτης δημιουργού, που παρακολουθούσε σιωπηλά επί δύο μήνες το μάθημα, χωρίς να μιλά λέξη αγγλικά και τελικά βρήκε τη στιγμή να μου αποκαλύψει τις φωτογραφίες της όταν αισθάνθηκε ασφαλής και ικανή να το κάνει.
-Στο πλαίσιο του προγράμματος SPEAKUP-MEDIA FOR INCLUSION ποιες άλλες δράσεις διοργανώνετε;
Όλο το πρόγραμμα των εκδηλώσεων έχει ως εξής:
26-28/11/2021, Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα»
Έκθεση Φωτογραφίας: #LIVINGTOGETHER
Η έκθεση παρουσιάζει μια συλλογή φωτογραφιών από τον διαγωνισμό φωτογραφίας που διοργανώθηκε στα πλαίσια του ευρωπαϊκού έργου Speak Up Media For Inclusion. Οι χώρες που μετέχουν στο πρόγραμμα είναι η Γαλλία, Ιταλία, Ουγγαρία, Ελλάδα και Ολλανδία. Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.
27/11/2021, 18.00-20.00, κινηματογράφος ΑΣΤΟΡ, Σταδίου 28,
Speak Up – Ethnofest: 11 ταινίες μικρού μήκους από νέες και νέους πρόσφυγες. Το εισιτήριο κοστίζει 3 ευρώ. Δείτε εδώ για περισσότερες λεπτομέρειες.
28/11/2021, 11:00 – 13:00, Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα»
Speak Up- Masterclass: Πώς δημιουργούμε βίντεο με μετακινούμενους πληθυσμούς; Προσεγγίσεις, δυσκολίες και αυτοσχεδιασμοί μέσα από τα εργαστήρια του Καρπού με νέους και νέες πρόσφυγες. Mόνο με δήλωση συμμετοχής στην φόρμα εδώ
-Τι ακριβώς είναι το Κέντρο Εκπαιδευτικών Δράσεων και Διαπολιτισμικής Επικοινωνίας, ΚΑΡΠΟΣ και τι ανάγκες καλύπτει ή εξυπηρετεί;
Ο Καρπός ιδρύθηκε το 2008 από 3 επαγγελματίες, οι δύο εκ των οποίων σκηνοθέτες (ο Μένης Θεοδωρίδης και εγώ) και την Isabelle Trinquelle, εξειδικευμένη συντονίστρια σε Ευρωπαϊκές δράσεις με κοινωνικό αντίκτυπο, με στόχο να ενώσουν τις ιδέες τους για το πώς η εικόνα και ήχος, όλη η οπτικοακουστική έκφραση σε κάθε της μορφή, μπορεί να γίνει εργαλείο στα χέρια καθενός: παιδιών, μαθητών, ενηλίκων, επαγγελματιών, καθηγητών. Στόχος μας η έκφραση, η επικοινωνία, η καλλιτεχνική δημιουργία, η δομημένη γνώση, ο πειραματισμός πάντα μέσα από τη γλώσσα των εικόνων που πιο απλά ονομάζουμε Κινηματογράφο, Φωτογραφία, Τηλεόραση, Διαδίκτυο, Πολυμέσα κλπ.
Ειδικά όταν ιδρύθηκε ο Καρπός ελάχιστοι μιλούσαν για οπτικοακουστική έκφραση και για μεθοδολογία διδασκαλίας της εικόνας και του ήχου, κάτι που ευτυχώς τώρα έχει διευρυνθεί. Πειραματιζόμαστε και ανανεώνουμε συνεχώς τα εκπαιδευτικά μας υλικά και η αναγνώρισή μας και σε ευρωπαικό επίπεδο (τρέχουμε 10 διαφορετικά προγράμματα με άξονα την χρήση των Μέσων Επικοινωνίας) δείχνει ότι η συστηματική αξιοποίηση εικόνων και ήχων έχει πλούτο, αρέσει, ενδιαφέρει και ιντριγκάρει τους ανθρώπους. Η εποχή μας σφύζει από αυτά αλλά η καλύτερη γνωριμία μαζί τους μας κάνει πιο ώριμους χρήστες και θεατές.
Ως σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, έχω ασχοληθεί με διάφορες κοινωνικές ομάδες. Η ενασχόληση όμως με τη διδασκαλία Φωτογραφίας και Κινηματογράφου έφερε και νέα πεδία κατανόησης των ανθρώπων και της ανάγκης του καθένα να εκφραστεί και να πειραματιστεί. Έτσι, βρίσκω πως το να προσφέρεις την ευκαιρία σε ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες να γνωρίζουν την μαγεία του κινηματογράφου και την πυκνή έκφραση της Φωτογραφίας, τους δίνει ερεθίσματα που ξεπερνούν την καθημερινότητά τους αλλά τους βάζει σε μια θέση κριτικής ματιάς και φρέσκιας αντιμετώπισής της. Έχουν σίγουρα πολλές ιστορίες να μας πουν και αξίζει να τις αφουγκραστούμε. Εμείς ως γνώστες αυτού του σύνθετου μέσου, τους δίνουμε ένα κανάλι επικοινωνίας.
